به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛همزمانی نوروز که موسم گشت و گذار است با ماه مبارک رمضان به عنوان طلایی‌ترین موسم معنویت و عبادت و انس با مسجد، فرصتی است مغتنم که گشت و گذار‌ها را با جاذبه‌های مسجدی گره بزنیم و به مساجد تاریخی و ماندگار شهرمان سری بزنیم. از این رو، مروری داریم بر برخی مساجد که می‌توانند از جاذبه‌های مسجدی در نوروز رمضانی باشند.
مسجد نظام الدوله
مسجد «نظام الدوله» از مساجد تاریخی استان تهران و متعلق به دوره ناصرالدین شاه قاجار است. این مسجد در خیابان ناصرخسرو، کوچه ناظم الطباء جنوبى در منطقه ١٢ شهردارى تهران قرار دارد که ابراهیم خان نظام الدوله امیر توپخانه، بانی و واقف آن است و سردر ورودى این مسجد با کاشى‌هاى مربعى شکل به رنگ‌هاى آبى، لاجوردی، سفید، زرد و صورتى تزیین شده است.
بنای مسجد نظام الدوله در نزدیکی مدرسه دارالفنون قرار دارد، تصویر نظام‌الدوله بر کاشی‌کاری ضلع شمالی صحن مسجد هنوز باقی است. درِ چوبى و قدیمى مسجد در اولین نگاه به بنا، جلب توجه می‌کند. پله‌هاى نیم گرد که در ورودى مسجد قرار دارد، از ویژگى‌های جالب این بنا به شمار مى‌رود. در معمارى این مسجد، دو بادگیر در پشت دیوارهاى محراب تعبیه شده و این اثر در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده است.
جاذبه‌های مسجدی تهران؛ فرصت انس با مسجد در نوروز رمضانی
مسجد نظام الدوله گنبد، مناره و گلدسته ندارد و فقط یک ماذنه آجری، ساده و کم ارتفاع دارد که از معدود ماذنه‌های باقی‌مانده از دوران قاجار است. این ماذنه شامل فضایی مربع شکل و آجری است که در نهایت سادگی طراحی شده است. مسجد در گذشته دو آب‌انبار داشت که کارکرد خود را بعد از لوله‌کشی آب از دست دادند.
ساختمان اولیه مسجد، شامل مدرسه و تعدادی حجره بود که حجره‌ها پیرامون صحن مسجد قرار گرفته بودند. به مرور زمان مدرسه از رونق افتاد و تعطیل شد و بنای مسجد تغییر کرد. در این تغییرات بخش‌های زیادی از بنای مدرسه مثل صحن و حجره‌ها در اثر الحاق به کوچه ناظم‌الاطبا از بین رفت و در حال حاضر فقط ساختمان مسجد باقی مانده است. مسجد در چوبی سبز رنگی دارد با سکوهایی در اطراف و سطح آن پایین‌تر از سطح کوچه است.
مسجد، ولی الله الاعظم (عج)
مسجد، ولی الله الاعظم (عج) در خیابان شهید رجایی، منطقه ۱۶ نمایی کم نظیر و به شکل سه شعبه دارد. (طبق نظر برخی از مهندسین سازه، داشتن شکل سه شعبه باعث مقاومت بیشتر مسجد در برابر زلزله می‌شود).
ساخت مسجد ولی الله اعظم (عج) در سال ۱۳۳۸ به همت خانم ملکه توران امیرسلیمانی مطلّقه رضا پهلوی و ذبیح الله ملک پور همسر ایشان که طبق نقل اهالی محل هر دو از خیرین منطقه جنوب شهر تهران بودند، آغاز شد.
در این مسجد از انواع معماری‌های سنتی استفاده شده است و زیباترین بنای مذهبی کشور را در این منطقه از تهران پیش چشم قرار داده است.
مسجد، ولی الله اعظم (ع) امکاناتی از جمله دارالقرآن، مرکز مشاوره، تالار پذیرائی، واحد‌های تجاری و اداری، مرکز رسیدگی به خانواده‌های بی سرپرست و بی بضاعت دارد.
مسجد جاوید
در سال ۱۳۴۹ فردی به نام «حاج عباس جاوید تجریشی» که خود ساکن محله باغ صبا بود، برای باقی نگاه داشتن نام نیک از خود، زمینی به مساحت دویست و پنجاه متر مربع را وقف کرد و کار ساخت مسجد با هزینه وی آغاز شد. کار ترسیم نقشه بنا به حسین لرزاده، معمار معروف تهران واگذار شد و در نهایت مسجد به نام بانی و واقفش «جاوید» نامیده و در اردیبهشت سال ۱۳۵۲ افتتاح شد.
مراسم افتتاح پس از جلب رضایت دکتر محمد مفتح برای اقامه نماز جماعت و سخنرانی شیخ فضل‌الله محلاتی و با حضور حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی و فخرالدین حجازی که از وعاظ ممنوع‌المنبر بودند، برگزار شد. در آغاز جمعیت کمی به مسجد می‌آمدند که به مرور بر تعدادشان افزوده شد.
در این مسجد، جوانان مذهبی و تحصیل‌کرده دانشگاهی، علاوه بر استفاده از محضر سخنرانان، از کتابخانه مجهز آن و نیز کلاس‌های گوناگونی که در رشتههای تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه، اصول عقاید، اقتصاد اسلامی، تاریخ ادیان و جامعه شناسی برگزار می‌شد، بهره می بردند. کلاس‌های آموزشی از جمله نقاط امتیاز فعالیت مسجد جاوید بود که به همت دکتر مفتح در راستای جذب جوانان به مسجد برگزار می‌شد. از افتخارات مسجد جاوید تربیت جوانان و نوجوانانی است که در حال حاضر هر یک برای خود دارای جایگاه و مسئولیت‌هایی در نظام اسلامی هستند.
حضور شورانگیز و پرنشاط نسل جوان، سخنرانیهای روشنگرانه انقلابیون، فعالیتهای وسیع ضد رژیم و انتشار اعلامیه های گوناگون از این مکان، بر رژیم طاغوت گران آمد و باعث شد تا سرانجام در سوم آذر ۱۳۵۳، پس از سخنرانی آیت الله خامنه ای، مسجد جاوید با هجوم مزدوران ساواک تعطیل و امام جماعت آن، آیت الله شهید مفتح، دستگیر و زندانی شود.
مسجد امام رضا (ع)
مسجد امام رضا (ع)، مسجدی قدیمی در منطقه ۱۱، برای اهالی خیابان کمالی و چهار راه لشکر آشنا است؛ برای ورود به این مسجد قدیمی لازم است به رسم ادب دست بر سینه گذاشته و صلوات خاصه امام رضا (ع) را که روی تابلوی بزرگی در وردی آن نصب شده قرائت کنیم. وارد مسجد که می‌شویم دالان شش ضلعی با سقف گنبدی گچبری‌شده و دیوار‌های دارای طاقچه‌های گنبدی شکل و زینت‌یافته با گلدان‌های شمعدانی در آن‌ها چشم نوازی می‌کند؛ ورودی زیبایی که ریشه در معماری اصیل ایرانی اسلامی دارد و حکایت معماری مساجد تاریخی را برایمان روایت می‌کند. از این دالان که می‌گذریم به حیاط کوچک مسجد می‌رسیم، همان جایی که حوض هشت‌ضلعی و زیبای مسجد با آب‌نمای سنگی مزین به طرح‌های اسلامی قرار دارد.
روبه‌روی همین حوض زیبا تصویر ۱۷ شهید مسجد نصب شده، شهدایی که روزی در این مسجد رفت و آمد داشتند و با صلوات و دعای خیر اهالی بوسه بر قرآن زدند و راهی جبهه‌های حق علیه باطل شدند.
مسجد شفا
مسجد شفا واقع در خیابان مجاهدین اسلام بیش از ۸۰ سال سابقه دارد. این مسجد درسال ۱۳۲۹ هجری شمسی به همت بانو زیور یحیائیان بنا شد که همسرش نیز بانی بیمارستان شفا یحیائیان بوده است. مساحت مسجد در حدود ۲۰۰ مترمربع است. آخرین باز‌سازی و ترمیم اساسی مسجد در سال ۱۳۷۹ انجام شده است. این مسجد در آغاز تاسیس، معتمدالملک نام داشت، اما بعد از انقلاب اسلامی نام این مسجد به دلیل نزدیکی به بیمارستان شفا‌یحیائیان به این نام تغییر کرد.
جاذبه‌های مسجدی تهران؛ فرصت انس با مسجد در نوروز رمضانینما‌های داخلی و بیرونی مسجد شامل آجرکاری و کتیبه‌های معرق و کاشی‌کاری‌های اصیل ایرانی است که با نظم ویژه‌ای کنار هم قرار گرفته‌اند. دو شبستان اصلی (آقایان) و فرعی (بانوان) با یک فضای خالی شش ضلعی (بالکن) بسیار زیبا ارتباط یافته‌اند. مسجد شفا به دلیل علاقه مردم محله تاریخی ایران و خیابان مجاهدین اسلام، با وجود کوچکی، صفای یک بنای اصیل دینی را با خود از گذشته به امروز رسانده است؛ ساکنان به‌ویژه کاسبان محله هنوز از روز‌هایی سخن می‌گویند که نخست‌وزیر ایران، محمدعلی رجایی برای گذاردن نماز‌های خود به مسجد شفا می‌آمد. از گذر زمانه دورتر که بروی، باز می‌توانی نام بزرگانی را بجویی که با مسجد شفا پیوندی استوار داشته‌اند.
علی کرمی