به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ تغییرات آب‌وهوایی و گرم‌تر شدن زمین اکنون به یکی از معضلات جدی تبدیل شده و جامعه جهانی را به‌ویژه در نیمکره شمالی در حوزه‌های مختلف مثل بحران کم آبی، روش‌های تأمین منابع غذایی، آب و برق با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است.
بر اساس پژوهش یک مؤسسه آب‌وهوایی که در نشریه «پولیتیکو» منعکس شده است، رکوردشکنی گرما در تابستان سال جاری باعث خشک‌شدن خاک‌ها و خشکی رودخانه‌ها در بسیاری از مناطق اروپا، چین و ایالات متحده شد؛ وضعیتی که کارشناسان از آن به‌عنوان یک شرایط ویژه و خطرناک یاد می‌کنند.
مخازن سدهای پنج‌گانه تهران در وضعیت مساعدی نیست
دفتر اطلاعات و داده‌های آب تهران نیز دراین‌خصوص اعلام کرد: وضعیت مخازن سدهای پنج‌گانه تهران در شرایط مناسبی نیست و اکنون حجم آب موجود در سدهای تهران از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۲ فروردین به ۳۲۷ میلیون مترمکعب و درصد پرشدگی سدهای تهران به ۱۷ درصد رسیده است.
همچنین میزان بارش‌های تهران از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۲ فروردین به ۱۶۲ میلیمتر رسیده که این میزان نسبت به دوره بلندمدت ۵۴ساله که ۱۹۷.۱میلیمتر بوده است، کاهش ۱۸ درصدی دارد، میزان بارش‌های سال آبی جاری تهران نسبت به مدت مشابه پارسال با ۱۶۰.۴ میلیمتر بارش رشد یک‌درصدی نشان می‌دهد.
سال آبی دشواری را برای تأمین آب پیشرو داریم
محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب درباره این موضوع گفت: وضعیت کنونی منابع آبی تهران و میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی تاکنون بیانگر این است که امسال سال دشوارتری برای تأمین آب پیشرو داریم.
وی افزود: بارش‌ها در استان تهران نسبت به میانگین بلندمدت ۲۰درصد کاهش داشته است و در این شرایط حداقل نیازمند به کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب هستیم تا بتوانیم با خیال راحت‌تری تأمین آب را انجام دهیم.
مدیرعامل آبفای تهران تصریح کرد: حجم مخازن سدها نسبت به سال گذشته همچنان کاهش دارد، اما باتوجه‌به پیش‌بینی‌ها، امیدواریم طی ماه‌های آینده کسری آب تهران جبران شود.
وی با تشریح اقدامات شرکت در زمینه مدیریت بحران گفت: مدیریت این کم‌آبی نباید ما را از اهداف و کارویژه‌های اصلی شرکت دور کند.
وی توضیح داد: تکمیل رینگ آبرسانی تهران، آغاز ساخت فاز دوم تصفیه‌خانه پنجم آب تهران، تسریع در اتمام فازهای ۷ و ۸ تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران و افزایش تولید پساب از مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی این شرکت در سال ۱۴۰۲ است.
تدوین نظام حکمرانی آب
حامد یزدی مهر مدیرکل مدیریت بحران استان تهران نیز در روزهای جاری در حاشیه برگزاری جلسه کمیته اضطرار ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان تهران در جمع خبرنگاران با اشاره به کاهش ذخایر آبی سدهای استان تهران اظهار کرد: باتوجه‌به اینکه این سدها، آب شرب استان را تأمین می‌کنند، نیازمند اتخاذ تدابیر لازم جهت برون‌رفت از این معضل هستیم.
وی با بیان اینکه جلسه ۲۱ فروردین‌ماه با درخواست شرکت آب و فاضلاب استان تهران با موضوع اضطرار آب و با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط و در خصوص تهیه و توزیع آب تشکیل شده بود گفت: در این جلسه مقرر شد قرارگاه شرایط اضطرار آب با محوریت و ریاست اداره کل مدیریت بحران استان تهران تشکیل شود.
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران عنوان کرد: در نظر داریم این قرارگاه با تدوین نظام حکمرانی آب و با حضور دستگاه‌های متولی امر، مجامع دانشگاهی و ارتباط با پژوهشگران، نخبگان و مطلعین در جهت تحقق سیاست‌های مدیریت آب شرب و اصلاح ساختارهای مرتبط انجام‌وظیفه کند.
سریع‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار دولت برای مقابله با بحران آب
یکی از راهکارهای سریع و کم‌هزینه برای مقابله با بحران آب در ایران، استفاده بهینه و مدیریت منابع آب است. این شامل تعمیر و نگهداری سدها، حفظ آبخوان‌ها، کشت و کار پایدار و صنعتی‌سازی کشاورزی، استفاده از فناوری‌های جدید برای کاهش تلفات آب و تقویت شبکه‌های آبرسانی است.
همچنین، ارتقای آگاهی عمومی در خصوص صرفه‌جویی در مصرف آب و اصلاح رفتارهای مصرفی مردم نیز می‌تواند به‌عنوان یک راهکار کم‌هزینه و مؤثر در جلوگیری از بحران آب مطرح باشد.
این در حالی است که کارشناسان مشترکان آب را به سه دسته خوش مصرف، پر مصرف و بد مصرف تقسیم می‌کنند.
نحوه محاسبه آب‌بها برای سه دسته خوش مصرف، پر مصرف و بد مصرف
برای کسانی که بیش از ۱۴ مترمکعب آب مصرف کنند، افزایش قیمت به‌صورت پلکانی خواهد بود و کسانی که بیش از دوبرابر الگو مصرف کنند در طبقه بد مصرف جای می‌گیرند که قبض آن‌ها تاکنون حدود ۱۵۰ هزار تومان در ماه افزایش می‌یابد.
نکته، اینجاست که سیستم تعرفه‌گذاری در بخش برق، در بخش آب هم باید اجرا شود تا استخر لوکس نشینان از آب شرب لبریز نشود. بر اساس اعلام وزارت نیرو، مشترکانی که الگوی مصرف را رعایت کنند، مشمول هیچ افزایش تعرفه‌ای نخواهند شد.
همچنین مشترکانی که تا ۵/۱ برابر، دوبرابر، سه برابر، چهار برابر و بالاتر از چهار برابر الگو به مصرف آب بپردازند، به ترتیب با ضریب ۰.۵، ۰.۷۵، ۱.۵، ۳ و ۵ نسبت به قیمت غیریارانه‌ای (شامل مجموع هزینه‌های تأمین آب) هزینه‌های توزیع آب و جمع‌آوری فاضلاب مطابق صورت‌های مالی به‌علاوه مقادیر غیریارانه‌ای هزینه آب خام و انرژی الکتریکی برای تلمبه‌زنی (پمپاژ) و تأمین آب و به‌صورت پلکانی (نسبت به مازاد) محاسبه و دریافت خواهد شد.
این قوانین در دولت‌های گذشته هم وجود داشته، اما ظاهراً انگیزه‌ای برای اجرا وجود نداشت. حالا دولت سیزدهم مانده و خشکسالی اتفاق افتاده و سال بارشی پیشرو که معلوم نیست چه چیزی عایدش شود و بهترین راهکاری که متخصصان حوزه آب پیشنهاد می‌دهند اجرای درست قانون در راستای مدیریت مصرف آب است.
در بحث آمایش سرزمین در بخش کشاورزی دولت می‌تواند تا حد زیادی به موضوع آب کمک کند، اما متأسفانه مسئولان جهاد کشاورزی در استان‌های مختلف عملکرد منفعلانه دارند و برنامه‌ریزی در این زمینه مشاهده نمی‌شود. ادامه این روند قطعاً ممکن نیست و باید تا شرایط بحرانی نشده چاره‌ای اندیشید.
چه وزارتخانه‌هایی در ایران باید برای مواجهه با بحران آب اقدام کنند؟
از دیدگاه کارشناسان وزارتخانه‌هایی که در مواجهه با بحران آب باید اقدام کنند شامل وزارت نیرو، وزارت کشور، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت و درمان می‌شوند.
وزارت نیرو می‌تواند با اجرای طرح‌های توسعه شبکه آبرسانی، مدیریت بهینه منابع آب، تعمیر و نگهداری سدها و باز آب‌گیری، تقویت شبکه‌های آبرسانی و استفاده از فناوری‌های جدید برای کاهش تلفات آب، به مقابله با بحران آب کمک کند.
وزارت کشور نیز با تنظیم قوانین و مقررات صرفه‌جویی در مصرف آب در سطح شهری و روستایی، تشویق به استفاده از فناوری‌های صرفه‌جویی در مصرف آب و پیشگیری از احداث اقامتگاه‌ها و پروژه‌های گردشگری در مناطق کم آب، به مقابله با بحران آب کمک نماید.
وزارت جهاد کشاورزی هم با اجرای طرح‌های توسعه کشاورزی پایدار، توسعه فناوری‌های صرفه‌جویی در مصرف آب در کشاورزی، ترویج کشت و کار پایدار و صنعتی‌سازی کشاورزی، باید به مقابله با بحران آب کمک کند.
وزارت بهداشت و درمان نیز باتوجه‌به اهمیت آب در حفظ سلامتی، می‌تواند با ترویج فرهنگ استفاده بهینه از آب در بین مردم، تقویت شبکه‌های آبرسانی بهداشتی، ترویج فرهنگ مصرف آب سالم و بهداشتی، به مقابله با بحران آب بپردازد.
لزوم مدیریت اقتصاد آب/ امسال چه استان‌هایی با کم آبی درگیر خواهند شد؟
به گزارش راه دانا؛ امسال میانگین بارش کشور در نیمه دی تا نیمه بهمن در محدوده نرمال بود و انتظار می‌رود در استان‌های واقع در جنوب غرب، شمال خلیج‌فارس و دو سوی مناطق واقع در مرکز و غرب البرز و اردبیل بیش از نرمال و در سایر مناطق در محدوده نرمال باشد.
درعین‌حال احتمال وقوع بارش انباشته در فصل بهار بیشتر از نرمال در مناطقی از سواحل خزر بیش از ۶۵ درصد در استان هرمزگان، نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان و نوار جنوبی کرمان کمتر از ۳۵ درصد و در سایر مناطق بین ۳۵ تا ۶۵ درصد باشد.
باتوجه‌به گزارش‌های زمین‌شناسی و درنظرگرفتن سناریوهای آب‌وهوای پیشرو، احتمالاً استان‌های کرمانشاه، فارس، خراسان جنوبی، یزد، سیستان و بلوچستان، کردستان، قزوین و همدان بیشترین استان‌های درگیر با خشکسالی خواهند بود.
باید توجه داشت که بحران آب در ایران تنها به استان‌هایی که نام‌برده شد، محدود نیست و در سراسر کشور به‌ویژه در مناطقی که با خشکسالی مواجه هستند، مشکلاتی را به همراه دارد؛ لذا، باید به‌صورت کلی به مدیریت منابع آب در کشور توجه کرد و تلاش کرد تا با اتخاذ سیاست‌های مناسب در کنار همکاری عمومی، بحران آب کنترل شود.