به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث با وجود پیگیری چند ساله هنوز به‌صورت کامل راه‌اندازی نشده است و پروسه این انتقال به وراث تاکنون با مشکلات و تأخیرهایی مواجه شده است.
در تاریخ ۶ اسفند ۱۴۰۰، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اظهار داشت که برای انتقال قهری سهام عدالت به زیرساخت‌های مختلف، نیاز به زمان و تدابیر فنی بیشتری دارد و پیچیدگی‌های مربوط به آن باعث تأخیر در راه‌اندازی سامانه مربوطه شده است.
وی امیدوار بود که ظرف شش ماه، یعنی تا شهریور ۱۴۰۱، سامانه به بهره‌برداری برسد.
بااین‌حال، به گفته قائم‌مقام مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، در مورد سامانه انتقال سهام عدالت به وراث بخشی وجود دارد که خارج از اختیارات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی قرار دارد و نیازمند تعامل با قوه قضائیه است.
وی اشاره کرد که برای اجرای سامانه، قوه قضائیه باید به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یک سرویس ارائه کند تا اطلاعات متوفیان را دریافت کند و بر اساس گواهی انحصار وراثتی که توسط قوه قضائیه صادر می‌شود و زیرساخت‌های سرویسی که ارائه می‌شود، موارد را اجرایی کند.
مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بیان کرد که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در تلاش است تا این موضوع را پیگیری کند و این درخواست یکی از خواسته‌های مسئولان بازار سرمایه و سپرده‌گذاری مرکزی است.
وارثان باید درخواست خود را اعلام کنند/ فوت وارث و تنوع مذهب از مشکلات انتقال سهام و وارثان
عضو شورای‌عالی بورس نیز در جلسه تعیین تکلیف متوفیان سهام عدالت اشاره کرد که وارثان باید درخواست خود را اعلام کنند و برگه انحصاروراثت را در اختیار داشته باشند. او تأکید کرد که فرایند سهام عدالت متوفیان بسیار پیچیده است و مشکل اصلی آن این است که حتی وراث هم ممکن است فوت کرده باشند.
وی به مسئله تنوع مذهبی متوفیان سهام عدالت اشاره کرد و گفت که برای حل این مشکل باید قوانین و مقررات مربوطه بهبود یابند.
بنابراین، بر اساس اطلاعات موجود، سامانه انتقال سهام عدالت به وراث هنوز به‌صورت کامل راه‌اندازی نشده است و با مشکلات و تأخیرهایی مواجه شده است. پیچیدگی‌ها و نیازمندی‌های فنی مرتبط با این سامانه باعث تأخیر در بهره‌برداری آن شده است. همچنین، برای اجرای سامانه نیازمند تعامل با قوه قضائیه است و برخی از موارد خارج از اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی قرار دارد.
سازمان ثبت‌احوال کشور به دنبال عملیاتی‌کردن سامانه الکترونیک متوفیان سهام
در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۴۰۱، محمد کاظمی فرد، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، دربارهٔ سامانه انتقال سهام عدالت به وراث اطلاعاتی را در بارهٔ اطلاعات فردی متوفیان سهام‌داران این سامانه به‌صورت الکترونیکی ارائه کرد. او اعلام کرد که سازمان ثبت‌احوال کشور این خدمت را ارائه خواهد کرد و اطلاعات متوفیان به‌صورت آنلاین در دسترس سازمان بورس قرار دارد.
همچنین افزود که داده‌های مربوط به وراثت سهام انحصاراً به سازمان بورس ارائه شده است، تا سهام عدالت متوفیان به خانواده‌هایشان منتقل شود. این داده‌ها به‌صورت وب‌سرویس در اختیار سازمان بورس قرار گرفته و سازمان می‌تواند از آن در سامانه‌های خود استفاده نماید.
نقص‌های انتقال دستی داده‌های فوت‌شدگان به سازمان بورس
با این حال، برخلاف ادعاهای رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، فرایند انتقال داده‌های فوت‌شدگان به سازمان بورس به دلیل انجام این فرایند به‌صورت دستی به طور کامل انجام نشده است. در این زمینه، باغستانی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، اعلام کرد: تاکنون تنها تصاویر انحصار وراثت مبتنی بر سرویس به سازمان بورس ارائه شده است و از سال ۹۷ به بعد عملاً تعداد متوفیان را پوشش نمی‌دهد.
باتوجه‌به این موضوع، سازمان بورس برای افزایش سرعت در راه‌اندازی سامانه انتقال سهام متوفیان به وراث، زیرساخت فنی را مجدداً تغییر داده و طرح دیگری را در شورای‌عالی بورس مطرح کرده است. عشقی، رئیس سازمان بورس، اعلام کرده است که تصویب شده است که تقسیم‌بندی سهام عدالت بر اساس گواهی انحصاروراثت از طریق شعب کارگزاری صورت گیرد.
بنابراین، شرکت سپرده‌گذاری باید زیرساختی را برای شرکت‌های کارگزاری فراهم کند تا آن شرکت‌ها بتوانند اقدامات لازم را انجام دهد.
سازمان ثبت‌احوال کشور مسئول ارائه خدمات مربوط به اطلاعات متوفیان است
در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۴۰۱، سازمان ثبت‌احوال کشور خدماتی را دربارهٔ سامانه انتقال سهام عدالت به وراث اطلاعاتی اعلام کرد. این سامانه به‌منظور انتقال سهام متوفیان به وارثان آنها ایجاد شده است. اطلاعات فردی متوفیان سهام‌داران در این سامانه ثبت می‌شود و سازمان بورس از این اطلاعات برای انتقال سهام استفاده می‌کند.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه توضیح داد که سازمان ثبت‌احوال کشور مسئول ارائه خدمات مربوط به اطلاعات متوفیان است و این اطلاعات به‌صورت الکترونیکی در دسترس سازمان بورس قرار می‌گیرد. او اعلام کرد که سازمان ثبت‌احوال کشور این خدمت را ارائه خواهد کرد و به‌صورت آنلاین اطلاعات مربوط به متوفیان سهام‌داران در دسترس سازمان بورس قرار خواهد گرفت.
فرایند انتقال داده‌های فوت‌شدگان به سازمان بورس انجام نشده است
همچنین، باتوجه‌به ادعاهای این مقام، برخی از مسئولان شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اعلام کرده‌اند که فرایند انتقال داده‌های فوت‌شدگان به سازمان بورس به طور کامل انجام نشده است. تاکنون تنها تصاویر انحصاروراثت بر اساس سرویس به سازمان بورس ارائه شده است و این تصاویر از سال ۹۷ به بعد معتبر هستند. بااین‌حال، تعداد متوفیان قبل از سال ۹۷ هنوز به طور کامل در این سامانه ثبت نشده است.
به همین دلیل، سازمان بورس برای افزایش سرعت در راه‌اندازی سامانه انتقال سهام متوفیان، زیرساخت فنی را تغییر داده است. طرحی مطرح شده است که تقسیم‌بندی سهام عدالت بر اساس گواهی انحصاروراثت از طریق شعب کارگزاری انجام شود. در این طرح، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مسئول فراهم‌کردن زیرساخت موردنیاز برای شرکت‌های کارگزاری خواهد بود تا اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.
به‌زودی انتقال سهام عدالت متوفیان عملیاتی می‌شود
به گزارش راه دانا، سامانه انتقال سهام عدالت به وراث که متولیان آن سازمان ثبت‌احوال، قوه قضائیه، و سازمان بورس هستند، با وجود بارها وعده راه‌اندازی هنوز در پیچ‌وخم عدم هماهنگی این ارگان‌ها متوقف مانده است؛ ولی آخرین اخبار حاکی از این است که به‌زودی انتقال سهام عدالت متوفی از طریق مراجعه به سامانه الکترونیکی سهام عدالت مربوطه دراین‌خصوص امکان‌پذیر خواهد شد و مراحل قانونی آن توسط وراث و یا وکیل قانونی قابل‌پیگیری خواهد بود.