به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ آمارها نشان می‌دهد که سرانه مالیات وصولی از کل فعالان صنفی مشمول مالیات (اعم از تبصره ماده ۱۰۰ و اظهارنامه) برای عملکرد سال‌های ۹۸ و ۹۹، حدود ۵.۵ میلیون تومان بوده است. سرانه مالیات پرداختی توسط مشاغل در سال ۱۴۰۰(عملکرد سال ۹۹) نیز حدود ۵.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱ (عملکرد سال ۱۴۰۰) حدود ۶.۴ میلیون تومان بوده است.
کارمندان ۱.۵ برابر مشاغل، مالیات پرداخت می‌کنند
حال‌آنکه باتوجه‌به تعداد کارمندان دولت (۲.۳ میلیون نفر) و درآمد وصولی مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی، سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال ۱۴۰۰، حدود ۸.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیون تومان بوده است. به‌عبارت‌دیگر، کارمندان دولتی ۱.۵ برابر مشاغل، مالیات پرداخت می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
لزوم مقابله با فرار مالیاتی بدون فشار به بخش واقعی اقتصاد
در دهه اخیر سهم مالیات‌بردرآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی کشور ۴ درصد بوده است، درحالی‌که مشاغل سهم ۲۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور دارند. همچنین مجموع مالیات دریافتی از مشاغل نصف مالیات دریافتی از حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی است.
سرانه وصول مالیات از اصناف استفاده‌کننده از تبصره ماده ۱۰۰ برای عملکرد سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز حدود ۲.۵ میلیون تومان بوده و برای عملکرد سال ۱۴۰۰ به حدود ۴.۵ میلیون تومان رسید.
برای عملکرد سال‌های ۹۸ و ۹۹، تعداد مودیان مالیاتی اصناف که از تبصره ماده ۱۰۰ استفاده کرده بودند، حدود ۶۰ درصد کل افراد بودند و این رقم برای عملکرد سال ۱۴۰۰ باتوجه‌به افزایش مودیان مالیاتی و افزایش سقف استفاده از این تبصره (از ۳۰ برابر به ۱۰۰ برابر) به بیش از ۷۰ درصد رسید.
لزوم اصلاح نظام مالیاتی کشور
ابراهیم رزاقی استاد بازنشستهٔ اقتصاد دانشگاه تهران در خصوص لزوم اصلاح نظام مالیاتی کشور به راه دانا اظهار کرد: تورم یکی از مباحث مهم در اقتصاد کشورهاست. مالیات ستانی صحیح می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. به‌طورکلی، در کشورهای پیشرفته مالیات ابزاری در راستای ادارهٔ بهتر کشور است.
وی ادامه داد: به طور مثال، بسیاری از کشورها از مالیات برای سمت‌وسو دادن به اقتصاد ملی‌شان استفاده می‌کنند. به‌طوری‌که وقتی سرمایه‌ها به خطا می‌روند، از آن‌ها مالیات بالایی وصول می‌شود تا سرمایه‌ها به سمت تولید سوق داده شود؛ بنابراین، از مالیات می‌توان به‌درستی در راستای سیاست‌گذاری‌های صحیح بهره گرفت.
این استاد بازنشستهٔ اقتصاد دانشگاه تهران تصریح کرد: امروز بسیاری از کشورها در دنیا با مالیات اداره می‌شوند. درصورتی‌که ما برای هزینه‌های جاری کشور وابسته به درآمدهای نفتی هستیم. اگر بتوانیم نظام مالیاتی عادلانه‌ای را در کشور پیاده‌سازی کنیم، سود در واسطه‌گری و فعالیت‌های مخرب نخواهد بود. به‌واسطهٔ اصلاح نظام مالیاتی کشور می‌توانیم به رونق تولید بپردازیم و کشور را از نتایج مثبت این امر منتفع کنیم.
رزاقی توضیح داد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور ما در حال حاضر فرار مالیاتی است. وقتی درآمدهای دولت کم است، مجبور می‌شود به چاپ اسکناس روی بیاورد و همین امر تورم را به دنبال دارد. تورم‌زایی مشکلات عدیده‌ای را در کشور به وجود می‌آورد و باید برایش چاره‌اندیشی کنیم. تنها راهکار این است که به سمت اصلاح نظام مالیاتی کشور به‌طوری‌که در نهایت به یک نظام مالیاتی کارآمد، هوشمند و عادلانه برسیم، حرکت کنیم.
پتانسیل مالیات ستانی در کشور ما حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان است
وی ادامه داد: پتانسیل مالیات ستانی در کشور ما حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان است، درحالی‌که چیزی بین ۲۰۰ الی ۳۰۰ هزار میلیارد تومان را وصول می‌کنیم؛ بنابراین، تقریباً یک‌چهارم فرار مالیاتی داریم که باید حل‌وفصل کنیم. برخی مشاغل خاص مانند پزشکان از امکانات کشور استفاده کرده‌اند و به تخصصی دست‌یافته‌اند. حالا باید متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند، اما این کار را نمی‌کنند.
وی ادامه داد: در بخش مشاغل خاص با وجود درآمدهای کلان، فرار مالیاتی بالایی داریم. باید از طریق سامانه‌های مالیاتی هوشمند به سمت مالیاتی گیری عادلانه از آن‌ها برویم و فرار مالیاتی مشاغل خاص را با استفاده از سامانه مودیان و مالیات ستانی هوشمند به حداقل برسانیم استفاده از سامانه‌های هوشمند به کاهش هر چه بیشتر بستر فساد منجر می‌شود و مالیات‌گیری اصولی‌تری را رقم می‌زند. از طریق این هوشمندسازی نظام مالیات‌گیری باید بر مشاغل خاص و پردرآمد که عمدتاً هم به کارهای غیرتولیدی مشغول هستند، مبادرت کنیم.
بیشتر بخوانید:
فرار مالیاتی مشاغل خاص با کنترل تراکنش‌ها کاهش خواهد یافت