به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ راهبرد معاصر نوشت: رئیس دولت سیزدهم در نخستین سفر منطقه‌ای خود به آمریکای لاتین از سه کشور ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا بازدید کرد و هدف اصلی این سفر گسترش روابط سیاسی- امنیتی- اقتصادی با کشورهای مستقل آمریکای جنوبی اعلام شد. در این سفر چند روزه در مجموع 28 سند همکاری میان تهران با کاراکاس، ماناگوآ و هاوانا امضا شد که عمده این اسناد در زمینه‌های انرژی، دارویی و پزشکی، ارتباطات فرهنگی، خودروسازی، کشاورزی و همکاری‌های دفاعی است.
این سفر منطقه‌ای در حالی انجام شد که دولت دوازدهم کم‌ترین توجهی به توسعه روابط با کشورهای حوزه جنوب، به‌ویژه دولت‌های چپ‌گرای حوزه «خارج نزدیک» آمریکا نداشت.
اتحاد کشورهای مستقل در برابر امپریالیسم آمریکا
جیمز مونرو، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در دسامبر 1823 با انتشار اعلامیه‌ای خطاب به دولت‌های اروپایی به طور ضمنی حوزه آمریکای مرکزی- جنوبی را «حیاط خلوت» واشنگتن معرفی کرد. از آن زمان تاکنون دولت‌های این منطقه با قرار گرفتن در بلوک آمریکا و ضدآمریکا نسبت خود را با امپریالیسم نوظهور (جایگزین استعمار پرتقال و اسپانیا) مشخص می‌کردند.
با تبدیل جهان به دو بلوک شرق و غرب در قرن بیستم میلادی، کشورهایی همچون کوبا، شیلی، ونزوئلا، برزیل، نیکاراگوئه، مکزیک و ... صحنه مبارزه نیروهای چپ مارکسیستی با عناصر وابسته با آمریکا بود. چنین تجربه نیرومندی سبب شده است اندیشه استقلال طلبانه با گذشت قریب به دو قرن از «دکترین مونرو» همچنان خط مشی مقاومت در برابر استعمار جدید و شرکت‌های چندملیتی باشد.
سفر رئیس جمهور کشورمان به آمریکای لاتین نشان دهنده آغاز فصل جدید روابط کشورهای مستقل در برابر دشمن مشترک است. تجربه تاریخی درباره مداخله های آمریکا در امور داخلی کشورهای مستقل جهان، تهدید نئولیبرالیسم علیه اقتصادهای ملی و تأکید بر ارزش‌های مشترک انسانی زمینه لازم را برای توسعه بیش از پیش روابط تهران با ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا فراهم آورده که این روابط مثبت و دوستانه حتی در برخی برهه‌های تاریخی ضامن بقای نظام‌های سیاسی در آمریکای لاتین بوده است.
به عنوان نمونه، در جریان آشوب‌های داخلی در ونزوئلا و سر برآوردن خوان گوایدو، رهبر مخالفان این کشور و مورد حمایت غرب، بسیاری از مراکز حیاتی- نظامی ونزوئلا در معرض تخریب، تصرف و خرابکاری قرار گرفت. زمانی که تأسیسات برق ونزوئلا در مارس- آوریل 2019 میلادی زیر حملات شدید سایبری قرار داشت؛ سردار قاسم سلیمانی، فرمانده شهید سپاه قدس به همراه متخصصان ایرانی راهی ونزوئلا شد تا زیرساخت‌های صنعت برق این کشور را تعمیر کند و بار دیگر شریان برق در خانه‌های مردم ونزوئلا جاری شود.
حال به دلیل خدمات ارزنده سردار دل ها، دولت ونزوئلا قصد دارد از سردیس شهید سلیمانی بر مقبره سیمون بولیوار رونمایی کند. دیگر نمونه‌های همکاری دفاعی میان تهران و هاوانا استقرار پایگاه‌های موشکی- پهپادی ایران در ونزوئلا، فروش شناورهای آفندی و همکاری امنیتی در حوزه مقابله با اقدامات خرابکارانه آمریکاست. این روابط عمیق سبب شده است در سال‌های اخیر مادورو بتواند از میراث هوگو چاوز در روابط دوجانبه میان ایران و ونزوئلا محافظت کند.
توسعه روابط سیاسی- اقتصادی
توسعه «دیپلماسی اقتصادی» یکی از دستورالعمل‌های اصلی وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم است. برهمین‌اساس آیت‌الله رئیسی به همراه هیئتی از فعالان اقتصادی به سه کشور ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا رفت. در سفر رئیس جمهور به کاراکاس 19 سند همکاری میان دو کشور امضا شد و این در حالی است که تا پایان فعالیت دولت دوازدهم میزان روابط اقتصادی میان دو کشور 600 میلیون دلار بود و امروز حجم روابط تجاری میان دو کشور بیش از 3 میلیارد دلار است.
چشم انداز کوتاه‌مدت دو کشور در زمینه همکاری‌های اقتصادی رسیدن به سقف 10 میلیارد دلار و در بلندمدت 20 میلیارد دلار است. یکی از نقاط عطف سفر آیت‌الله رئیسی به ونزوئلا آغاز به کار کارخانه خودروسازی مشترک ایران- ونزوئلا (پس از هشت سال) و دیگر نقطه درخشان سفر وی امضای تفاهم نامه جامع پنج ساله همکاری‌های فرهنگی- هنری میان دو کشور است.
دومین مقصد رئیس جمهور در سفر منطقه‌ای به آمریکای لاتین، نیکاراگوئه بود. در این سفر که سه سند همکاری در زمینه‌های قضایی، اقتصادی- بازرگانی و تجهیزات پزشکی امضا شد، وزیران امور خارجه، نفت، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت و معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور، آیت الله رئیسی را همراهی کردند.
سران دو کشور توافقات به دست آمده را نقطه عطفی برای توسعه روابط تهران و ماناگوآ دانستند. همچنین در سفر آیت الله رئیسی به کوبا 6 سند همکاری در زمینه‌های همکاری‌های گمرکی، فناوری اطلاعات و حوزه‌های قضایی امضا شد. امضای توافق‌نامه‌های همکاری اقتصادی- صنعتی میان سه کشور این امید را به وجود آورده است حجم روابط اقتصادی تهران با ماناگوآ و هاوانا در آینده نزدیک افزایش یابد.
دیپلماسی جنوب- جنوب با تمرکز بر تغییر نظم جهانی
با تغییر نظم جهانی یک- چند قطبی و تمایل کشورهای حوزه جنوب به روابط شبکه‌ای و کوتاه مدت با تمام بازیگران بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران فرصت دارد با هدف ایجاد موازنه سیاسی و خنثی‌سازی تحریم‌های یکجانبه آمریکا، گسترش روابط با کشورهای مختلف جهان را در اولویت سیاست خارجی خود قرار دهد.
عادی‌سازی روابط با شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس، انعقاد قراردادهای راهبردی با چین و روسیه، توسعه روابط با جمهوری‌های آسیای مرکزی و به تازگی سفر رئیس جمهور به سه کشور حوزه آمریکای لاتین نشان دهنده توجه ویژه دستگاه خارجی به توسعه روابط دوجانبه با تمام کشورهای جهان است.
این سیاست به تهران کمک می‌کند در سبد متحدان خارجی ایجاد تنوع کند و سطح تجارت خارجی کشور را تا پایان سال 1408 ارتقا بخشد.
بهره سخن
از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون آیت الله رئیسی 14 سفر خارجی به نقاط مختلف جهان انجام داده و در مجموع 126 سند و یادداشت تفاهم در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، دفاعی، امنیتی، صنعتی، انرژی و فرهنگی امضا کرده است.
سفر به آمریکای لاتین از دو منظر امنیتی و اقصادی حائز اهمیت است. در بخش نخست، تهران می‌تواند با گسترش روابط امنیتی با کشورهای آمریکای لاتین ظرفیت‌های دفاعی- امنیتی تعریف تا در هنگام بحران نقش بازدارنده در برابر ماشین جنگی واشنگتن ایفا کند.
در حوزه اقتصادی- صنعتی ایران به دلیل داشتن مزیت اقتصادی در حوزه‌های فناوری، حفظ امنیت غذایی، توسعه و بازسازی زیرساخت‌ها، انرژی و فرآورد‌ه‌های پتروشیمی، خدمات پزشکی و دارویی امکان بازیگری و فتح بازارهای کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا را دارد.