رضاخان چارهای نداشت باز آفریقای جنوبی بهتر از این جزیره بد آب و هوا بود. اقامت کوتاه مدت در بندر دوربان و سپس ژوهانسبورگ آخرین ایستگاه زندگی وی بود.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از مشرق، وقتی رضا شاه پایش را از بندر عباس بر کشتی بندرا گذاشت رضاخان شد. بازگشت برای وی به 16 سال قبل واقعاً کشنده بود ولی کار از کار گذشته بود و وی بایستی خدا را شکر میکرد که حداقل سلطنت در دست پسرش باقی بماند. وقتی وی از پنجره کوچک و محقر کشتی بندرا به بندر نگاه میکرد تمام اتفاقات بیست سال قبل چون نمایشی از جلو چشمش به حرکت در آمد. وی به فکر چندین هزار دهاتی بود که به زور از رعایا و مالکین گرفته و به نام خود کرده بود. لقب افتخاری بزرگ مالک کره خاکی به راستی زیبنده وی بود. ولی حالا چه؟ وی به دست همان کسانی که بزرگ مالکش کرده بودند، از ایران تبعید میشد. به شتاب املاک را به نام فرزندش کرد شاید از آن میراث چیزی باقی بماند. رضاخان فکر میکرد مقصد تبعیدگاهش بمبئی است، ولی انگلیسیها فکر دیگری در سر داشتند. کشتی بندرا جای دیگری میرفت. جزیرۀ دور افتادهای در اقیانوس هند، جزیره موریس. وی و تعدادی از فرزندانش و نوکرهای درباری به مدت هفت ماه در این جزیره – که از لحاظ آب و هوایی برایش چندان دلپذیر نبود– مسکن گزید.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا,,
فعالیتهایی که طی این چند ماه جهت انتقال به کانادا انجام داد سرانجام مقامات انگلیسی را متقاعد کرد که وی را به آفریقای جنوبی که مکان مناسبتری به نظر میرسید انتقال دهند. رضاخان چارهای نداشت باز آفریقای جنوبی بهتر از این جزیره بد آب و هوا بود. اقامت کوتاه مدت در بندر دوربان و سپس ژوهانسبورگ آخرین ایستگاه زندگی وی بود. شهر زیبای ژوهانسبورگ و مظاهر تمدنی آن در رضاخان وجد و سروری ایجاد نمیکرد. وی فردی عادی بود که پای در این شهر گذارده بود و کسی تا اشاره نمیکرد وی را نمیشناخت. آن قد بلند و هیکل فربه به پوست و استخوانی تبدیل شده بود چنانکه، قبل از سفر و آخرین روزهای حیاتش قابل قیاس نبودند. نه اشتهایی داشت و نه روحیهای. وی به زندگی تهران و دیکتاتوری و تحکّم و زور عادت داشت نه در شهری غریبه که حتی نزدیکانش نیز به ناچاری وی را احترام میکردند.
مسکن مهمترین معضل وی بود. وی که دهها جا و مکان و کاخ داشت مجبور شد در این شهر تن به مستأجری در هر جایی دهد و خان مستأجر گردد. مکانی در شهر برای وی در نظر گرفته شد و قراردادی به مبلغ سی لیره در ماه برای آن نوشته شد. خانهای با چند اتاق که برای روحیه وی سمی مهلک بود. وی در این خانه از دنیا رفت. سالها بعد ( سی سال بعد) فرزندانش که دیگر به نان و نوایی رسیده بودند این ملک را به یاد پدرشان خریدند و تبدیل به موزهای کردند، ولی دیگر چه فایده که آخرین آمالش در این خانه مدفون شده بود. سند اجاره نامچه این خانه پس از هشتاد و پنج سال خواندنی است:
قرارداد اجارهای بین ژرژ کاتو خیابان 92 میفر جهانسبورگ از طرفی واعلیحضرت پهلوی شاه سابق ایران از طرف دیگر منعقد میگردد. برای اجاره خانۀ شماره 6 خیابان گلن هو که در زیر شماره 1941 به ثبت رسیده است. هارلتن جهانسبورگ.
شرایط اجاره به شرح زیر است:
1. مدت اجاره شش ماه تمام از تاریخ هیجدهم اوت 1942 میباشد. مستأجر حق خواهد داشت که بعد از مدت اجاره برای شش ماه دیگر با شرایط مذکوره در این قرار داد اجاره را تجدید نماید و پس از آن نیز تخلیه یا تقاضای تخلیه از طرف موجر منوط به اخطار یک ماه پیش از تخلیه میباشد.
2. میزان مال الاجاره ماهیانه که معادل سی پوند میباشد مرتباً باید به نماینده مالک (میفراستاندارد...لیمیتد) خیابان مرکزی جهانسبورگ یا به شخص دیگری که کتباً اطلاع داده خواهد شد پرداخته شود.
3. موجر موظف است که زمین حیاط را به نحوی که برای گلکاری حاضر و مهیا باشد آماده سازد و به علاوه قسمت نا تمام کف اطاق فوقانی را تکمیل نموده و پیاده رو و درب جلوی حیاط را هم برای ورود اتومبیل حاضر سازد.
4. موجر متعهد میشود که خانه را برای امضا[ی] قرارداد از هر جهت از قبیل الکتریک، آب و سایر تأسیسات مورد احتیاج خانه تکمیل نموده و بعد از تهیه آشپزخانهای بر طبق نظر مستأجر خانه را تحویل نماید و اگر در ظرف یک هفته بعد از امضا قرارداد نواقص بالا مرتفع نگردید به هیج وجه مال الاجاره به موجر متعلق نخواهد گرفت.
5. موجر باید خانه را به شرایط بالا تحویل نماید و در مقابل مستأجر متعهد میشود که خانه را به همان نحو که تحویل گرفته است تحویل نماید منتهی به غیر از خسارات جزئی که در حکم از استفاده از خانه محسوب میشود اگر خساراتی متوجه خانه شود مستأجر از عهده بر خواهد آمد.
6. اگر خرابی یا خسارتی به خانه وارد آید بدون اینکه ناشی از عمل فامیل یا مستخدمین مستأجر باشد تعمیر و مرمت به عهده موجر خواهد بود.
7. مستأجر متعهد میشود که بعد از اینکه خانه را مطابق میل قبول تحویل نمود پس از انقضاء مدت به صورتی که تحویل داده شده تحویل دهد. بدیهی است اگر خسارت جزئی به منظور استفاده از خانه تولید شده باشد قابل اهمیت و اعتنا نخواهد بود.
8. مستأجر منحصراً میتواند از خانه استفاده نماید و حق انتقال تمام یا قسمتی از آن را نخواهد داشت.
9. مستأجر خانه را باید تمیز نگاه داشته رعایت بهداشت را بنمایند.
10. مستأجر حق هیچ گونه تغییری را در وضع و اساس [اثاث] نخواهد داشت مگر با موافقت و رضایت قبلی موجر.
11. مستأجر حق نخواهد داشت که تمام یا قسمتی از خانه را قبل از جلب رضایت موجر به دیگری به عنوان سکونت واگذار کند.
12. پرداخت حق استفاده از آب و الکتریسیته به عهده مستأجر و مالیاتهای دیگری که به خانه تعلق میگیرد به عهده موجر است.
13. در تمام مدت اجاره یا تجدید آن موجر حق نخواهد داشت اعلانی به درب منزل برای خود یا اجاره خانه ملصق نماید و موجر حق خواهد داشت از هر کس که بخواهد به این عنوان به خانه وارد شود جلوگیری نماید.
14. اگر در ضمن اجاره انقطاعی در توقف مستاجر در جهانسبورگ به عمل آید اجاره به خودی خود فسخ میشود و فقط مستأجر بیش از دو ماه مال الاجاره نخواهد پرداخت ولی اگر قبل از انقضاء دو ماه موجر بتواند خانه را اجاره بدهد مبلغی را که از مستاجر جدید اخذ نماید مسترد خواهد نمود.
15. اگر موجر قصد فروش یا انتقال خانه را به نحو دیگر داشته باشد موظف است سه ماه قبل موضوع را به مستأجر کتباً اطلاع بدهد که این اخطار هم نباید قبل از 31 اکتبر به عمل آید.
16. اگر مستأجر در ظرف یک هفته مال الاجاره را نپردازند و یا شرایط قرارداد را رعایت ننمایند موجر حق خواهد داشت قرارداد را فسخ نماید و مال الااجاره را مطالبه نماید. (بدون اخطار قبلی) و مستأجر هم حق اعتراضی نخواهد داشت.
17. هزینه مربوط به تهیه و اجرای اجاره و تمبر به تساوی طرفین خواهد بود.
انتهای پیام/ن
]
ارسال دیدگاه