به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ قدرت ایالات متحده امریکا به‌عنوان هژمون جهانی رو به افول است. کشوری که برای حدود نیم‌قرن یکی از دو قطب بزرگ جهان بود و برای دست‌کم حدود ۴۰ سال تنها ابرقدرت جهان محسوب می‌شد، حالا به سمتی می‌رود که به یکی از قدرت‌های جهانی و چه‌بسا در آینده، به یک قدرت منطقه‌ای، تنزل پیدا کند. حال سوال این است که این تغییروتحول ماحصل چه پیامدهایی است؟ و آیا قدرت‌های نوظهور توانایی حفظ جایگاه خود در برابر امریکا را دارند؟
اقتصاد آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تا چندی پیش نزدیک به ۴۰ درصد تولید ناخالص جهانی را داشت ولی امروز این اثرگذاری به کمتر از ۲۰ درصد رسیده است و معنای آن این است که قدرت‌های رقیب آمریکا دارند رشد می‌کنند، یعنی اگر درگذشته فاصله قدرت اول جهان باقدرت دوم جهان بسیار زیاد بود امروز این فاصله خیلی کم شده است.
امروز چین به عنوان قدرت دوم اقتصادی جهان خیلی به امریکا نزدیک شده است. درگذشته ژاپن قدرت دوم بود ولی اکنون این کشور بعد از چین قدرت سوم اقتصادی است، آلمان چهارم و هند پنجم است.
بریکس می‌تواند دلار را به زیر بکشد
۲۰ سال پیش اگر کشوری صحبت از این می‌کرد که می‌خواهد دلار را به چالش بکشد یا از تجارت کنار بگذارد، آمریکایی‌ها در آن کشور کودتا می‌کردند یا حکومت را سرنگون می‌کردند.
امروز دیگر چنین شرایطی وجود ندارد. بسیاری از کشورها مایل هستند دلار را کنار بگذارند و در تجارت با ارزهای دیگر کار کنند چه یورو چه یوان و چه ارزهای محلی، و حالا بریکس هم صحبت از ارز مشترک می‌کند.
تلاش بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای عضو بریکس برای دلارزدایی از تجارت بین‌الملل و کاهش اتکا به دلار یک تغییر بزرگ است.
با کاهش نقش دلار افول امریکا رقم خواهد خورد
قدرت آمریکا به ارزش دلار است. دلارزدایی از تجارت بین‌الملل سخت به قدرت آمریکا آسیب خواهد زد و آمریکا را به یکی از چند قدرت جهانی تنزل خواهد داد و حتی ممکن است این کشور را به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل کند.
باید به یاد داشته باشیم که دلارزدایی از تجارت بین‌الملل یک رخداد تدریجی است که در بلندمدت محقق می‌شود و این گونه نیست که در مدت ۱۰ سال دلار از تجارت بین‌الملل به‌کلی حذف شود؛ چون کاهش ارزش دلار در کوتاه‌مدت و کنار رفتن آن از تجارت بین‌الملل به رقبای آمریکا نیز آسیب می‌رساند، زیرا حجم بزرگی از ذخایر ارزی رقبای آمریکا نیز به دلار است.
نقش روسیه در چند قطبی شدن اقتصاد جهانی
روسیه نیز توانایی تقابل با غرب را دارد. جنگ اوکراین نشانه روشنی از این تقابل است. روسیه در پی ایجاد نظم نوینی است که در آن سلطه غرب را به چالش بکشد. روسیه به دنبال اعمال نظم مطلوب خود در خارج نزدیک (کشورهایی که درگذشته بخشی از شوروی بودند)، شرق اروپا و خاورمیانه است و جنگ اوکراین نیز واکنش روسیه به گسترش ناتو به‌سوی شرق بود. توسعه‌طلبی ناتو و تلاش برای افزودن اوکراین به ناتو ریشه اصلی جنگ اوکراین است که می‌تواند در نهایت موجب تسریع دلارزدایی از منطقه نیز نیز باشد.
ظهور بریکس و آثار آن بر دلار
نشریه لندپُسترکا، درباره ظهور بریکس و آثار آن بر دلار نوشت: با ظهور گروه بریکس به‌عنوان یک بلوک تجاری مهم و اضافه‌شدن ۶ کشور دیگر از جمله عربستان به این گروه در نشست اخیر بریکس در آفریقای جنوبی، بسیاری از کارگزاران آمریکایی نگران هستند که آیا این مسئله به فروپاشی سلطه دلار در بازار جهانی نفت منجر خواهد شد؟
البته چون ارزی شبیه به دلار برای استفاده در مبادلات نفتی ظهور نکرده، پترودلارها هنوز برای آمریکا به عنوان یک اهرم فشار به حساب می‌آیند، اما کارشناسان مالی آمریکایی می‌گویند طی سال‌های گذشته با شکل‌گرفتن جایگزین‌های جدید شاهد جایگزینی گمانه‌زنی‌هایی درباره افول دلارهای نفتی هستیم.
کارشناسان مالی می‌گویند در حال حاضر پرتکرارترین سؤال در بین معامله‌گران نفت این است که آیا دلار نفتی مرده است؟ و پاسخ به این سوال امروز در دست کشورهای گروه بریکس و نحوه سیاست گذاری مالی بر این روند است.
برخی سرمایه‌گذاران و کارشناسان می‌گویند که سلطه دلار بر بازار جهانی نفت رو به افول است. افزایش منابع انرژی تجدیدپذیر در کنار تغییر در بازار جهانی نفت، موجب کاهش وابستگی‌ها به نفت و متعاقباً دلار شده است. اما در این مسیر کشورهای عضو گروه بریکس هم نقشی اساسی را در به چالش کشیدن دلار نفتی ایفا کرده‌اند. آن‌ها در حال مذاکره برای استفاده از ارزهای ملی به‌جای دلار در معاملات نفتی هستند و همین مسئله می‌تواند جایگاه دلار به‌عنوان ارز اصلی حساب های ذخیره ارزی کشورها را زیر سؤال ببرد.
کارشناسان می‌گویند اضافه‌شدن ایران و عربستان به‌عنوان دو کشور نفتی بزرگ می‌تواند استراتژی کنارگذاشتن دلار توسط کشورهای عضو گروه بریکس را تقویت کرده و چالشی جدی را برای سلطه غرب به‌خصوص آمریکا بر بازارهای مالی ایجاد کند.
بریکس، با تشکیل یک اتحادیه فرا قاره‌ای، می‌تواند سلطه دلار را به چالش بکشد
سید بهاءالدین حسینی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا درباره اتحادیه بریکس و تأثیر آن بر سلطه دلار و رقابت با کشورهای توسعه‌یافته در تشکیل یک واحد پولی مجزا اظهار کرد: بریکس، با تشکیل یک اتحادیه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فرا قاره‌ای، می‌تواند سلطه دلار را به چالش بکشد.
وی با اشاره به حجم اقتصادی قابل‌توجه کشورهای عضو بریکس در اقتصاد جهانی تأکید کرد: کشورهای عضو بریکس با تعامل و همکاری با یکدیگر می‌توانند به رشد اقتصادی بیشتر به‌دوراز مزاحمت‌های کشورهای توسعه‌یافته دست یابند.
وی با اشاره به تحریم‌هایی که برخی از کشورهای بریکس توسط کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه آمریکا، تحمل می‌کنند گفت: عضویت در سازمان بریکس به کشورهای عضو فرصتی برای ناکارآمد کردن تحریم‌ها می‌دهد و می‌تواند سهم بازار آن‌ها را افزایش دهد.
این کارشناس همچنین به توسعه صادرات به‌عنوان یک راهبرد مهم در کشورهای عضو بریکس اشاره کرد و ادامه داد: موفقیت‌های برخی از کشورها مثل هند، چین، برزیل و روسیه در این زمینه نشان می‌دهد بریکس می‌تواند راهی برای رشد اقتصادی را فراهم نماید. باتوجه‌به رقابت و مزیت‌های این کشورها، سهم بریکس در اقتصاد جهانی می‌تواند افزایش یابد و در نتیجه سهم کشورهای توسعه‌یافته نظیر امریکا کاهش یابد.
این کارشناس بازارهای پولی و مالی در پایان با اشاره به افول اقتصادی و سیاسی آمریکا گفت: بر این باور است که اگر کشورهای جهان تعامل خود را با آمریکا به حداقل برسانند و با یکدیگر همکاری کنند، سهم بازار آمریکا کاهش‌یافته و سهم کشورهای عضو بریکس در اقتصاد جهانی افزایش خواهد یافت
بیشتر بخوانید:
حضور ایران در بریکس موجب ارتقای قدرت و موقعیت بین‌المللی بانک بریکس خواهد بود