به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از تایبادخبر، تایباد که امروزه به عنوان شهرستانی مستقل در خراسان رضوی واقع شده است، روزگاری دهی از توابع «کوسویه» که امروزه با نام «کهسان» مسمی است و در خاک افغانستان و از توابع ایالت هرات محسوب می‌شود، بوده است.

در دوره خوارزمشاهی و عصر مغول و ایلخانی دِه تایباد که به «توی/طویTOUY» مسمی بوده، از توابع باخرز به حساب آمده و از آن زمان به بعد با ظهور شخصیتی بزرگ و روحانی چون سیف‌ الدین باخرزی در این روستا(تایباد فعلی)، این دِه شهرت فراوانی پیدا کرد و از سوی سیف باخرزی «نور. Nour» نامیده شد.

با مهاجرت سیف باخرزی به خوارزم، در عهد خوارزمشاهی و سپس در آستانه هجوم مغول به بخارا، در بحبوحه ی تهاجمات مغول حصار «توی» که زادگاه سیف باخرزی بود ویران گردید؛ سرانجام پس از فروکش کردن تهاجمات مغول و منصوب شدن مونکوقاآن به عنوان خان بزرگ مغول و اعزام هولاکو به ایران و تأسیس حکومت ایلخانی، مادر مونکوقاآن به خاطر احترامی که برای سیف باخرزی قائل بود دستور داد در بخارا برای او خانقاهی بسازند و در این زمان بود که به زادگاه سیف_باخرزی نیز توجه شد و «توی» مجدداً آباد شد و در مقابل «توی خراب» به «توی آباد» مسمی شد که به مرور به «توی باد»، «طی باد» و در آخر تایباد اسم امروزی آن مسمی شد.

واژه «توی» یک واژه فارسی اصیل است به معنای «کارگاه» که به عنوان دستگاهی در صنایع دستی بافندگی برای تولید پارچه به کار می رود. امروزه نیز این اصطلاح در معنای اصلی و اولیه‌ی خود توسط مردم تایباد و باخرز. استعمال می‌شود. درواقع از «توی/تون. Toun» برای تولید پارچه‌های ابریشمی و پنبه‌ای و نیز بافتن قالی و قالیچه استفاده می‌شود.

در نگاه دیگر می‌توان گفت که هجوم مغول به خراسان با همه‌ی تبعات ویرانگرانه‌ای که داشت اما برخی از امور تمدنی و فرهنگی ایران قدیم را دوباره احیا  کرد. صنایع «#فَرَت بافی. Faratbafi» یکی از این وجوه تمدنی و اقتصادی است که تا امروز نیز جزء صنایع دستی اصیل و مهم خراسان می‌باشد که در عهد مغول و ایلخانی با آبادی مجدد «توی» احیا و ماندگار شد.

لازم به ذکر است که وجود محله‌ای به نام «مخول‌آباد، Makhoulabad» در تایباد مؤید آبادانی مجدد تایباد در عصر مغول است. لازم به ذکر است که از عصرایلخانی به بعد در سایه حضور سیف‌باخرزی و سپس خاندان  شیخ زین الدین علی تایبادی و پسرش حضرت مولانا زین‌ الدین ابوبکرتایبادی، در دِه تایباد این دِه لقب دارالاسلام نیز گرفت.

انتهای پیام/