به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ کارشناسان حوزه مسکن با نیم‌نگاهی به وضعیت این بازار در سال ۱۴۰۱ معتقدند که بازار مسکن در شرایط کنونی به نوعی در حالت انتظار فرورفته است. بررسی‌ها نشان از این موضوع دارد که نرخ افزایش ماهانه قیمت مسکن در تهران در سالی که گذشت، متوسط افزایش ۴ الی ۵ درصد ماهیانه را نشان می‌دهد که کمترین میزان این رشد قیمت در سال ۱۴۰۱ مربوط به فروردین‌ماه است و نشان می‌دهد بازار در این بازه زمانی به‌نوعی در حالت انتظار بوده و در این ماه از سال افزایش چندانی را از خود نشان نداده است.
بازار مسکن در ایران در چند دهه گذشته معمولاً الگویی ثابت داشته به این صورت که دوره‌های رونق و رکود دارد؛ معمولاً در یک بازه ۶ ماهه تا یک‌ساله قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، سپس در دوره‌ای که به طور میانگین سه‌ساله است، قیمت‌ها ثابت می‌ماند و در نتیجه از نرخ تورم جا می‌ماند که پس از چندی با افزایش شارپی دوباره از تورم موجود پیشی می‌گیرد.
اما در چند سال اخیر روند رشد قیمت‌ها که از اواخر سال ۱۳۹۶ شروع شده، به جز سال ۱۴۰۰ که مدتی ثبات قیمت وجود داشت، همچنان روند افزایشی داشته است.
این در حالی است که در همین مدت قیمت مسکن ۶ برابر شده است که این تغییر ناگهانی موجب کاهش قدرت خرید مردم شده و به نوعی خرید خانه برای جوانان و مستأجران را به یک رؤیای دست‌نیافتنی تبدیل نموده است.
همچنین وام مسکنی که دولت می‌دهد در برابر قیمت مسکن ناچیز است و بخش اندکی از بهای مسکن را پوشش می‌دهد و از طرفی اگر دولت بخواهد مبلغ این وام را افزایش دهد با محاسبه سود ۱۸ درصدی که به‌تازگی این سود هم به ۲۳ درصد افزایش‌یافته البته به درخواست وزیر راه و شهرسازی بناست در صورت امکان کاهش یابد، باتوجه به میانگین سطح درآمد مردم، تقریباً مشکلی را حل نمی‌کند.
افزایش قیمت مسکن در سال ۱۴۰۱ چقدر بود؟
در سال ۱۴۰۱ اصلاح نظام یارانه، افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی به طور خاص باعث تورم در بازار مسکن شد. از سوی دیگر بازارهای موازی نیز افزایش قیمت داشتند که طبیعتاً بازار مسکن متأثر از این افزایش قیمت‌ها دوباره تحت‌تأثیر افزایش قیمت قرار گرفت تا جایی که عده‌ای قیمت مسکن را با دلار محاسبه کرده و از این روش اقدام به پیشنهاد قیمت برای مسکن را در دستور کار خود قرار داده بودند که این کار ممنوع اعلام شد.
میانگین تورم ماهانه مسکن در سال ۱۴۰۰ و در تهران، نزدیک یک درصد بود. اما در سال جاری بازار مسکن تحت‌تأثیر متغیرهای مختلف و افزایش تقاضای سرمایه در این بازار، میزان تورم ملکی به‌مراتب بیشتر بود. طبق آمار، تورم نقطه‌‌‌ای زمین در مناطقی از تهران که معاملات بیشتر است، بر اساس برآوردهای غیررسمی بین ۳۰ تا ۳۵ درصد هم بوده است.
امکان ایجاد ثبات در بازار مسکن با اتکا به واقعیت‌های اقتصادی سطح جامعه
گزارش بانک مرکزی، هم حاکی از این موضوع است که متوسط قیمت هر متر خانه در مردادماه ۱۴۰۱ در شهر تهران ۴۲.۷ میلیون تومان در هر مترمربع اعلام شد که در مقایسه با ماه گذشته یعنی تیرماه ۲.۵ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۸ درصد افزایش داشته است. طبق اعلام بانک مرکزی مرداد امسال همچنین ۷۸۲۵ فقره خریدوفروش مسکن در تهران انجام شد که نسبت به تیرماه امسال ۲۴ درصد کاهش و در مقایسه با مرداد پارسال ۴۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این رونق معاملات در مردادماه امسال، تحت‌تأثیر خبرهایی با محوریت مذاکرات برجامی، بازدهی بازارهای مهم اقتصادی یعنی بازار بورس، ارز و سکه منفی شد؛ واکنش بازار مسکن هر چند در شکل رشد منفی قیمت نمود پیدا نکرده است، اما به‌صورت ثبات قیمت خود را نشان داده است که این به این معناست که امکان ایجاد ثبات در این بازار با اتکا به واقعیت‌های اقتصادی سطح جامعه وجود دارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش و جهش قیمت مسکن در پنج سال گذشته و به طور خاص در یک سال گذشته، معاملات مسکن را وارد رکود کرده است. بر طبق آمار رسمی، از مرداد ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۱ قیمت هر مترمربع مسکن در تهران ۳۸ درصد افزایش داشته است.
رشد تسهیلات مسکن جوانان در مقایسه با رشد قیمت املاک
تسهیلات خرید مسکن برای یک زوج جوان در سال ۱۳۹۶ برابر با ۱۲۰ میلیون تومان بوده و در سال ۱۴۰۰ برابر با ۴۸۰ میلیون شد. از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ رشد تسهیلات مسکن در ایران ۳۰۰ درصد بوده، این در حالی است که قیمت مسکن ۸۳۵ درصد در این ۵ سال رشد کرده است.
در این باره دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور در گفتگو با راه دانا اظهار کرد: تورم و افزایش قیمت در بازار مسکن در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ هم ادامه‌دار بود؛ زیرا مسکن بخشی از اقتصاد بوده و به‌خصوص در ماه‌های اخیر تحت‌تأثیر بازارهای هم عرض مثل دلار و سکه و طلا قرار گرفت، از سوی دیگر آمار پروانه‌های ساختمانی در کشور پایین آمده است و میل پایین انبوه‌سازان به ساخت‌وساز باعث می‌شود که همچنان از تأمین عقب‌افتادگی در ساخت مسکن جا بمانیم.
افزایش قیمت ۵۰ درصدی بازار اجاره
از ابتدای سال ۱۴۰۱ بازار اجاره افزایش قیمت ۵۰ درصدی داشته است. سرعت رشد اجاره بیشتر از قیمت مسکن بوده؛ چون قیمت مسکن در این روزها با رکود روبه‌رو است؛ اما بازار اجاره‌بها افزایش زیادی را تجربه کرد؛ ولی با توقف افزایش قیمت رشد، افزایش اجاره‌بها متوقف نشد.
در بخش اجاره حتی در صورت فرجام مثبت تصمیمات اقتصادی کلان دولت، به باور کارشناسان نباید منتظر کاهش قیمت زیادی باشیم، چون حجم عرضه و تقاضا هم در نیمه دوم سال کاهش داشت و امکان جبران این کمبود در کوتاه‌مدت وجود ندارد.
به گزارش راه دانا؛ آمار بخش مسکن در سایر کشورهای دنیا نشان از این موضوع دارد که میانگین رشد قیمت به‌صورت متوسط در جهان ۱۵ تا ۲۵ درصد درآمد خانواده را شامل می‌شود، درحالی‌که در ایران از سال ۷۱ تا سال ۱۴۰۰، این سهم بین ۳۳.۵ تا ۶۰ درصد نوسان داشته است. باتوجه‌به شرایط موجود پیش‌بینی می‌شود که این سهم در سال ۱۴۰۲ افزایشی باشد. با محاسبه اعداد و ارقام هزینه مسکن، اجاره‌بها و … می‌توان نشان داد که در برخی مناطق بیش از ۱.۵ برابر درآمد خانواده، هزینه مسکن به خانوارهای ایرانی فشار وارد می‌کند که امید داریم با اجرای طرح‌های حمایتی این شاخصه اقتصادی هم به نرم جهانی خود نزدیک شود.