این اقدام در ترک برنامه زنده تلویزیونی علاوه بر اینکه به منزله اهانت به بینندگان و مردمی است که در حال تماشای برنامه بودند، مصداق روشن فرار رو به جلو و استراتژی تکراری و البته ناصحیحی است که متاسفانه در برخی دولت‌ها شاهدش بوده‌ایم.

 

به همین منظور در گفت‌وگویی با دکتر محمد امامی کورنده پژوهشگر حوزه جنگ رسانه و سایبری و تحلیلگر رسانه و فرهنگ به تحلیل وقایع رخ داده در جریان برگزاری این برنامه تلویزیونی پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

 

 نظرتان درباره ترک استودیو از سوی مهمانان برنامه جهان‌آرا در شبکه افق چیست؟

 

امامی: ترک استودیو برنامه‌ها اتفاق جدیدی نبوده و بیشتر شبیه ژست مرسومی است که در بین تعداد انگشت شماری از چهره‌های خاص، سلبریتی‎ها یا افرادی که به نوعی دارای شهرت و ارزش‌های خبری ویژه‌ای هستند، رخ می‌دهد.

 

در جریان اجرای برنامه جهان آرا نیز شاهد ترک همزمان صحنه توسط دو مهمان ویژه این برنامه که هر دو معاون امور زنان ریاست جمهوری در دولت‌های تدبیر و امید و اصلاحلات بودند، بودیم.

 

این دو شخصیت دارای عناصر ویژه خبری، سطح دربرگیری و شهرت بوده و در دولت‌های پیشین عهده‌دار مسوولیت‌های بزرگی در تراز اول دولتمردان بوده‌اند، بنابراین این اقدام آنان در ترک استودیو را نمی‌توان مثلا با اقدام مشابه دو کارشناس قیاس کرده و سنجید.

 

در مجموع آنچه در جریان این برنامه روی داد را می‌توان در سه بخش مجزا بررسی و تحلیل کرد، یک بخش پیش از دعوت دو مهمان در برنامه، بخش دیگر حین دعوت و طی اجرای برنامه و بخش سوم نیز پس از ترک استودیو از سوی آن‌ها است.

 بررسی موضوع در بخش نخست شامل چه ابعادی است؟

 

امامی: ابتدا باید به این نکته توجه کرد که این دو مهمان مدتی پیش از دعوت در برنامه جهان‌آرا با اعمال فشارهای عجیب و غریب و ترویج فرهنگی رسانه‌ای به دنبال حضور در این برنامه با بهانه‌های مختلفی از جمله ایجاد فرصت برای پاسخگویی به افکار عمومی بودند.

 

فارغ از موضوع و سوژه برنامه ابتدا باید به این موضوع توجه کرد که هر برنامه تلویزیونی قوانین خاص خود را دارد، از سویی سازمان صدا و سیما یک سری آداب، رسوم و قوانین را برای حضور مهمانان در همه برنامه‌های تلویزیونی وضع کرده که باید رعایت شوند.

 

با این تفاسیر به عنوان فردی رسانه‌ای یقین دارم تلاش بسیار زیادی از سوی برنامه‌سازان و عوامل برنامه برای دعوت این دو مهمان و ایجاد فرصت برابر برای پاسخگویی آن‌ها به افکار عمومی صورت گرفته بود.

 

در بیان چرایی این ادعا توجهتان را به این موضوع جلب می‌کنم که در حالت عادی این دو فرد به واسطه عناوین و پست‌های دولتی در دولت‌های پیشین قبل به طور کلی دارای یک سری حساسیت‌ها هستند و ممکن است از این باب حتی نامشان در اخبار سازمان صدا و سیما هم دیده و رصد نشود.

 

این مسئله موید این نکته است که سازمان صدا و سیما پس از مواجهه با حجم بالای اتهامات و هجمه‌ها، با قصد و نیت صحبت و گفت‌وگو از آنان برای حضور در یکی از برنامه‌های شبکه افق دعوت کرده است.

 

از گفته‌های یاد شده به این نتیجه می‌رسیم که این دو فرد با توجه به حساسیت موجود و شفاف‌سازی افکار عمومی به هر روش ممکنی و به زعم بنده (با اعمال فشار و ایجاد حاشیه) به برنامه دعوت شده‌اند.

 

به عبارت بهتر اتفاقات و جریان‌سازی‌های قبلی از سوی طرفداران این دو مهمان شرایط را برای حضورشان در قاب تلویزیون آماده کرده و می‌توان گفت آنان با اعمال فشار و هجمه‌های مختلف در فضای مجازی، خود را به صدا و سیما و شبکه افق و برنامه جهان آرا دعوت کرده‌اند.

 

از طرفی حضور آنان در قاب تلویزیون مستلزم عبور از فیلتر حراست سازمان صدا و سیما بوده، به این ترتیب نکته مثبت نهفته شده در دعوتشان تاکید برنامه جهان آرا به اهداف و رسالت کاری خود فارغ از گرایش‌های سیاسی و جریان‌های مخالف و موافق بوده است.

 

 اقدام هماهنگ دو مهمان در ترک استودیو را از پیش تعیین شده نمی‌دانید؟

 

امامی: در بخش دوم تحلیل ماجرا یعنی آنچه حین دعوت و طی اجرای برنامه رخ داد، باید گفت روال عادی و بحث مناسبتی در اصل برنامه از شروع تا دقایق ابتدیی حاکم بود، اما در لحظه‌ای آنی و ناگهانی پس از روی خط آمدن کارشناس و طرح موضوعاتی که او به درستی به آن‌ها پرداخت.

 

ناگهان هر دو مهمان به اتفاق نارضایتی خود را اعلام و سپس در اقدامی کاملا هماهنگ (به زعم بنده از پیش برنامه‌ریزی شده) استودیو را با پرخاشگری ترک کردند.

 

از دیدگاه رسانه‌ای و اصول ارتباطات در حوزه تخصصی رسانه این رفتار را می‌توان رفتاری بسیار غیر اخلاقی از سوی یک مهمان در برنامه تلویزیونی تلقی کرد.

 

در تعریفی درست‌تر باید گفت میهمانان در حدی برای شخصیت وجودی خود ارزش قائل نشدند که بدانند موضوع مطرح شده در برنامه دعاوی شخصی نبوده و استودیو نیز ملک ارث پدری‌شان نیست که هر زمان دلشان بخواهند وارد یا خارج شوند.

 

از دیدگاه رسانه‌ای حب و بغض و جر و بحثی که به نشانه اعتراض به عوامل برنامه از سوی مهمانان رقم خورد نشان‌دهنده دو موضوع مهم است، نخست آنکه آنان از قبل برنامه‌ریزی و هماهنگ کرده بودند و موضوع دیگر اینکه نقش مردم و جایگاه والای آنان را کاملا نادیده گرفته و به راحتی با پشت کردن به مخاطبان استودیو را ترک کردند.

 

در حالی این دو شخصیت در مقابل چشمان بینندگان استودیو برنامه را ترک کردند که حتی رسم یک مهمانی معمول خانوادگی و دوستانه چنین است که میزبان به طور رسمی دعوت خود را به میهمان ابلاغ کرده و پس از حضور مدعو و گفتگو، آن‌ها با خلوص نیت، خلق نیکو و رفتار خوش با یکدیگر خداحافظی می‌کنند.

 

حال این دعوت را با دعوت در قاب یک رسانه ملی و حضور میهمانانی مقایسه کنید که هر دو معاونان سابق روسای جمهور در دولت‌های پیشین بوده‌اند، با این مقایسه می‌توان به وضوح به شیوه ناصحیح رفتاری میهمانان این برنامه پی برد.

 

 ترک استودیو از سوی مهمانان را نوعی پیش‌دستی نمی‌دانید؟

 

امامی: در تحلیل بخش سوم رفتاری میهمانان پس از ترک استودیو باید گفت این رفتار مصداق بارز ترک فعل است که البته در دولت‌هایشان به وفور رخ داده و کسی در قبالشان پاسخگو نبوده است.

 

به این ترتیب می‌توان برنامه جهان آرا را برشی بسیار کوتاه و کوچک اما همانند و هم‌راستا با شیوه‌های عملکردی دولت اصلاحات و تدبیر و امید در مواجهه با موضوعات خواند.

 

متاسفانه باید گفت همه مسوولان این دولت‌ها در زمان تصدی پست‌های کلان مدیریتی نیز صرفا درگیر بازی‌ها و برخی اهداف عجیب و غریب بوده و با ترک فعل، به مسوولیت‌های محوله عمل نمی‌کردند.

 

از سویی بی‌توجهی به حق و سرنوشت مردم در طول برنامه و پس از ترک استودیو مصداق بارزی از عملکرد بسیاری از مسوولان است که به جای حل یک موضوع با پاک کردن صورت مسئله و ترک فضا می‌کوشند در ذهن خود ایجاد فراموشی کنند.

 

از این‌رو نادیده گرفتن حقوق مردم و دعوت رسمی از سوی یک سازمان رسمی بی‌احترامی به عوامل برنامه و مخاطبان و فرار رو به جلو تلقی شده و دقیقا به مثابه همه اقداماتی است که پیشتر از سوی رئیس جمهور دولت تدبیر و امید دیده‌ایم.

 

انتهای پیام/*