به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ روزنامهها و جراید در بخش سرمقاله و یادداشت روز به بیان دیدگاهها و نظریات اصلی و اساسی خود میپردازند؛ نظراتی که بیشتر با خط خبری و سیاسی این جراید همخوانی دارد و میتوان آن را سخن اول و آخر ارباب جراید عنوان کرد که اهمیت ویژهای نیز دارد. در ادامه یادداشت و سرمقالههای روزنامههای صبح کشور با گرایشهای مختلف سیاسی را میخوانید:
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا,,
,
تقابل تفکر برجامی و کرونایی با تفکر جهادی و مقاومت
, تقابل تفکر برجامی و کرونایی با تفکر جهادی و مقاومت, تقابل تفکر برجامی و کرونایی با تفکر جهادی و مقاومت,محمد حسین محترم در کیهان نوشت:
, محمد حسین محترم در کیهان نوشت:, محمد حسین محترم در کیهان نوشت:,
۱- همواره دولتها تلاش میکنند از هر پدیدهای حتی غیرسیاسی، از جمله پدیده منحوس کرونا در شرایط کنونی، بهعنوان ابزار سیاسی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند، از دولت ایالات متحده آمریکا گرفته تا دولت تدبیر و امید ایران! اینکه اصل داستان شیوع کرونا و کروناهراسی یک بازی سیاسی و جنگ بیولوژیکی بوده و تاکنون چه استفادهها و سوءاستفادههایی از این ابزار منحوس شده و همچنین اینکه ابتلای ترامپ به کرونا ترفندی برای مظلومنمایی و جمعآوری رأی بوده یا واقعی و چه سناریوهایی پشت آن وجود دارد اکنون مورد بحث ما نیست. بحث اصلی احساس نگرانی آقای روحانی از احتمال ابتلا به این ویروس به دلیل حرکت جهادی دیگر سران قوا و تلاش مذبوحانه و الگوبرداری جماعت بیهنر داخلی از ترفند منحوس کرونایی رئیسجمهور آمریکا برای مظلومنمایی و تحتالشعاع قرار دادن ناکارآمدی دولت تدبیر و امید با هدف قرار دادن تفکری است که با کارآمدی میتواند به فرمایش حضرت امام(ره) «کوس رسوایی تفکر لیبرالی مرفهین بیدرد را یکبار دیگر به صدا درآورد». برخورد رسانههای بیگانه و برخی رسانهها و جریانهای سیاسی داخلی با این موضوع واکنشی بسیار مشکوک بود.
,
رسانهها در آمریکا حتی به بهانه اضافهوزن ترامپ بهعنوان یک عامل زمینهای برای مراسم ترحیم وی و انتقال قدرت قبل از ریاستجمهوری نیز برنامهریزی کردند! برخی رسانهها در ایران نیز با خط گرفتن از رسانههای بیگانه تلاشهای فداکارانه و جهادی برخی مسئولان کشور را عامل شیوع کرونا القا کردند! از سوی دیگر تمرکز بیش از اندازه رسانهها و دموکراتها روی عملکرد کرونایی ترامپ و در ایران انتظار و القای جماعت برجامی برای رأیآوری بایدن و ادعاهای کروناییشان به یک ضدتبلیغ برای آنها تبدیل شده و این سؤال را در افکار عمومی ایجاد کرده که اگر ماسک برداشتن ترامپ حرکتی غیربهداشتی است چرا ماسک برداشتن جو بایدن دموکرات در سخنرانیهای تبلیغاتیاش از جمله در تجمع اخیر تبلیغاتی در پنسیلوانیا بهعنوان یک حرکت غیربهداشتی از سوی رسانهها و بهویژه در برخی رسانههای ایران مورد توجه قرار نمیگیرد و این اقدام بایدن را سانسور میکنند؟! و همچنین این سؤال را ایجاد کرده که اگر قرار گرفتن رئیسجمهور در کنار دو نفر از دیگر سران قوا موجب کرونا گرفتن او میشود، چرا نشستن آقای روحانی در کنار مسئولان پزشکی و بهداشتی که همواره در بیمارستانها حضور دارند و یا نشستن در کنار بیست نفر از وزرا و معاونانش که در مراسمها و تجمعات مختلف حضور پیدا میکنند، موجب کرونا گرفتن رئیسجمهور نمیشود؟!
,۲- اما کروناهراسی و استفاده ابزاری و سیاسی از آن در ایران را باید برگرفته از همان تفکر لیبرال دموکراسی غربی دانست که اکنون ترامپ و بایدن به آن متوسل شدهاند. ستاد ملی مقابله با کرونا از یک طرف بهوسیله رسانه ملی شب و روز به مردم هشدار میدهد که سفر نروید و سفرها عامل اصلی اوجگیری ابتلا به کرونا و مرگ و میرهاست اما در تناقضی آشکار دولت تدبیر و امید اعلام میکند هر ایرانی بیاید یک سفرکارت ۲۰ میلیون تومانی با سود ۴ درصد بگیرد و در اوج شیوع کرونا در مدت ۵ ماه آن را خرج یک سفر لاکچری کند! در حالی که ستاد ملی مقابله با کرونا هتلها را بهعنوان مرکزی برای شیوع کرونا تعطیل اعلام کرده، خبرگزاری دولت در اقدامی تناقضآلود و فریبکارانه و در مخالفت با پروتکلهای بهداشتی ادعا میکند «هتلها محل انتقال ویروس نیستند و سفر با سفرکارت برونرفت از آسیبهای ناشی از کروناست»! و وزیر گردشگری هم ادعا میکند «سفرکارت محرک جدید سفر است»! در اینکه در شرایط اقتصادی کنونی ناشی از عملکرد و ناکارآمدی دولت تدبیر و امید کدام ایرانی میتواند ۲۰ میلیون تومان خرج یک سفر لاکچری ۵ ماهه بکند و یا اینکه این سفرکارت ۲۰ میلیون تومانی توزیع رانت است و باید فقط در مراکز گردشگری دولتی آن را خرج کرد تا به جیب دولت برود، حرف و حدیث زیاد است، اما نکته مهم این است که اگر این سفرکارت را برای ۴۰ میلیون نفر (نصف مردم) هم محاسبه کنیم، میشود ماهی ۱۶۰ هزار میلیارد تومان! حال دولت در تناقضی آشکار این مبلغ را که در جهت مقابله با سیاستهای ستاد ملی مقابله با کرونا و عملاً برای گسترش شیوع کرونا هزینه میکند، تورمزا نمیداند و آن را میپردازد، اما پرداخت ۶۰ تا ۱۲۰ هزار تومان ماهانه برای هر کارت الکترونیک کالای اقشار کمبضاعت و متوسط که جمعاً ماهانه برای ۶۰ میلیون ایرانی حداکثر میشود حدود هفت هزار میلیارد تومان، تورمزا میداند و با آن مخالفت و علیه آن فضاسازی رسانهای میکند! حال آیا کروناهراسی و ادعای حل مشکلات مردم از سوی دولت و گروه رسانهای آن را باید صادقانه تلقی کرد؟!
,۳- اکنون قابل فهم است که چرا رئیسجمهور جلسه سران قوا را که قرار بود رئیس مجلس مشکلات کرونایی کشور را در آن مطرح نماید و پیگیر حل آنها باشد، به بهانه ترس از ابتلا به کرونا تعطیل میکند! این تفاوت دو مکتب و دو نگاه برای حل مشکلات کشور را نشان میدهد. در یک مکتب امثال شهید همت و باکری و حاج قاسم سلیمانیها معتقدند مسئولان باید با مدیریت جهادی در خط مقدم دفاع مقدس و جنگ اقتصادی و هر بحران و خطری مثل کرونا و سیل و زلزله باشند تا هم خطر را بهتر و زودتر برطرف کنند و هم اعتماد مردم و مدافعان و امدادگران کشور برای همیاری و مقاومت جلب شود. در یک مکتب هم شهید همت و باکری و حاج قاسم سلیمانیها و حضور مسئولان دلسوز و جهادی مثل رهبر معظم انقلاب و آقایان رئیسی و سردار قالیباف و فرماندهان بزرگ و همه شهیدان و جانبازان و رزمندگان و نیروهای مسلح ایثارگر در خط مقدم حل مشکلات و دفاع از کشور و نیروهای جهادی و امدادگران فداکار در میان سیل و زلزله و آتش برای نجات مردم و مدافعان سلامت در میان ویروس کرونا در بیمارستانها را «ماجراجویی» و «بیعقلی» میخواند! فرق ترور حاج قاسم عزیز از سوی ترامپ با چنین هجمهای به مدافعان کشور و سلامت مردم چیست؟ آیا این هجمه از داخل دردناکتر و گستردهتر از آن حمله از خارج نیست؟
,آیا این توهین به همه شهدای عزیز و بهویژه شهدای مدافع سلامت و خانوادههای معظم شهدا و جانبازان که خود و فرزندانشان را برای دفاع از کشور به استقبال خطر میفرستادند، نیست؟! آیا محافظین و تیم حفاظت رئیسجمهور که خود را در معرض هرگونه خطری قرار دادهاند تا از او و امنیت و مقام و زندگی مرفهانهاش محافظت کنند، بیعقلاند؟! آیا شهید عزیز سلیمانی و همه شهدا که میدانستند هر لحظه موشکهای آمریکا و خمپارههای بعثیها و گلولههای داعشیها آنها را هدف قرار میدهند و باز در خط مقدم مبارزه با دشمنان و آمریکا و تروریستها مردانه ایستادند، -زبانم لال- بیعقل بودند؟!
,آیا این سخنان القای ترس و عقبنشینی در نیروهای مخلص مدافع کشور در حوزههای مختلف نظامی و اقتصادی و سلامتی نیست؟ در حقیقت این «تفکر کرونایی» برگرفته از همان «تفکر برجامی» است که معتقد است باید در مقابل دشمن زانو زد تا دشمن عزت و ناموس و جان و مال ملت را به تاراج ببرد! و تلاش دارند «ناکارآمدی برجامی» خود را با «ترس کرونایی» تحتالشعاع قرار دهند. تفاوت تفکر کرونایی و برجامی با تفکر جهادی و مقاومت در این است که یکی خود را رئیس مردم و دیگری خود را نوکر مردم میداند و یکی به دنبال ریاست متکبرانه بر مردم و دیگری به دنبال خدمت فداکارانه برای مردم است! در تفکر جهادی و مقاومت است که بدون نگرانی از جان خود میگویند «ما ملت امام حسینیم و اگر سرداری بیفتد، سردار دیگری پرچم او را بلند میکند» و حضرت امام(ره) میفرمایند «با رفتن یک خدمتگزار خللی در عزم آهنین ملت ایجاد نمیشود.» اما صاحب تفکر کرونایی و برجامی با نگرانی برای جانش، میگوید «اگر من نباشم کشور و دنیا به هم میریزد»! مشکل تفکر برجامی و کرونایی به فرموده حضرت امام(ره) که «افرادی که در رأس حکومت هستند، اگر نباشند، بهجای آنها، دیگران حاضر در صحنه هستند». حضرت امام در ادامه تصریح میکنند «در زمانهای سابق اگر یک سلطانی میمرد، کشور به هم میخورد.
,لکن در جمهوری اسلامی ملت به جای او باز یکی را انتخاب میکنند. از این جهت ملت ما هیچ خم به ابرو نمیآورند. کشور با رفتن افراد و شخصیتها رکود نمیکند». لذا هدفِ هجمه به عملکرد جهادی روسای قوای مقننه و قضائیه از سوی تفکر برجامی و کرونایی، شخص رئیسی و قالیباف نیستند، بلکه انتقام گرفتن از تفکر جهادی است که چند صباحی در کشور امیدِ حل مشکلات مردم را ایجاد کرده است. در حقیقت این جماعت با تظاهر به رعایت پروتکلهای بهداشتی تفکر «ما میتوانیم» را به سخره گرفتند تا نیروهای جهادی را بهعنوان مخالفان رعایت مسائل بهداشتی القا کنند، در حالی که همین تفکر جهادی با عقلانیت ولایی خود در خط مقابله با شیوع کرونا هم خود با رعایت دقیق دستورالعملهای بهداشتی بهخصوص در محرم و صفر و هم با کمکهای مؤمنانه خود به نیازمندان خوش درخشیدند.
,,
,
فراتر از آرزوهای واهی جراید زنجیرهای و خیالپردازیها برای انتخابات امریکا اخیراً شنیده شده است که مسئول دفتر یک مقام ارشد اجرایی در اجتماع حزب متبوع خود گفته است: «اگر بایدن پیروز شود یک اتفاق مهمی خواهد افتاد بعد یک فرصت دو ماهه داریم، هم میتوانیم نفت بفروشیم و با دنیا معامله کنیم و مقداری سرمایهگذاری جذب بکنیم و هم بتوانیم فضای خوبی را در داخل جامعه و روابط خارجی به نمایش بگذاریم و آن موقع است که وضعیت متفاوت خواهد شد. اگر بایدن پیروز شود ما میتوانیم در آن فضا و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری خودمان به مردم بگوییم در این شش ماه گذشته که ترامپ دیگر رئیسجمهور نیست شرایط این کاندیدا با این سیاست میتواند چهار سال دیگر این فضا را به وجود آورد. بنابراین اینجا ما میشویم حزبی که دولت و پشتوانه داریم و میتوانیم با داشتن کاندیدا شروع به کار کنیم.»
اینکه یک حزب و جریان سیاسی روی نتیجه انتخابات کشور دیگری قمار سیاسی کند، هرچند نشاندهنده ناپختگی نخبگان حزبی است، اما از منظر منافع ملی نگرانکننده است. هنوز به یاد داریم که در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ فضای تبلیغاتی خاصی مبنی بر تأثیر مذاکره بر معیشت مردم جریان یافت و از روزهای نخست شروع مذاکرات هستهای در دوره دولت یازدهم، مهمترین مناقشه میان صاحبنظران، تحلیلگران و فعالان عرصههای سیاست و اقتصاد میزان اثربخشی مذاکرات و - بهتبع آن- توافق احتمالی بر گشایش اقتصاد ملی و بهبود معیشت مردم ایران بود. این مناقشه البته در سطح نخبگان نماند و ذوقزدگیهای خیابانی پس از توافق اولیه -که تصاویر بهیادماندنی آن در بایگانی رسانهها موجود است- نشان از اجتماعی شدن امید به مذاکرات داشت. البته ناگفته پیداست که کشیده شدن ذوقزدگی از مذاکرات و توافق ریشه در نشانیهایی داشت که عمدتاً از سوی برخی مسئولان و نخبگان به جامعه داده میشد. یکسوی دیگر نیز واهمهافکنی از رویدادهایی خیالی بود که به جامعه القا میشد که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات یا تأخیر در آن ممکن است به وقوع پیوندند. در نتیجه جمع این پروپاگاندای سلبی و ایجابی توأمان اولاً ساحت اجتماعی تا حد زیادی روی مذاکرات شرطی ماند و ثانیاً پیشرفت اقتصادی معطل مذاکرات ماند. در این فضا، رکود اقتصادی که در اثر کاهش قیمت نفت بر گرده اقتصاد سنگینی کرده بود، عمیقتر شد و در مقابل، شعاردرمانیهایی که مرتباً با کلیدواژه «از رکود عبور کردیم» تکرار میشد، ناکارآمدتر میشد. معطل نگاهداشتن اقتصاد به نتیجه مذاکره از یکسو و امیدآفرینی کاذب به وقوع معجزه در صورت توافق از سوی دیگر، تمام پیشرانهای داخلی اقتصاد را کند کرد و فرصت چند سال کار را برای پیشرفت اقتصادی از میان برد.
پس از اعلام و امضای برجام نیز، متأثر از فضاسازیهای گذشته، بخشهای مهم اقتصادی جامعه همچنان منتظر مشاهده علائمی از نتایج برجام بوده و آزادسازی ظرفیتها و توانمندی خود در عرصه اقتصادی را منتظر گشایشهای اولیه پسابرجامی نگاه داشتند. بااینحال نهتنها علائم واضحی مشاهده نشد، بلکه خلف وعدهها و نقض عهدهای مکرر امریکا که از همان دوران ماقبل خشک شدن جوهر برجام آغاز شده بود، امیدها را به یأس بدل کرد. در دوره پسابرجام، «نتیجهبخشی یا عدم نتیجه بخشی برجام» موضوع اصلی مناقشه میان نخبگان را رقم میزد. با گذشت هر روز و مشاهده نقض عهد دیگری از سوی غرب و بهویژه ایالاتمتحده امریکا، امید اثربخشی برجام بر گشایش اقتصادی بیشتر رنگ میباخت. در این میان برخی حرکات نمایشی همچون خرید تعداد معدود هواپیما – باهمه، اما و اگرهایش- ورود فلان برند خودروسازی یا واردات کالای لوکس مصرفی به بازار ایران نتوانست امید به رونق را به فعالان اقتصادی بازگرداند.
البته خروج نهایی امریکا از برجام و وعدههای بیفرجام اروپاییها سرنوشت برجام و تأثیرات اقتصادی آن را تا حد زیادی روشن کرده است. اکنون اگر نیمنگاهی گذرا به دادهها و ستاندههای این معامله بیفکنیم در مقابل تعهداتی که در کاهش توانمندی هستهای در ابتدا اجرا کردهایم و البته مهمتر از آن فرصت ذیقیمتی که برای پیشرفت اقتصادی داشتیم و به پای انتظار برجام قربانی کردیم، آوردهای جز تجربه «غیرقابلاعتماد بودن کدخدا و رعایایش» نداریم. تجربهای که تنها زمانی میتوان آن را ارزشمند دانست که از آن درس بگیریم و اشتباه گذشته را تکرار نکنیم. اگر از «تجربه برجام» درسی آموخته باشیم، باید بدون معطلی راه اقتصاد ملی را از برجام جدا کرد. دیگر عذری برای معطل ماندن وجود ندارد. باید همه فعالان و نخبگان اقتصادی چه در دولت و چه در بخش خصوصی و نیز آحاد مردم عزم خود را برای گرهگشایی از اقتصاد ملی با توان خویشتن جزم کرده و البته مسئولان دولتی در این راه پیشقدم باشند. البته بهسان آن مَثَل معروف که کسی چاهی میکند که آبی نداشت، اما برایش نان داشت، برخی جریانات و چهرههای سیاسی از معطل نگاهداشتن اقتصاد کشور به تحولات خارجی ارتزاق میکنند. طبعاً کسانی که بر قبر خالی انتخابات امریکا دخیل بسته و سرنوشت سیاسی خود را به آن گرهزده باشند، تداوم وضع موجود را «شیشه عمر» خود تلقی میکنند؛ اما مسیر منافع ملی چیز دیگری است.
این نوشتار را با توصیه مؤکد اخیر رهبر معظم انقلاباسلامی به هیئت دولت پایان میبریم که فرمودند: «اقتصاد کشور را مطلقاً به تحوّلات خارجی نباید پیوند زد؛ یعنی شما برنامهریزی اقتصادی را مطلقاً موکول و منوط نکنید به اینکه تحریمها برطرف بشود، یا کاهش پیدا کند؛ نه، فرض را بر این بگذارید که تحریمها بنا است دَه سال بماند. برنامهریزی اقتصادی بایستی بر اساس امکانات درونی و -همانطور که بارها گفتیم- درونزایی و به ظرفیتهای داخلی تکیه کردن، انجام بگیرد. این درست نیست که مثلاً فرض کنید ما بگوییم اگر چنانچه انتخابات فلان کشور، فلان جور شد، مثلاً اینجور میشود؛ نه نخیر، انتخابات آنجا هر جور میخواهد بشود. ما بایستی برنامه اقتصادی کشور را با توجّه به مسائل درونی کشور، با توجّه به امکاناتِ خودمان برنامهریزی کنیم؛ واقعاً یک خطای راهبردی است که ما مسائل اقتصادی را منوط کنیم به تحوّلات خارجی؛ و نباید تکیه کرد به مسائل خارجی؛ [که]آنها هر جور بخواهند، تصمیم بگیرند. ممکن است یک روز تصمیم خوبی بگیرند، ممکن [هم]هست تصمیم بدی بگیرند؛ اگر تصمیم خوبی بود از آن استفاده خواهیم کرد، لکن اینجور نیست که برنامه اقتصادیمان را موکول کنیم به اینکه آنها چه جوری تصمیم بگیرند. این هم مسئله مهم دیگر.»
فراتر از آرزوهای واهی جراید زنجیرهای و خیالپردازیها برای انتخابات امریکا اخیراً شنیده شده است که مسئول دفتر یک مقام ارشد اجرایی در اجتماع حزب متبوع خود گفته است: «اگر بایدن پیروز شود یک اتفاق مهمی خواهد افتاد بعد یک فرصت دو ماهه داریم، هم میتوانیم نفت بفروشیم و با دنیا معامله کنیم و مقداری سرمایهگذاری جذب بکنیم و هم بتوانیم فضای خوبی را در داخل جامعه و روابط خارجی به نمایش بگذاریم و آن موقع است که وضعیت متفاوت خواهد شد. اگر بایدن پیروز شود ما میتوانیم در آن فضا و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری خودمان به مردم بگوییم در این شش ماه گذشته که ترامپ دیگر رئیسجمهور نیست شرایط این کاندیدا با این سیاست میتواند چهار سال دیگر این فضا را به وجود آورد. بنابراین اینجا ما میشویم حزبی که دولت و پشتوانه داریم و میتوانیم با داشتن کاندیدا شروع به کار کنیم.»
,
اینکه یک حزب و جریان سیاسی روی نتیجه انتخابات کشور دیگری قمار سیاسی کند، هرچند نشاندهنده ناپختگی نخبگان حزبی است، اما از منظر منافع ملی نگرانکننده است. هنوز به یاد داریم که در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ فضای تبلیغاتی خاصی مبنی بر تأثیر مذاکره بر معیشت مردم جریان یافت و از روزهای نخست شروع مذاکرات هستهای در دوره دولت یازدهم، مهمترین مناقشه میان صاحبنظران، تحلیلگران و فعالان عرصههای سیاست و اقتصاد میزان اثربخشی مذاکرات و - بهتبع آن- توافق احتمالی بر گشایش اقتصاد ملی و بهبود معیشت مردم ایران بود. این مناقشه البته در سطح نخبگان نماند و ذوقزدگیهای خیابانی پس از توافق اولیه -که تصاویر بهیادماندنی آن در بایگانی رسانهها موجود است- نشان از اجتماعی شدن امید به مذاکرات داشت. البته ناگفته پیداست که کشیده شدن ذوقزدگی از مذاکرات و توافق ریشه در نشانیهایی داشت که عمدتاً از سوی برخی مسئولان و نخبگان به جامعه داده میشد. یکسوی دیگر نیز واهمهافکنی از رویدادهایی خیالی بود که به جامعه القا میشد که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات یا تأخیر در آن ممکن است به وقوع پیوندند. در نتیجه جمع این پروپاگاندای سلبی و ایجابی توأمان اولاً ساحت اجتماعی تا حد زیادی روی مذاکرات شرطی ماند و ثانیاً پیشرفت اقتصادی معطل مذاکرات ماند. در این فضا، رکود اقتصادی که در اثر کاهش قیمت نفت بر گرده اقتصاد سنگینی کرده بود، عمیقتر شد و در مقابل، شعاردرمانیهایی که مرتباً با کلیدواژه «از رکود عبور کردیم» تکرار میشد، ناکارآمدتر میشد. معطل نگاهداشتن اقتصاد به نتیجه مذاکره از یکسو و امیدآفرینی کاذب به وقوع معجزه در صورت توافق از سوی دیگر، تمام پیشرانهای داخلی اقتصاد را کند کرد و فرصت چند سال کار را برای پیشرفت اقتصادی از میان برد.
پس از اعلام و امضای برجام نیز، متأثر از فضاسازیهای گذشته، بخشهای مهم اقتصادی جامعه همچنان منتظر مشاهده علائمی از نتایج برجام بوده و آزادسازی ظرفیتها و توانمندی خود در عرصه اقتصادی را منتظر گشایشهای اولیه پسابرجامی نگاه داشتند. بااینحال نهتنها علائم واضحی مشاهده نشد، بلکه خلف وعدهها و نقض عهدهای مکرر امریکا که از همان دوران ماقبل خشک شدن جوهر برجام آغاز شده بود، امیدها را به یأس بدل کرد. در دوره پسابرجام، «نتیجهبخشی یا عدم نتیجه بخشی برجام» موضوع اصلی مناقشه میان نخبگان را رقم میزد. با گذشت هر روز و مشاهده نقض عهد دیگری از سوی غرب و بهویژه ایالاتمتحده امریکا، امید اثربخشی برجام بر گشایش اقتصادی بیشتر رنگ میباخت. در این میان برخی حرکات نمایشی همچون خرید تعداد معدود هواپیما – باهمه، اما و اگرهایش- ورود فلان برند خودروسازی یا واردات کالای لوکس مصرفی به بازار ایران نتوانست امید به رونق را به فعالان اقتصادی بازگرداند.
,
,
البته خروج نهایی امریکا از برجام و وعدههای بیفرجام اروپاییها سرنوشت برجام و تأثیرات اقتصادی آن را تا حد زیادی روشن کرده است. اکنون اگر نیمنگاهی گذرا به دادهها و ستاندههای این معامله بیفکنیم در مقابل تعهداتی که در کاهش توانمندی هستهای در ابتدا اجرا کردهایم و البته مهمتر از آن فرصت ذیقیمتی که برای پیشرفت اقتصادی داشتیم و به پای انتظار برجام قربانی کردیم، آوردهای جز تجربه «غیرقابلاعتماد بودن کدخدا و رعایایش» نداریم. تجربهای که تنها زمانی میتوان آن را ارزشمند دانست که از آن درس بگیریم و اشتباه گذشته را تکرار نکنیم. اگر از «تجربه برجام» درسی آموخته باشیم، باید بدون معطلی راه اقتصاد ملی را از برجام جدا کرد. دیگر عذری برای معطل ماندن وجود ندارد. باید همه فعالان و نخبگان اقتصادی چه در دولت و چه در بخش خصوصی و نیز آحاد مردم عزم خود را برای گرهگشایی از اقتصاد ملی با توان خویشتن جزم کرده و البته مسئولان دولتی در این راه پیشقدم باشند. البته بهسان آن مَثَل معروف که کسی چاهی میکند که آبی نداشت، اما برایش نان داشت، برخی جریانات و چهرههای سیاسی از معطل نگاهداشتن اقتصاد کشور به تحولات خارجی ارتزاق میکنند. طبعاً کسانی که بر قبر خالی انتخابات امریکا دخیل بسته و سرنوشت سیاسی خود را به آن گرهزده باشند، تداوم وضع موجود را «شیشه عمر» خود تلقی میکنند؛ اما مسیر منافع ملی چیز دیگری است.
,
این نوشتار را با توصیه مؤکد اخیر رهبر معظم انقلاباسلامی به هیئت دولت پایان میبریم که فرمودند: «اقتصاد کشور را مطلقاً به تحوّلات خارجی نباید پیوند زد؛ یعنی شما برنامهریزی اقتصادی را مطلقاً موکول و منوط نکنید به اینکه تحریمها برطرف بشود، یا کاهش پیدا کند؛ نه، فرض را بر این بگذارید که تحریمها بنا است دَه سال بماند. برنامهریزی اقتصادی بایستی بر اساس امکانات درونی و -همانطور که بارها گفتیم- درونزایی و به ظرفیتهای داخلی تکیه کردن، انجام بگیرد. این درست نیست که مثلاً فرض کنید ما بگوییم اگر چنانچه انتخابات فلان کشور، فلان جور شد، مثلاً اینجور میشود؛ نه نخیر، انتخابات آنجا هر جور میخواهد بشود. ما بایستی برنامه اقتصادی کشور را با توجّه به مسائل درونی کشور، با توجّه به امکاناتِ خودمان برنامهریزی کنیم؛ واقعاً یک خطای راهبردی است که ما مسائل اقتصادی را منوط کنیم به تحوّلات خارجی؛ و نباید تکیه کرد به مسائل خارجی؛ [که]آنها هر جور بخواهند، تصمیم بگیرند. ممکن است یک روز تصمیم خوبی بگیرند، ممکن [هم]هست تصمیم بدی بگیرند؛ اگر تصمیم خوبی بود از آن استفاده خواهیم کرد، لکن اینجور نیست که برنامه اقتصادیمان را موکول کنیم به اینکه آنها چه جوری تصمیم بگیرند. این هم مسئله مهم دیگر.»
,
,
,
میتوانیم از این فرصت استفاده کنیم و مراودات تجاری را تغییر شکل دهیم. اکنون که به لحاظ تحریمهای گسترده از مبادلات تجاری و معاملات بازرگانی بهروز با سطح تکنولوژی بالا محروم شدیم، میتوانیم چند قدم عقبتر برگردیم و از فرآیندهای قدیمیتر و سنتیتر مثل پایاپای، کالا به کالا و پیمانهای منطقهای استفاده کنیم و ناچارا به شیوههایی که بازرگانان و تجار در سالهای قبل استفاده میکردند، ورود کنیم. دولت و بانک مرکزی از تجربیات بازرگانانی که صادرات و واردات انجام میدهند، قدیمی و کارکشته و مو سفید کرده هستند، استفاده و به آنها اعتماد کند و خلل بهوجود آمده در ورود ارز ناشی از صادرات به کشور را به حساب همه صادرکنندگان نگذارد؛ همانطور که واردات اجناس کمتر استفاده شده و بنجول را به حساب همه واردکنندگان نباید گذاشت. دولت با اتکای به این توانمندی، در کنار اطلاعات رایگان اساتید دانشگاه مکانیزمی را که قبلا بوده بازطراحی و احیا کند تا بتواند کالاهایی به کشور وارد کند که نیاز به ارز نداشته باشد بلکه حالت تعهدی، کالا به کالا یا در ازای خدمات فنی- مهندسی از برخی کشورها باشد.
,درحقیقت از ظرفیتهای موجود استفاده کنیم تا بر نرخ ارز تاثیر بگذارد. اکنون تمام تکیه بر این است که بانک مرکزی، ارزی در اختیار شبکهها قرار دهد تا بتوانند واردات انجام دهد یا ارز حاصل از صادرات را با حیلهای مختلف از صادرکننده دریافت کند، بدون اینکه مشکلات صادرکنندگان غیرنفتی لمس شود که با مشکلات عدیدهای برخورد کردهاند و مورد اذیت و آزار واقع شدهاند. فراموش نکنیم که پمپاژ بالای ارز و ارزپاشی طی سالهای گذشته میتوانست در زیرساختهای اقتصاد کشور مورد استفاده قرار بگیرد. دولت باوجود نگاه و اعتقاد به جنگ اقتصادی راهکاری هم نشان نمیدهد و فکر میکند با همان شرایط سابق، میتواند عمل کند. در این بین بانک مرکزی و دولت باید به نرخ سود بانکی توجه و آن را اصلاح کنند.
,نرخ سود کنونی پاسخ نمیدهد و نقدینگی هنگفتی که در سطح بازار وجود دارد هر روز به سوی یک بازار گسیل است. وقتی شیوههای اصلی و ساختاری اتخاذ نشود، دود همه مشکلات به چشم مردم میرود، معیشت مردم را تحت تاثیر خود قرار میدهد، مردم ناراضی را ناراضیتر از قبل میکند و اندک اعتماد به دولت هم نزدیک به صفر میشود. دولت در چند ماه باقیمانده به کمک مجلس به تصحیح ساختار اقتصادی، نرخ سود بانکی و تعاملات تجاری برای واردات و صادرات و استفاده از شیوههای سنتیتر در اعمال بحثهای تجاری بپردازد که قطعا همه اینها میتواند برای آرام کردن نرخ ارز تاثیرگذار باشد. ضمن اینکه با تغییری در قانون میشود در قبال ارزهای ناشی از فروش نفت از کشورهای مختلف، کالا وارد کرد و بدین ترتیب دسترسی به ارزمان نیز میسر میشود.
,,
,
عذرخواهی «اون» از زاویه ما
, عذرخواهی «اون» از زاویه ما, عذرخواهی «اون» از زاویه ما,ژوبین صفاری در ابتکار نوشت:
, ژوبین صفاری در ابتکار نوشت:, ژوبین صفاری در ابتکار نوشت:,عذر خواستن در هر فرهنگی به طور تقریبی معانی یکسانی دارد. شخصی که اشتباه یا اشتاباهاتی را مرتکب میشود و مسئولیت آن را بر عهده میگیرد در مرحله نخست از کسانی که بابت آن اشتباهات آسیب دیده، طلب بخشش میکند. این طلب بخشش اما تنها مقدمهای است برای جبران اشتباه که مرحله تکمیلی پوزش طلبی است. عذرخواهی شاید یکی از پیچیدهترین مسائل مربوط به روابط انسانی است هرچند در نگاه نخست ساده به نظر برسد. با این همه اما عذرخواهی مسئولان و حاکمان شاید از بقیه ابعاد طلب بخشش در زیست انسانی سختتر و پیچیدهتر باشد چنانکه پذیرش مسئولیت در قبال جمعیت کثیری از انسانهای تحت فرمان همزمان که پسندیده است اما دشوار هم به نظر میرسد.
,روز شنبه اما شاید یکی از عجیبترین عذرخواهیهای سیاسی در تاریخ معاصر را شاهد بودیم.
,کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در سخنرانی در روز شنبه، از ملت کشورش به دلیل مشکلاتی که با آن روبهرو بودند عذرخواهی کرد. او در یک فضای احساسی و البته در مراسم رژه ارتش و رونمایی از موشکهای بالستیک همراه با ریختن اشک گفت خجالت میکشم زیرا من به هیچ وجه نتوانستم در برابر اعتماد بینهایت شما،چیزی ارائه کنم.
,بررسی دلایل عذرخواهی «اون» البته میتواند گسترده و همراه با درنظر گرفتن انواع ملاحظات سیاسی، جامعه شناختی در جامعه بسته کره شمالی باشد اما قطعاً عذرخواهی «اون» با توجه به دلایل ناتوانیاش در گرسنگی مردمش که به سیاست خارجی این کشور برمیگردد فقط در مرحله نخست خواهد ماند چرا که حداقل نشانهای از تغییر در سیاستهای وی دیده نمیشود. با این همه اما در داخل کشور خودمان هم مردم همواره از فرافکنی برخی مسئولان به جای پاسخگو بودن در برابر مشکلات اقتصادی و... شکایت داشته و دارند.
,هرچند طی سالهای اخیر برخلاف رویه گذشته هر از گاهی مسئول یا مدیری میانی درخصوص اتفاقی عذرخواهی کرده است اما معمولاً این عذرخواهی ها هم در همان مرحله نخست یعنی عذرخواهی بدون جبران اشتباه جا مانده است. بنابراین تردیدی نیست که در این شرایط اقتصادی و معیشتی ناگوار حتی اگر مسئولان کشور نیز اقدام به عذرخواهی از مردم کنند و همه چیز بر همان روال سپری شود تاثیر چندانی نخواهد داشت.
,
به نظر میرسد در وضعیت فعلی آنچه میتوان از مسئولان انتظار داشت، نخست شفافسازی درخصوص چرایی به وجود آمدن این شرایط و در گام بعد قبول مسئولیت در برابر خطاهای صورت گرفته است.
آدرس کاخ سفید دادن قطعاً پاسخ وضعیت معیشتی مردم در این شرایط نیست. مسئولان اگر در گام نخست بپذیرند که مسئولیت وضعیت موجود بر عهده آنهاست شاید بتوان از آنها انتظار عذرخواهی و در ادامه جبران خطاها را داشت. به نظر میرسد در این مورد هنوز از کشور کره شمالی هم عقب ماندهایم. برای ردیابی اشتباهات انجام شده توسط برخی مسئولان نیاز به جستجوهای پیچیده نیست.
,
بسیاری از معضلات موجود چه در اقتصاد و چه در جامعه محصول تصمیمهای غلطی است که کارشناسان بارها درخصوص آن گفتهاند اما هیچ مسئولی، مسئولیت آن را برعهده نگرفته است.
درنهایت اینکه آموزههای اخلاقی و دینی ما همواره تاکید بر پذیرش خطا داشته است. چنانکه امیرمومنان(ع) همواره از پیروانشان خواستهاند «اعذر» یعنی «بسیار پوزش پذیر» باشند. آموزهای که به نظر میرسد بیشتر از آنکه سرلوحه کار مسئولان ما باشد، به صورت عملی توسط مسئولان کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی و البته حالا کره شمالی اجرا میشود.
]