به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ یکی از انتقادهای اساسی به پروژه مسکن مهر، بلندمرتبه‌سازی و ساخت شهرهایی با تراکم بالا در حاشیه شهرها بود. مخالفین این سبک از شهرسازی معتقد بودند که کیفیت زندگی در این شهرهای جدید بسیار پایین است.
واگذاری زمین و تسهیلات، برای ساخت خانه‌های یک‌طبقه حیاط‌دار
در برخی پروژه‌های مسکن مهر مردم باوجود اینکه باید از شهرهای اصلی خود خارج می‌شدند، در شهر مقصد نیز با همان تراکم‌های بالا، شلوغی و زندگی نامطلوب آپارتمانی دست‌وپنجه نرم می‌کردند.
حالا در یک تغییر پارادایمی مهم که می‌تواند انقلابی در حوزه مسکن و شهرسازی باشد، دولت قصد دارد به‌جای ساخت شهرهای پر تراکم و آپارتمان‌سازی، با واگذاری زمین و تسهیلات، خانه‌های یک‌طبقه حیاط‌دار بسازد.
به نظر می‌رسد ساخت مسکن‌های یک‌طبقه دارای مزیت‌های فراوانی نسبت به بلندمرتبه‌سازی است که ساخت مسکن به این روش را بسیار مطلوب‌تر می‌کند. بر اساس منابع و کتب شهرسازی، سرانه هر نفر از واحد مسکونی، حدود ۴۰ مترمربع است.
بنابراین، در کشور ایران با بُعد ۳.۳ خانواده‌ها، احداث واحدهایی با متراژ حداقل ۱۳۰ مترمربع ضروری است. البته باتوجه‌به اینکه سیاست افزایش جمعیت در دستور کار قرار دارد و از طرف دیگر مسکن یک کالای بادوام و ماندگار تا چندین دهه است، لازم است ساخت مسکن بر اساس سیاست افزایش جمعیت در کشور پیگیری شود.
براین‌اساس درصورتی‌که رساندن بُعد خانواده به ۵ نفر در دستور باشد، ساخت واحدهایی با متراژ ۲۰۰ مترمربع ضروری است.
علیرضا مهدی‌زاده حکاک کارشناس مسکن دراین‌ارتباط به راه دانا اظهار کرد: گسترش افقی شهرها و زندگی در خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار در بسیاری از کشورهای دنیا به چشم می‌خورد، مثلاً شهر تورنتو ۴ میلیون جمعیت دارد، درحالی‌که مساحتش چهار برابر تهران است. کشور هلند به‌اندازهٔ استان مازندران ایران است، ۱۶ میلیون جمعیت دارد و حدود ۸۰ درصد از ساکنانش در ویلا زندگی می‌کنند.
با گسترش افقی شهر، بسیاری از مشکلات حل می‌شود
وی ادامه داد: وقتی شهر به‌صورت افقی گسترش پیدا کند، بسیاری از مشکلات حل می‌شود. برخلاف این موضوع که برخی تصور می‌کنند تأمین زیرساخت‌ها برای خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار هزینهٔ بالایی دارد، تأسیس مترو در شهرهای شلوغ بسیار پرهزینه‌تر است.
وی افزود: حل‌کردن مسائل یک فضای شهری متراکم به‌مراتب نسبت به برطرف‌کردن نیازهای مناطقی که خانه‌های حیاط‌دار دارند، سخت‌تر است. به طور مثال، در شهر تهران روزی دو بار باید به جمع‌آوری زباله‌ها بپردازیم. درصورتی‌که اگر شهر به‌صورت افقی گسترش پیدا کند، هفته‌ای یک‌بار لازم است این کار را انجام دهیم. این الگویی است که در دنیا پیاده می‌شود و بسیار مفید است.
وی در ادامه گفت: بنده از نزدیک دیده‌ام که در برخی از شهرهای دنیا که تراکم کمی دارند، مخازنی در زیر زمین قرار داده می‌شود و خانواده‌ها زباله‌هایشان را آنجا می‌اندازند و هفته‌ای یک‌بار شهرداری آن‌ها را جمع می‌کند. وقتی شهر متراکم است، برای برق‌رسانی باید از تجهیزات قوی و گران استفاده کرد، درحالی‌که در مناطق کمتر متراکم و با خانه‌های حیاط‌دار و ویلایی از طریق ایستگاه‌های محلی و تجهیزاتی که برای این مناطق کم‌تراکم در دسترس است، نیاز برق منطقه برطرف می‌شود.
وی تأکید کرد: به‌طورکلی، خدمات‌رسانی به مناطق کم‌تراکم با خانه‌های حیاط‌دار نسبت به ارائهٔ خدمات به شهرهای متراکم بسیار راحت‌تر است.
توسعه افقی شهرها، راهکار اصلی شکستن قیمت مسکن
مهدی‌زاده گفت: توسعه افقی شهرها باتوجه‌به تراکم بالا کلان‌شهری مثل تهران راهکار اصلی شکستن قیمت مسکن در کشور است. همچنین ما کمتر از ۱۰ درصد کل اراضی کشور را مصرف کردیم و به میزان بسیار زیادی امکان اعطای زمین داریم.
وی توضیح داد: ما کشوری هستیم که به لحاظ زمین محدودیتی نداریم و می‌توانیم به‌راحتی زمین موردنیاز برای ساخت خانه‌های تک طبقه را تأمین کنیم؛ بنابراین، امکان برداشتن محدودهٔ شهرها و گسترش افقی آن‌ها وجود دارد.
این کارشناس مسکن خاطرنشان کرد: تمامی آنچه در بالا شرح داده شد، لزوم توسعهٔ افقی شهرها، ساخت خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار و استفاده از فضای حاشیهٔ کلان‌شهرها را مطرح می‌کند. اما اینکه برخی سازمان‌ها مانند نظام‌مهندسی و شهرداری‌ها در مقابل این موضوع مقاومت می‌کنند، دلایل مختلفی دارد.
وی در پایان گفت: امکان دارد انگیزه‌های مالی در این موضوع دخیل باشند. زیرا ساخت خانه‌های تک طبقه به‌جای آپارتمان‌های چندطبقه احتمالاً امکان امضاهای طلایی و برخی سوءاستفاده‌ها را از بین می‌برد. البته شاید بتوان گفت که ناآگاهی افراد نسبت به مزیت‌های توسعهٔ افقی شهرها نیز در این موضوع دخیل است و شاید از دلیل اول هم قوی‌تر باشد.