به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ۳۴ سال پیش در ۱۲ تیر ۱۳۶۷ پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران ایر با ۲۹۰ مسافر بر فراز خلیج فارس هدف ناو آمریکایی وینسنس قرار گرفت؛ روزی که در تقویم رسمی ایران «روز افشای حقوق بشر آمریکایی» نام گرفته است.
در این روز ولیام راجرز، ناخدای ناو وینسنس آمریکا با شلیک دو موشک، هواپیمای مسافربری ایران را در آب‌های خلیج‌فارس سرنگون کرد و ۲۹۸ مسافر و خدمه آن به شهادت رسیدند که در میان سرنشینان، ۶۶ کودک زیر ۱۳ سال، ۵۳ زن و ۴۶ تن تبعه کشور‌های خارجی نیز بودند.
کاپیتان محسن رضاییان، خلبان با سابقه پرواز ۶۵۵ هواپیمای ایرباس آ -۳۰۰ بود که بیش از ۷ هزار ساعت پرواز را در کارنامه خود داشت. این هواپیما با ۱۵ دقیقه تأخیر، در ساعت ۱۰:۱۷ صبح به وقت تهران از فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به مقصد فرودگاه بین‌المللی دبی از زمین بلند شد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌گیری تا ارتفاع ۱۲ هزار پایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به‌طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات متحده در تماس بود.
چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس آ -۳۰۰ به منطقه کنترل هوایی امارات، خلبان در محلی به نام «مولبیت» به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به ارتفاع ۱۴ هزار پایی صعود کند.
ناو جنگی وینسنس آمریکا در تاریخ ۷ خرداد از بندر سن دییگو وارد خلیج فارس شده بود. وظیفه اصلی آن، کشف هدف‌های پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به‌طور هم‌زمان و کنترل آتش آنها بود. هم‌چنین این ناو جنگی به انواع موشک‌های زمین به هوا هدایت لیزری و هدایت راداری با برد بیش از ۴۰۸ کیلومتر مجهز بود.
در ساعت ۱۰:۲۲، ناو جنگی وینسنس که از یک مأموریت اسکورت برمی‌گشت، به حریم آب‌های ایران وارد شده و به دستور ناخدا ویلیام راجرز، فرمانده ناو وینسنس، موشک استاندارد ۲ را به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در آب‌های خلیج فارس سقوط کرد. با نبود اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شده ولی آنها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت جستجوی خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، بالگردها و شناورها به موقعیت ۲۶ و ۴۲ عرض شمالی و ۵۶ درجه و ۳ دقیقه طول شرقی منتقل شدند.
عملیات جمع‌آوری اجساد قربانیان با اعزام ۸۰ غواص، دو فروند ناو، دو فروند هواناو و چهار فروند بالگرد، پس از واقعه آغاز شد، دمای هوا در طول روز، به بیش از ۵۰ درجهٔ سلسیوس می‌رسید و قطعات اجساد به‌دلیل باقی ماندن در آب ورم کرده و حتی در تابوت جا نمی‌شدند و مسئولین ناچار شدند تا برای انتقال آنها، از برانکارد‌های توری استفاده کنند.
حاضرین در عملیات هم، با صحنه‌های بسیار دل‌خراش و تکان دهنده‌ای روبرو می‌شدند، شدت دل‌خراش بودن این صحنه‌ها در حدی بود که بعضاً خبرنگارانی که تحمل مشاهدهٔ چنین صحنه‌هایی را نداشتند، دوربینشان را رها کرده و صحنه را ترک می‌کردند. در نهایت تنها پیکر و قطعات بدن ۱۷۸ نفر از ۲۹۰ مسافر هواپیما پیدا شد.
بعد از جمع‌آوری اجساد، سریعاً جمع‌آوری قطعات هواپیما آغاز و جعبه سیاه آن نیز پیدا شد. این دو عملیات به صورت شبانه‌روزی و در مجموع به‌مدت ۵۲ روز انجام شد. عکس های منتشر شده از اجساد کشف شده به قدری فجیع و باورنکردنی است که بسیاری از خبرگزاری ها اندکی پس از انتشار، آنها را از روی خروجی خود حذف کردند.
در زمان حمله ناو هواپیمابر آمریکا به هواپیمای ایرانی- هواپیمای مزبور هنوز در قلمرو هوایی ایران قرار داشت. موقعیت تقریبی هواپیما در زمان سقوط۲۶ درجه و ۳۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه شمالی و ۵۶ درجه و ۱ دقیقه و ۲۴ ثانیه شرقی بود.
بلافاصله پس از این واقعه، مقامات آمریکایی اعلام کردند یک فروند هواپیمای اف -۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار داده‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکا ادعا کرد در این مورد مرتکب اشتباه شده، اما شواهد بعدی نشان داد که اشتباهی در کار نبوده است. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند هواپیمای ایرباس ایران در خارج از مسیر هوایی پرواز می‌کرده و رزم‌ناو آمریکایی نیز ۷ بار اخطار رادیویی برای این هواپیما مخابره کرده اما جوابی دریافت نکرده است. اما برابر دلایل و قرائن موجود و مضبوط نه تنها کشتی های جنگی ایالات متحده از پیام های رادیویی هواپیمای ایرباس شمارة ۶۵۵ که بر روی فرکانس های باز و به زبان انگلیسی مخابره می‌شد ، باخبر و مطلع بودند، بلکه قطعاً آن پیام ها را نیز در اختیار داشته اند؛ پیام های رادیویی ای که نشان دهنده غیرنظامی بودن هواپیما و مسافری و تجاری بودن آن بود. این نکته با بررسی یافته های مربوط به تحقیقات رسمی که ایالات متحده، بلافاصله بعد از حادثه انجام داد، ثابت شده است.
تحقیقات وزارت دفاع آمریکا در خصوص حادثة مزبور در تاریخ ۱۹ ژوئیه (۲۸ تیرماه) انجام و در تاریخ ۲۸ ژوئیه(۶ مرداد) منتشر شد. بنا به گزارش وزارت دفاع آمریکا در پاراگراف چهارم از صفحه E-8 : « پرواز ۶۵۵ ایران ایر از بندرعباس شروع شد و به پرواز خود در مسیری عادی ادامه داد تا اینکه هفت دقیقه پس از پرواز توسط یک موشک پرتاب شده از سوی ناو وینسس مورد اصابت قرار گرفت... آخرین تماس خلبان برای گزارش دهی در خصوص موقعیت هواپیما نیز حدوداً در ساعت ۹:۵۸ بود.» لذا، در زمان مزبور، آمریکا از مسئله مسافربری بودن هواپیما و غیرنظامی بودن آن پرواز اطلاع کاملی داشته است.
دولت ایالات متحده آمریکا معتقد بود که ؛ ناو وینسنس به اشتباه، هواپیمای مورد نظر را یک هواپیمای جنگی تشخیص داده و برای دفاع از خود به سوی آن شلیک کرده است!. نماینده دولت ایالات متحده آمریکا در جلسه فوق العاده ایکائو اظهار داشت که فرودگاه بندر عباس در آن روزها بطور دوگانه برای هواپیماهای نظامی و مسافربری ، توسط ایران ، مورد استفاده قرار می گرفت و هواپیماهای اف-14 تام کت ایرانی، این فرودگاه را مرکز عملیات خود قرار داده بودند. به همین جهت، هرهواپیمایی که از بندر عباس پرواز می کرد، بطور خودکار، از نظر نیروهای آمریکایی مستقر در خلیج فارس ، هواپیمای دشمن فرض می شد، مگر آنکه خلافش ثابت شود.! با توجه به عدم وجود سیستم هشدار هوایی و هواپیماهای اکتشافی در منطقه، کشتی موردنظر( وینسنس )برای تصمیم گیری تنها به وسایل ارتباطی و درک غریزی خود متکی بوده است.
با این وجود، دولت آمریکا برای انکار مسؤولیت خود در یک حرکت هماهنگ تلاش کرد تا افکار عمومی را گمراه ساخته و مسؤولیت خود در قبال این حادثه را انکار نماید. ریگان، رئیس جمهور وقت آمریکا ، اظهار داشت که هواپیما مستقیماً به سمت ناو وینسس حرکت کرده و لذا، مورد اصابت موشک قرار گرفته است تا ناو از خود در مقابل حمله احتمالی مراقبت نماید. ژنرال ویلیام جی. کراو یکی از رؤسای ستاد مشترک این کشور نیز ابراز داشت که وینسس «با هدف دفاع از خود" شلیک کرده است.
در روزهای بعد نیز سناریوهای مختلفی طرح ریزی شد تا بهانه و عذر آمریکا را در توسل به حق دفاع از خود (Self-Defense) مشروع نشان دهد. از جمله، این سناریوها می‌توان به این موارد اشاره کرد: یک هواپیمای جنگی F14 در پشت هواپیمای مسافربری ایرباس پنهان شده بود؛ هواپیمای ایرباس در حال انجام یک مأموریت انتحاری بود؛ این عملیات سطحی همراه با عملیات قایقهای تندرو ایرانی در صبح آن روز قسمتی ازیک عملیات برنامهریزی شده بود و نیز این مورد که هواپیمای ایرباس خارج از کریدور پروازی در حال پرواز بود و بالاخره، این ادعا که عملیات مزبور بخشی از یک رشته عملیات نیروهای ایرانی بود که از قبل آغاز شده بود. نماینده ایالات متحده در سازمان بین المللی هواپیمایی ، در جلسه فوق العاده شورای ایکائو ، چنین اظهار داشته که ؛ در روزهای دوم و سوم ژوئیه ( جولای ) منطقه خلیج فارس بسیار ناامن بود و کشتیهای مختلفی، ازجمله یک کشتی پاکستانی و یک کشتی لیبریایی مورد حمله قرار گرفته بودند. در همان روز یک هواپیمای اف - 14 ایرانی از فرودگاه بندر عباس پرواز کرده و قصد حمله به کشتی آمریکایی را داشته است . با توجه به پرواز هواپیمای مسافربری از همان فرودگاه ( بندر عباس )، حمله به هواپیمای مذکور، باتوجه به اخطارهای مکرری که بی پاسخ مانده بود و نیزاحساس فرمانده کشتی مزبور ، برای دفاع در برابر خطر احتمالی صورت گرفته است.
نکته جالب توجه در این حادثه سیاست‌های دوگانه شورای امنیت سازمان ملل و رسانه‌های غربی است، زیرا پنج ماه بعد از حمله به ایرباس ایرانی هواپیمای پان آمریکن بر فراز شهر لاکربی اسکاتلند منفجر شد و گر چه ابعاد مختلف این دو حادثه متفاوتند، اما شورای امنیت در موضعی دوگانه از دولت لیبی خواست تا متهمان این حمله تروریستی را به آمریکا و انگلیس تحویل دهد و غرامت این حادثه را هم بپردازد، اما درمورد حمله ناو جنگی آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایرانی، این شورا تنها به ابراز تأسف بسنده کرد.
امیر دریادار دوم ناصر سرنوشت فرمانده عملیات جمع‌آوری اجساد قربانیان حادثه، معتقد است تشخیص یک هواپیمای مسافربری از هواپیمای نظامی برای یک ناو پیش‌رفتهٔ آمریکایی کار ساده‌ای بود چراکه رادار ناوشکن‌های موشک انداز، به سامانهٔ شناسایی دوست یا دشمن که توانایی تشخیص نوع هواپیمای در حال پرواز، اعم از خودی یا غیرخودی و جنگی یا غیر جنگی را دارد؛ مجهزند و اینکه هواپیماهای جنگی، حین پرواز از رادار استفاده می‌کنند و از نوع رادار کنترل آتش هواپیما، می‌توان جنگی یا غیرجنگی بودن هواپیما را تشخیص داد.
به گفته دریادار سرنوشت، پیام هشداری از سوی ناو آمریکایی اصلاً وجود نداشته و در صورت وجود، برج‌های مراقبت اطراف نیز آن را دریافت می‌کردند.
گفتنی است؛ آنچه آمریکا از آن به عنوان «حقوق بشر» نام می‌برد بسیار متفاوت با عملکرد کاخ سفید و متحدانش در سطح جهان است؛ حقوق انسان‌ها برای واشنگتن ابزاری برای فشار علیه کشور‌های مستقل در جهت تامین منافع آمریکا است، رفتاری که رهبر معظم انقلاب از آن به عنوان «حقوق بشر آمریکایی» نام می‌برند و در دیدار خانواده شهدای هفتم تیر می‌فرمایند: «خوب است هفتم تا دوازدهم تیر را هفته‌ی «حقوق بشر آمریکایی» اعلام بکنیم، واقعاً حقوق بشر آمریکایی در این چندروز در کشور ما یک چیز واضح و بارزی است.»