به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ بعد از اعمال تحریم‌های شدید غرب علیه کشورمان و محدودیت دسترسی به اقلام راهبردی در صنایع، لزوم چاره‌اندیشی برای این موضوع مطرح شد. حمایت از تولید داخل در همین راستا در دستور کار قرار گرفت. اما متأسفانه این حمایت‌ها تا کنون تبدیل به رانت‌های مختلف شامل رانت تسهیلات، مجوز، انحصار، ارز چندنرخی، تعرفهٔ گمرکی و موارد دیگر شده است.
البته ناگفته پیداست که حمایت از تولیدکنندگان در قالب‌های گوناگون و اعطای یارانه امری بدیهی است؛ اما نکته اینجاست که این حمایت‌ها تا کنون نتوانسته است ما را به هدف اصلی‌مان مبنی بر دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی برساند.
مهم‌ترین فاکتورها در بازنگری اقتصاد دانش‌بنیان
باتوجه‌به آنچه گفته شد، نیاز است در سیاست‌هایمان در راستای دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی بازنگری داشته باشیم. اصلاح نظام تأمین مالی اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان یکی از موارد مهمی است که باید در دستور کار قرار بگیرد. در این راستا، بررسی و تحلیل نظام عرضه تولیدات دانش‌بنیان، درنظرگرفتن تحولات اقتصاد دانش‌بنیان و اکوسیستم فناوری کشور و نیازمندی به تأمین مالی بیشتر و مدنظر قراردادن بازارسازی‌های جدید در اکوسیستم فناوری کشور اهمیت دارد.
کشور ما جایگاه مناسبی در حوزهٔ صادرات محصولات نهایی ندارد
رحمان سعادت کارشناس اقتصادی درباره این موضوع به راه دانا اظهار کرد: ما تا کنون نتوانسته‌ایم تصویر روشن، درست و دقیقی از اقتصاد کشورمان به جهانیان عرضه کنیم و به همین دلیل جایگاه خوبی در حوزهٔ صادرات محصولات نهایی در جهان نداریم.
بیشتر بخوانید:
اقتصاد دانش‌بنیان کلید شکوفایی ایران در قرن جدید/ ۶ اصل ویژه برای رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان
وی ادامه داد: این شرایط باعث شده است که تولید در کشورمان رونقی نداشته باشد و رانت، دلالی و این طور مسائل هر روز بیشتر از دیروز گسترش یابد. به‌منظور دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی باید برای این موارد چاره‌اندیشی کنیم. لازم است شرایط را به‌گونه‌ای تغییر دهیم که تولید برای سرمایه‌گذاران سود بیشتری داشته باشد.
وی توضیح داد: به‌منظور دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی لازم است تغییراتی اساسی در فرایندهای کشور به وجود بیاوریم. سرمایه‌گذاران به دنبال سود هستند و برایشان فرقی نمی‌کند این سود چه‌طور تأمین شود. آن‌ها وقتی به دنبال رانت می‌روند که بدانند سودش بیشتر از تولید است.
بحران ارزش‌افزوده یکی از اساسی‌ترین چالش‌های اقتصاد است
وی گفت: به‌عنوان‌مثال در ژاپن چنین چیزی را نمی‌بینیم، زیرا بازدهی بخش مولد از بخش غیرمولد بیشتر است. بخش تولیدی در کشور ما نتوانسته است، ارزش‌افزودهٔ لازم را به وجود بیاورد، به همین دلیل افراد به دنبال رانت هستند. باید تمهیداتی بیندیشیم که سود در تولید و نوآوری باشد. سیاست اعتبار مالیاتی که در راستای تشویق صنایع به تحقیق و توسعه مصوب شده است، می‌تواند دراین‌ارتباط اثرگذار باشد.
این استاد اقتصاد خاطرنشان کرد: دلارزدایی از صنعت در کشور ما بسیار اهمیت دارد. زیرا آمریکا از دلار به‌عنوان یک حربهٔ نظامی سود می‌برد. اصطلاحاً گفته می‌شود که دلار به سلاح تبدیل شده است. به‌طوری که از آن به‌عنوان یک ابزار در جنگ اقتصادی و حتی غیراقتصادی استفاده می‌شود. آمریکا این حربه را فقط علیه کشور ما استفاده نمی‌کند، بلکه از این ابزار علیه کشورهای دیگر نیز سود می‌برد.
وی افزود: بسیاری از کشورها توانسته‌اند اقتصاد خودشان را با وجود حاکمیت دلار پیش ببرند. به طور مثال، چین بدون اینکه از یوآن استفاده کند، با همین دلار توانسته است، بازارهای دنیا و خود آمریکا را هم به دست بیاورد. اینکه بتوانیم دلار را از سیستم خارج کنیم، می‌تواند اثرگذار باشد؛ اما مهم این است که بتوانیم تولیدات با کیفیتی هم داشته باشیم. دلارزدایی از صنعت تنها از طریق دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی و تولید دانش‌بنیان امکان‌پذیر است.
دلارزدایی از صنعت در گروی دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی است
سعادت گفت: متأسفانه ما طی سه دههٔ گذشته شاهد بوده‌ایم که بسیاری از بازارهای صادراتی که در اختیار کشورمان بوده، بر اثر مساعد نبودن سطح کیفیت کالاهایمان ازدست‌رفته و دیگر کشورها آن‌ها را تصاحب کرده‌اند. مثلاً، در زمینهٔ فرش، قبلاً فرش‌های ایرانی در دنیا جایگاه ویژه‌ای داشتند. اما الان کشورهای دیگر از جمله ترکیه، پاکستان، هند و حتی چین توانسته‌اند بازارهای ما را به خودشان اختصاص دهند.
وی در پایان تأکید کرد: این شرایط زیبندهٔ اقتصاد کشور ما نیست و باید برایشان چاره‌اندیشی کنیم. دانش‌بنیان کردن اقتصاد ملی و ورود فناوری به صنایع راهکاری است که باید در پیش بگیریم.
بیشتر بخوانید:
اقتصاد دانش‌بنیان، راه میانبر نوآوری علمی و اقتصادی است