انتقادناپذیری و نابُردباری؛ دو معضل زندگی شهری

وقتی در محیط خانه و خانواده و سپس اجتماع ، از سعه صدر و خویشتن داری خبری نباشد ، چه جای تعجب که کوچک‌ترین مشکل به مرافعه لفظی ، تهدید و گاه تحقیر ، فشار و استرس و درگیری های کلامی و فیزیکی تبدیل شود.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانابه نقل از سایت قم فردا، گرمای عصرگاهی قم را درنظر بگیرید؛ بعد پیش خود حساب کنید هُرم و حرارت چنین وقتی از روز آن هم در نانوایی سنگکی که تنورش هم به غایت شعله ور است، چه اندازه می باشد.
شلوغی صف نیز مزید بر علت شود و در این بین، کیفیت نامطلوب نان باعث اعتراض یکی از خریداران شود؛ اعتراضی که از زمان طرح آن به چند ثانیه هم نکشیده ، پاسخ عصبانیت آمیز شاطرنانوا را در پی دارد که : "همینه که هست. توی این گرمای هوا داریم واسه شما نون می پزیم ، اینم جای تشکرتونه . هر کی نمی خواد بره یه نانوایی دیگه"
این سخن نسنجیده نانوا، قرار از کف مشتری معترض ربود و در ادامه فریاد برآورد که: "یعنی چی بریم جای دیگه، محلمون اینجاست ، خونمون اینجاست، شما که پول نون آزاد رو می گیرین وظیفتونه نون خوب هم بدید دست مردم."
این بگو و مگوی پینگ پُنگی البته دقایقی دیگر هم ادامه داشت و حرارتش رو به فزونی می رفت که با پا درمیانی برخی دیگر از مشتریان با صلواتی به ظاهر ختم به خیر شد،
ورای این جر و بحث ها و زودجوشی ها که متاسفانه به خصلت بسیاری از ما در مناسبات شهروندی تبدیل شده، آنچه ذهن نگارنده این سطور را به خود مشغول کرده، توجه به دو موضوع اصلی است؛ نخست این که چرا ما علیرغم همه شعارها و ژست های جذاب، چندان انتقادپذیر نیستیم به عنوان مثال در همین قضیه نانوا می توانست با قبول ایراد بگوید که سعی می کنم بهتر پخت داشته باشم یا این که دست کم طبق عرف معمول، بهانه ای آورد و مثلاً بگوید کیفیت آرد چنان است و هزینه هایمان کفاف نمی دهد و ... نه این که طلبکارانه ، به جای قبول نقص در کار خود، بگوید که به جای دیگر بروید و کسی حق انتقاد ندارد.
نکته دوم هم که به دو طرف ماجرا برمی گردد و آن هم بحث قدیمی و ریشه دار عدم صبوری و خویشتن داری در بحث ها و گلایه ها و انتقادات است.
خود ما بارها در طول روز دیده ایم که گاه دو نفر که بعضاً رابطه قوم و خویشی و یا همسایگی هم دارند ، در بحث هایشان بر روی مسایل ، خاصه آن جا که رنگ و بوی سیاسی و یا اقتصادی به خود می گیرد، بعضاً حد و حدود را از دست داده و به وادی تهمت زنی و فحاشی روی می آورند، تازه اگر کار به جای باریک نکشد و زد و خوردی را شاهد نباشیم!
نگاهی به پرونده های دستگاه قضایی و آمار رسانه ها و جراید در این باره به ما می گوید که چه بسیار زندگی‌ها که به دلیل یک لحظه خشم کنترل نشده بر باد رفته و چه بسیار افرادی که در موقعیت‌های تنش‌زا در معرض تباهی قرار گرفته‌اند.
چه زیبا امیرالمومنین (ع) فرمود: «شیرین‌تر از خشم نیافتم، هنگامی که آن را فرو خوردم.»
وقتی در محیط خانه و خانواده و سپس اجتماع ، از سعه صدر و خویشتن داری خبری نباشد ، چه جای تعجب که کوچک‌ترین مشکل به مرافعه لفظی ، تهدید و گاه تحقیر ، فشار و استرس و درگیری های کلامی و فیزیکی تبدیل شود.
انتقاد پذیری و از آن سو ، تقویت سعه صدر و خویشتن داری به خصوص هنگامی که خشم اوج می‌گیرد، مهارتی است آموختنی که بیش از هر نصیحت و اندرزی از بیرون ، نیاز به تمرین و ممارست درونی دارد و اگر این مهم محقق شود ، خواهیم دید که زندگی چقدر زیباست و درکنار هم بودن البته ؛ هم می توان از یکدیگر انتقاد کنیم و هم این که با صبوری به فکر راه چاره ای برای عبور از مشکلات و گرفتاری ها باشیم.