به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بسیج، جلوه‌ای از اتحاد و ایثار مردمی است که در طول تاریخ ایران، به‌ویژه در دوران معاصر، نقشی بی‌بدیل در حفظ امنیت و پاسداری از ارزش‌های ملی ایفا کرده است. این نهاد مردمی که از عمق باورها و نیازهای اجتماعی برآمده، توانسته است با تکیه بر فرهنگ مشارکت و مسئولیت‌پذیری، جایگاهی فراتر از یک سازمان رسمی را در دل مردم بیابد. بسیج امروز نه‌تنها در زمینه‌های نظامی و امنیتی، بلکه در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و حتی اقتصادی، حضوری موثر دارد و تمامی اقشار جامعه، از دانش‌آموزان و دانشجویان گرفته تا کارگران، کشاورزان، زنان و متخصصان، در آن نقشی فعال ایفا می‌کنند.
ایده بسیج به عنوان یک نیروی مردمی، ریشه در ارزش‌های اسلامی و تاریخی دارد و با رهبری امام خمینی (ره) در دوران انقلاب اسلامی به شکلی نوین احیا شد. فرمان تاریخی ایشان در پنجم آذر ۱۳۵۸، نه‌تنها آغازگر این نهاد شد، بلکه بستری برای مشارکت گسترده و عمیق مردم در مسیر اعتلای کشور فراهم آورد. امروز بسیج با سازماندهی نیروهای داوطلب و ایجاد شبکه‌ای گسترده از همکاری و همدلی، به الگویی از کار جمعی و اعتماد ملی تبدیل شده است.
سالروز بسیج، فرصتی است برای بازاندیشی در دستاوردها و آرمان‌های این حرکت مردمی، تجدید میثاق با ارزش‌های مشترک و تقدیر از زحمات کسانی که با روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر، برای امنیت، رفاه و توسعه جامعه تلاش می‌کنند. این نهاد با پشتوانه مردمی خود، همچنان نقشی محوری در حفظ هویت ملی و پیشبرد اهداف اجتماعی ایفا می‌کند.
سازمان بسيج یکی از نیروهای پنجگانه سپاه پاسداران به شمار می‌رود که گردآوری، مدیریت و سازماندهی نیروهای داوطلب مردمی را، در راستای اهداف سازمانی، بر عهده دارد. این نیرو که با نام‌های سازمان بَسیج مستضعفین یا نیروی مقاومت بسیج هم شناخته می‌شود با فرمان امام خمینی رحمه الله در ۵ آذر ۱۳۵۸ تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت.
به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه فعالیت می کنند. براساس این مادهٔ قانونی، بسیجیان به سه گروه "بسیج عادی"، "بسیج فعال" و "بسیج ویژه" یا "پاسداران افتخاری" تقسیم می‌شوند.
به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود.
عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:
بسیجی عادی: عموم اقشار معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
بسیج ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.
بسیجیان کادر: که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره های خاص به این سطح از عضویت میرسند.
اهداف بسیج مستضعفین
اهداف بسیج مستضعفین بر اساس اطلاعات ارائه شده به شرح زیر است:
- اجرای فرمان حضرت امام خمینی (ره) برای تشکیل هسته‌های حزب‌الله.
- ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های دفاعی در جامعه به‌منظور حمایت از کشور.
- تقویت توانایی‌های نظامی در افرادی که قادریت‌های لازم برای شرکت در عملیات‌های نظامی بزرگ و کلاسیک را دارند.
- ارتقاء توانمندی‌های مردم برای کمک به مواقع بحرانی و رخدادهای غیرمنتظره.
- همکاری با دولت در فعالیت‌های سازندگی و توسعه کشور.
حفظ امنیت کشور، یکی از مهم‌ترین وظایف بسیج
مخالفت دشمنان با تحقق اندیشه‌های اسلامی، باعث بروز مشکلات فراوانی شده است؛ اقدامات شیطنت‌آمیز و مقاومت‌هایی که سلامت جامعه را به خطر می‌اندازند. برپایی حکومت عدل از موارد مهم است که مواجه با مشکلات زیادی است. ایجاد بستری امن و مناسب، اولین گام برای گسترش اصول دینی در کشور است. آرامش روانی و آسایش خاطر، محیطی را فراهم می‌کند که حکومت خدا و قوانین او در آن بتواند اجرا شود.
یکی از مهم‌ترین وظایف بسیج، حفظ امنیت کشور است. شرکت پرشور در جنگ تحمیلی، نمونه‌ای برجسته از حضور موفق بسیج در صحنه امنیت ملّی بوده است. در حال حاضر، نیروهای بسیجی با گذراندن دوره‌های مختلف نظامی، خود را برای مقابله با تهاجم دشمنان خارجی و توطئه‌های داخلی آماده می‌کنند.
نقش بسیج در آمادگی و امدادرسانی در حوادث غیرمنتظره
حوادث غیرمنتظره مانند زلزله، سیل و توفان هر ساله بسیاری از انسان‌ها را به کام مرگ می‌کشانند. اقدامات پیشگیرانه، هرچند نخستین گام برای کاهش خسارات این حوادث است، اما اهمیت ارائه کمک و امداد پس از وقوع این حوادث نباید نادیده گرفته شود. تجربیات تلخ گذشته، به ویژه از دست دادن هموطنان عزیزمان در حوادث گوناگون، به ویژه زلزله، زمینه‌ای برای فعالیت مؤثر نیروهای بسیج در سراسر کشور فراهم کرده است.
آنان با آموزش روش‌های امداد و نجات، و ارائه روش‌های پیشگیری و کاهش خسارت، آمادگی مردم را برای مقابله با این حوادث تقویت می‌کنند. در حال حاضر، ایران به عنوان یکی از سریع‌ترین کشورها در جهان در امدادرسانی به مناطق آسیب‌دیده شناخته می‌شود؛ این به دلیل عملکرد موفق نیروهای آگاه و هوشیار بسیج در این برنامه‌هاست که همانطور که در سایر فعالیت‌های خود عمل کرده‌اند، در این زمینه نیز به خوبی عمل کرده‌اند.
نقش بسیج در امر به معروف و نهی از منکر
هر حکمی از احکام اسلامی، ارزش ویژه‌ای دارد که نادیده گرفتن آن، اجرای سایر فرمان‌ها را نیز دچار مشکل می‌کند. در این راستا، غفلت از احکامی که جنبه‌های اجتماعی دارند، بیشتر از دیگر احکام، نابسامانی را به همراه دارد. اسلام، راهکاری برای جلوگیری از نابسامانی‌های اجتماعی را امر به معروف و نهی از منکر می‌شناسد. قرآن کریم و احادیث معصومان به وضوح بر این فریضه الهی تأکید می‌کنند و فراموش کردن آن را عاملی موجب تضعیف دین و دنیا و همچنین فساد در جامعه می‌دانند.
یکی از وظایف حیاتی و دقیق بسیج، امر به معروف و نهی از منکر است. بسیج به عنوان یک نیروی مردمی، مسئولیت دارد در برابر هرگونه فساد و انحراف اجتماعی برخورد کند. انجام این وظیفه حساس، نیازمند تربیت نیروهای مجرب و با تجربه است که روش‌های صحیح برای برخورد با متخلفان را بشناسند و با شرایط و موقعیت‌های امر به معروف و نهی از منکر نیز آشنا باشند. اکنون، پایگاه‌های بسیج در سراسر کشور، برنامه‌های مداوم و گسترده‌ای را برای آموزش اینگونه افراد دارند.