به بهانه آغاز کوچ عشایر به مناطق ییلاقی؛
مشقت های کوچ عشایر در آذربایجان غربی
عشایر بعنوان یک جامعه پویا و مولد نقش انکار ناپذیر در طول تاریخ ایران داشته و به خاطر دارا بودن ویژگیهای خاص در مقایسه با جوامع دیگر از استقلال و آزادی بیشتری برخوردار بود و جایگاه ویژه ای در جامعه ایران داشته اند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از اروم نیـــوز، جمعیت عشایری سهم ناچیزی از جمعیت استان را شامل میشود و حدود 25 درصد از فراوردهای دامی و لبنی استان را تامین و سالانه 500 هزار رأس دام کوچک جهت کشتار روزانه بازار مصرف دامی می کنند. اول تیر ماه هر سال آغاز کوچ عشایر استان به مناطق ییلاقی می باشد و این زندگی با وجود همه سختی ها و دشواریهای آن با حقظ ارزشها و سنتها و فرهنگ خود در کشور و استان ما نیز جریان دارد و این یک واقعیت انکار ناپذیر است، زندگی آزاد و بدور از محیطهای شهری و روستائی در محیطی جذاب و دلپذیر.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, اروم نیـــوز,محیط طبیعی بکر و دست نخورده مناطق عشایری ، مراتع سرسبز مناظر پر از رنگهای طبیعی ،گل و گیاه ، صدای دلپذیر چشمه سار ها ،لباسهای رنگارنگ و زیبای عشایر، چادرهای برافراشته شده در مراتع سرسبز فرشها ی وزین و زیبا و رنگهای متنوع و هماهنگ با طبیعت هر بیننده را بی اختیار به خود جذب می کند و این تنها گوشه ای از ظاهر و زندگی پر رمز و راز عشایر است.
,امروزه جامعه عشایری با بهره برداری سنتی از وسایل تولیدی و اقتصادی همانند دهها سال قبل عمل میکند همچنین پایه و اساس زندگی آنها دامداریست که با تولید گوشت و تولید فراوردهای لبنی مهمترین منبع درآمد و اصلی ترین فراورد آنها را تشکیل میدهد، در زمینه صنایع دستی هم از دیر باز عشایر استان در تولید آن استغال دارندو با توجه به نوع زندگی و کوچ مجبور بودند وسایل زندگی خود را خورشان تولید نمایند.
,حرکت خانوار عشایری از نقطه ای به نقطه ای دیگر (ییلاق ، قشلاق) با هدف استفاده از منابع مرتعی برای چرا ی دام کوچ عشایر نامیده می شود .این کوچ معمولا با همه اعضای خانواده بار و بنه سرپناه قابل حمل همراه با این ایل و طایفه یا رده هائی از آن انجام می شود . کوتاه یا بلند بودن مسیر کوچ تغییری در مفهوم کوچ نمیدهد و در استان ما طول کوچ از 5 کیلومتر تا 300 کیلو متر متغییر است.سرپناه ایلات و طوایف در استان ما سیاه چادر که از موی بز بافته میشود و همواره به رنگ سیاه می باشد در بلوچستان بنام کَپَر و در ایل قشقائی سیاه چادر و در ترکمن ها و عشایر اذربایجان شرقی و اردبیل از آلاچیق استفاده می کنند که هر کدام دارای معماری مختص به خود را دارد و با شرایط اقلیمی آن منقطه سازگار است.
,این تفاوتهای موجود در ساختار سرپناه در بین ایلات کشور مورد توجه گردشگران قرار گرفته و سالانه در فصل کوچ علاقمندان بیشماری دارد. امروزه زندگی کوچگرانه پاسخی هوشمندانه به طبیعت و سازگاری انسان با محیط زیست می باشد و از این رو کوچ را وسیله ای برای مسالمت انسان عشایری با طبیعت می نامیم و هر سال در استان ما 15 هزار خانوار با جمعیت معادل 5 10هزار نفر در قالب 12 ایل 16 طایفه ای در سطح وسیعی از مراتع استان و در مناطق صعب العبور و کوهستانی استقرار می یابند و 59 درصد قلمرو مراتع استان در اختیار عشایر قرار گرفته و 2 میلیون واحد دامی عشایر از این مراتع تعریف می کنند.
,تردیدی نیست کوچ جزء ذاتی و لاینفک ادامه حیات جامعه عشایری است ، در عین حال سختیهای ناشی از کوچ نیز مشکل اساسی این نوع زندگی است. عبور افراد و دامها از رودخانه های خروشان ، صخره های بلند و راههای مالرو بخشی از این مشکلات است بعلاوه کوچ امکان برخورداری از خدماتی نظیر آموزش و پرورش ، خدمات تخصصی بهداشت و درمان را نیز از انسان و دام سلب می کند و با توجه به افزایش تعداد دام در مرتع و عدم تعادل بین دام و مرتع ، مراتع کشور و استان ها جوابگوی بخشی محدودی از دامهاست که این امر باعث استفاده از علوفه دستی در امر تعریف شد و هزینه گزافی را برای عشایر پدید آورده . لازم است عرصه های مرتعی روستائیان و عشایر تفکیک شود .
,عشایر از راههای مناسب برخوردار شوند و نقش غیر قابل انکار عشایر در تولید گوشت قرمز و سایر فراوردها ایجاب می کند تا تمهیدات کافی جهت کمک به آنهائی را که توان ادامه این نوع زندگی را در خود میبینند فراهم آید. بطور کلی باید ، عشایر را در کوچ آزاد گذاشت و از سختیهای زندگی آنها نیز کاست.
,سیاست دولت در قبال عشایر
, سیاست دولت در قبال عشایر, سیاست دولت در قبال عشایر,هم اکنون اداره کل امور عشایر سیاستهای دوسویه ای در رابطه با عشایر دارد و آنها را به مورد اجرا در میآورد. آنهائی که مرتع مناسب ندارند و تعداد دام آنها اندک است با انجام پروژه های حمایتی از جمله واگذاری زمین انجام پروژه های مناسب از قبیل ایجاد کانال آبیاری، حفر چاه عمیق ، احداث آببند و استخر و غیره زمینه هاای اسکان عشایر را فراهم میاورد و آن دسته عشایر که مراتع مناسبی برخوردارند و مایل به کوچ هستند طرح پشتیبانی از کوچندگان را به مرحله اجرا در میآورد که شامل ، احداث فروشگاههای تعاونی ، بهسازی چشمه ها و مرمت ایلراهها و ..... می باشد و و بر اساس مطالعات بدست آمده ، 70 درعشایر متمایل به اسکان هستند و 30 در صدر مایلند به کوچ خود استمرار دهند.
,اما نقطه قابل ذکر و ضروری در خصوص عشایر استان این است که عشایر استان به لحاظ همجواری با کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه و آذربایجان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و حدود 800 کیلومتر از نوار مرزی استقرار دارند. ضرورت توجه به این قشر مولد که در طول دوران جنگ تحمیلی که بیش از 1200 شهید تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلامی کرده و از طرفی وجود بازارچه مرزی که پتانسیل بسیار خوبی برای مرزنشینان است . با انتخاب مدیران کارآمد زمینه رشد و شکوفایی این قشر که بقول حضرت امام (ره) ذخایر انقلاب نامیده شد و مقام معظم رهبری از آنان بعنوان پشتوانه انقلاب و مرز داران غیور نامبرده اند فراهم و توجه و حمایت بیشتری را طلب می کند . متاسفانه در چند سال گذشته مدیران انتخابی کارنامه موفقی نداشتند و مسئولان استان بناچار مجبور به تغییر و تحول در مدیریت اداره کل شده اند که این امر در گذشته لطمات بسیاری به مجموعه عشایر وارد کرده است.
,لذا به مدیریت جدید جناب آقای مهندس زینال زاده هم آرزوی توفیق در این مسئولیت خطیر را داریم و انتظار داریم با استفاده از توانمندی کارشناسان مجرب اداره کل که بنوعی توسط مدیریتهای قبلی رنجانیده و به سایر دستگاههای اداری منتقل شده اند زمینه بازگشت و همکاری فراهم آورند و از طرفی قطعاً با توجه به تجارب مدیریتی که دارند اشتباهات گذشته مدیران قبلی را تکرار ننموده و تحول عظیمی در ساختار اداره بوجود خواهند آورد.
,مقام عالی استان مهندس سعادت هم عنایت ویژه ای به عشایر دارند و بارها در دیدارهای مختلف به نقش عشایر در حراست از مرزهای میهن اسلامی و بهبود وضع اقتصادی و فرهنگی عشایر توجه خاصی دارند لذا مسئولان باید از پتانسیل های موجود در استان منجمله بازارچه مرزی زمینه اشتغال و تجارت و پویایی اتحادیه شرکتهای تعاونی عشایری نهایت بهره برداری را با استفاده از مدیران و متخصصین کاربلد فراهم بیاورند و در زمینه های فرهنگی هم با مشارکت خود عشایر و ادارات مربوطه جشنواره های متعدد از جمله جشن ییلاق،مراسم پشم چینی ،طناب کشی ، غذای محلی ،اسب سواری و .... را برگزار و زمینه حضور متعدد خبرنگاران و رسانه های گروهی را در مناطق عشایری که نقش بسزائی در انعکاس منطقه و مشکلات و پتانسیل های موجود در منطقه را دارا هستند فراهم بیاورند . چرا که این قشر نیازمند و لایق خدمات بیشتر و بهتری هستند.
,به قلم جمشید ظفری (کارشناس مسائل عشایری اذربایجان غربی)
, به قلم جمشید ظفری (کارشناس مسائل عشایری اذربایجان غربی)]
ارسال دیدگاه