به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ یکی از انتقادهای اساسی به پروژه مسکن مهر، بلندمرتبه‌سازی و ساخت شهرهایی با تراکم بالا در حاشیه شهرها بود. مخالفین این سبک از شهرسازی معتقد بودند که کیفیت زندگی در این شهرهای جدید بسیار پایین است.
دو اقدام اساسی برای افزایش کیفیت زندگی در شهرهای جدید
تحقق این امر (افزایش کیفیت زندگی در شهرهای جدید) نیازمند دو اقدام اساسی است. اول، باید انحصار زمین شکسته شود و از طریق تأمین زمین به کاهش قیمت نهایی مسکن بپردازیم. ثانیاً، نیاز به تسهیلات ساخت مسکن داریم.
در خصوص تأمین زمین، موضوع واگذاری زمین‌های بلااستفاده ارگان‌های مختلف دولتی مطرح شد. از طرف دیگر، برداشتن حریم شهری نیز به‌عنوان یک گزینهٔ دیگر مورد بررسی قرار گرفت. برای تأمین مالی ساخت مسکن نیز بانک‌ها موظف شده‌اند ۲۰ درصد از تسهیلات خودشان را به این امر اختصاص دهند.
در حوزهٔ تأمین زمین تا حدودی پیشرفت داشته‌ایم و در برخی شهرها اتفاقات خوبی رخ‌داده است. اما بانک‌ها همچنان حاضر نیستند تسهیلات خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند.
بیشتر بخوانید:
تعیین فرصت یک هفته‌ای برای رفع مشکل متقاضیان تسهیلات ساخت مسکن
امیرحسین اقبالی، کارشناس اقتصادی در خصوص لزوم عرضهٔ مسکن و برطرف‌کردن موانع پیشرو به راه دانا، اظهار کرد: یکی از مسائل اساسی کشور در حال حاضر مسکن و مشکلات مربوط به آن است.
پیشرفت خوبی در زمینه شکسته شدن انحصار زمین داشته‌ایم
وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اهداف این است که انحصار زمین شکسته شود و بتوانیم از طریق عرضهٔ آن به کاهش هزینه‌های ساخت مسکن کمک کنیم.
وی افزود: بر اثر پیگیری‌هایی که انجام شده است، پیشرفت‌های خوبی در برخی استان‌ها و شهرها به لحاظ تأمین زمین داشته‌ایم. اما هنوز در کلان‌شهرهایی مانند تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، شیراز و خوزستان نتیجهٔ مطلوب به دست نیامده است. برخی مراکز استان‌ها هم هنوز با این طرح همراهی لازم را نداشته‌اند و تأمین زمین صورت نگرفته است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: به‌طورکلی روند کار تأمین زمین مورد نیاز برای ساخت مسکن تا حدود ۵۰ الی ۶۰ درصد پیش رفته است. در شهرهایی که پایین‌تر از ۲۵ هزار نفر جمعیت دارند، کارهای خوبی انجام شده است.
وی در ادامه افزود: در شهرهایی که جمعیتشان بالای این رقم است و در شهرهای شمالی کشور کمتر پیشرفت داشته‌ایم. اما به‌طورکلی، مرحلهٔ اول عرضه و شکستن انحصار زمین انجام شده است.
اقبالی خاطرنشان کرد: بعد از تأمین زمین به مرحلهٔ ساخت می‌رسیم. در این مرحله نیاز به تأمین مالی مناسب داریم. در قانون جهش تولید مسکن، پیش‌بینی‌های بسیار خوبی شده است تا هزینهٔ موردنیاز برای ساخت مسکن در کشور تأمین شود، اما دولت از اجرای این قوانین عقب است.
با وجود قانون، ۲۰ درصد از تسهیلات بانک‌ها به ساخت مسکن تخصیص نیافت
وی تصریح کرد: در قانون پیش‌بینی‌شده است که ۲۰ درصد از تسهیلات بانک‌ها در سال به ساخت مسکن اختصاص یابد. اما این اتفاق رخ نداده است و در اردیبهشت‌ماه نهایتاً ۵ درصد از تسهیلات بانک‌ها در این بخش اعطا شد. بانک‌ها به‌جای اینکه تسهیلات خود را به ساخت مسکن اختصاص دهند که بخش زیادی از رشد اقتصادی دولت را شامل می‌شود و یک نیاز مهم از مردم را برطرف می‌کند، در این زمینه اهمال‌کاری‌هایی کرده‌اند.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در بودجهٔ سال ۱۴۰۱ بانک‌ها موظف شدند که ۵۴۰ هزار میلیارد تومان معادل ۲۰ درصد از تسهیلات خود را به بخش ساخت مسکن اختصاص دهند که این کار را انجام ندادند.
کاهش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها متخلف و انتقال مبلغ به بانک مسکن
وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۲ موضوع مالیات عدم پرداخت تسهیلات ساخت مسکن برای بانک‌ها به‌عنوان یک جریمه مطرح شد که این اقدام هم صورت نگرفت.
وی ادامه داد: موضوع مالیات یک امر بسیار شکننده است. گرفتن مالیات از بانک‌ها، واریز به صندوق ملی مسکن، برگشت دادن به بانک مرکزی و افزایش اعتبار بانکی یک فرایند طولانی و بسیار فرسایشی است. پیشنهاد جایگزینی مطرح شده است، مبنی بر اینکه کاهش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها و انتقالش به بانک مسکن را داشته باشیم.
اقبالی گفت: بر اساس این پیشنهاد، بانک‌هایی که معادل ۲۰ درصد از تسهیلات خود را به بخش ساخت مسکن اختصاص ندهند، در سه‌ماههٔ بعدی معادل میزان پرداخت نشده از تسهیلات کلی خود، قدرت تسهیلات‌دهی خود را به یک بانک دیگر با اولویت بانک مسکن خواهند داد.
وی تأکید کرد: به‌این‌ترتیب با افزایش نرخ سپرده قانونی بانک متخلف، قدرت تسهیلات‌دهی آن‌ها کاهش می‌یابد و به بانک مسکن انتقال داده می‌شود تا تسهیلات ساخت مسکن برای مردم پرداخت شود.
تسهیلات ساخت مسکن، هیچ‌گونه انحرافی ندارد
به گفتهٔ این کارشناس اقتصادی، تسهیلات ساخت مسکن موضوع بسیار مهمی است. زیرا این نوع تسهیلات هیچ‌گونه انحرافی ندارد. به پشتوانهٔ آن‌ها مسکنی می‌سازیم که سندش ضمیمه می‌شود. بخش زیادی از آورده توسط بانک‌ها تأمین می‌شود، اما بخش دیگری از تأمین سرمایه توسط مردم و دولت انجام می‌شود.
وی ادامه داد: تسهیلات بانک‌ها در حوزهٔ مسکن به‌صورت تدریجی و باتوجه‌به پیشرفت فیزیکی اعطا می‌شود. انحراف این نوع وام‌ها بسیار کم است و نسبت به وام‌های کلانی که الان بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی را تشکیل می‌دهند، ریسک پایین‌تری در بازپرداخت داریم.
بیشتر بخوانید:
کاهش نرخ سود وام ساخت مسکن به 18 درصد
تمکین نکردن بانک‌ها به قانون مجلس برای اعطای تسهیلات ساخت مسکن