به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ اقتصاد دریا محور از دیدگاه کارشناسان اقتصادی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه اقتصادی کشورها در دهه‌های اخیر به‌شدت موردتوجه قرار گرفته است. این روند نیز در ایران قابل‌مشاهده است. باتوجه‌به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران که به دریای خزر و دریای عمان واقع شده است، این کشور قادر به بهره‌برداری از مزایای اقتصاد دریا محور است. بااین‌حال، در کنار فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز برای ایران در این حوزه وجود دارد که به بررسی آنها و همچنین شناسایی فرصت‌های اقتصاد دریا محور در ایران خواهیم پرداخت:
۱.چالش‌های اقتصاد دریا محور در ایران:
۱.۱. تحریم‌های بین‌المللی: یکی از اصلی‌ترین چالش‌هایی که ایران در حوزه اقتصاد دریا محور با آن مواجه است، تحریم‌های بین‌المللی است. این تحریم‌ها منجر به محدودیت دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های لازم برای توسعه بنادر، حمل‌ونقل دریایی و صنعت حمل‌ونقل دریایی می‌شود.
۱.۲. ناکارآمدی بنادر: مدیریت ناکارآمد بنادر و عدم بهینه‌سازی فرایندها، از دیگر چالش‌هایی است که باعث کاهش راندمان و افزایش هزینه‌ها در حوزه حمل‌ونقل دریایی می‌شود.
۱.۳. کمبود زیرساخت‌های لازم: کمبود زیرساخت‌های لازم در حوزه حمل‌ونقل دریایی، شامل بنادر، تجهیزات و دریانوردی، از دیگر چالش‌های مهم است که برای ایران وجود دارد.
۱.۴. تأمین منابع مالی: برای توسعه اقتصاد دریا محور نیاز به منابع مالی قابل‌توجهی دارد و تأمین این منابع از جمله چالش‌های اصلی است.
۲. فرصت‌های اقتصاد دریا محور در ایران:
۲.۱. افزایش تجارت بین‌المللی: استفاده از مزایای جغرافیایی ایران و وجود بنادر در دسترس دریای خزر و دریای عمان، این کشور را به یک مرکز تجارت بین‌المللی مهم تبدیل کرده است. افزایش تجارت بین‌المللی و صادرات و واردات از طریق بنادر دریایی، فرصت‌های بسیاری برای ایران در اقتصاد دریا محور به ارمغان می‌آورد.
۲.۲. توسعه صنعت حمل‌ونقل دریایی: توسعه صنعت حمل‌ونقل دریایی در ایران، امکان ایجاد شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و تأمین نیازهای کشور در زمینه صادرات و واردات را فراهم می‌کند.
۲.۳. توسعه صنعت گردشگری دریایی: استفاده از زیرساخت‌های دریایی و جاذبه‌های گردشگری ساحلی و جزایر دریایی در ایران، فرصتی مناسب برای توسعه صنعت گردشگری دریایی و جذب گردشگران خارجی را به همراه دارد.
۲.۴. توسعه صنعت شیلات و آبزی‌پروری: با استفاده از منابع آبی فراوان دریاهای خزر و عمان، ایران قابلیت توسعه صنعت شیلات و آبزی‌پروری را دارد که می‌تواند فرصت‌های اقتصادی برای کشور ایجاد کند.
۲.۵. ایجاد اشتغال و توسعه مناطق ساحلی: توسعه اقتصاد دریا محور به وجود اشتغال و رونق اقتصادی در مناطق ساحلی کشور کمک می‌کند و این مناطق را به مراکز توریستی و صنعتی تبدیل می‌کند.
فرصت‌های اقتصاد دریا محور در ایران
۱.افزایش تجارت بین‌المللی:
۱.۱. موقعیت جغرافیایی: ایران با موقعیت جغرافیایی مناسب خود، به‌عنوان یک پل ترانزیتی بین آسیا و اروپا عمل می‌کند. این موقعیت برای توسعه تجارت بین‌المللی و صادرات و واردات از طریق بنادر دریایی فرصت‌های بسیاری را فراهم می‌کند.
۱.۲. توسعه بنادر: ایران باتوجه‌به دسترسی به دریای خزر، دریای عمان و خلیج‌فارس، قادر به توسعه بنادر مدرن و پرباری است. توسعه بنادر، امکان افزایش حجم تجارت بین‌المللی و رشد اقتصادی را فراهم می‌کند.
۱.۳. ارتباطات حمل‌ونقل مؤثر: ارتباطات حمل‌ونقل دریایی در ایران، شامل بنادر، خطوط حمل‌ونقل و ناوگان حمل‌ونقل دریایی، امکان انتقال بارها به‌صورت مؤثر و بهینه را فراهم می‌کند. این مسیرهای حمل‌ونقل مؤثر، فرصت‌های بیشتری در تجارت بین‌المللی ایجاد می‌کنند.
۲. توسعه صنعت حمل‌ونقل دریایی:
۲.۱. ایجاد شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی: توسعه صنعت حمل‌ونقل دریایی در ایران، امکان ایجاد شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را فراهم می‌کند. این شرکت‌ها می‌توانند در زمینه صادرات و واردات کشور نقش مهمی ایفا کنند و منابع ارزی کشور را افزایش دهند.
۲.۲. تأمین نیازهای کشور: توسعه حمل‌ونقل دریایی باعث تأمین نیازهای کشور در حوزه‌های مختلف می‌شود. مثلاً صادرات و واردات کالاهای غیرنفتی، تأمین نیازهای انرژی از طریق واردات سوخت و امکان صادرات محصولات نفتی و پتروشیمی به کشورهای دیگر.
۲.۳. اشتغال‌زایی: توسعه صنعت حمل‌ونقل دریایی می‌تواند باعث اشتغال‌زایی در بخش‌های مختلف مرتبط شود. ایجاد شرکت‌های حمل‌ونقل، تأمین نیروی انسانی موردنیاز و بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی فرصت‌های شغلی جدید را ایجاد می‌کند.
۳. توسعه گردشگری ساحلی و دریایی:
۳.۱. جاذبه‌های گردشگری ساحلی: ایران با دارابودن سواحل زیبا و مناظر طبیعی فراوان، امکان توسعه گردشگری ساحلی را دارد. ایجاد مناطق توریستی ساحلی و ارائه خدمات گردشگری متنوع می‌تواند فرصت‌های اقتصادی بسیاری را در این حوزه فراهم کند.
۳.۲. توسعه گردشگری دریایی: فعالیت‌های گردشگری دریایی، مانند کشتی‌گردی، ورزش‌های آبی، شنا و ماهیگیری، در ایران قابلیت توسعه دارد. ایجاد بنادر گردشگری و تأمین زیرساخت‌های لازم، فرصت‌های اقتصادی جدیدی را در این حوزه ایجاد می‌کند.
در نهایت باید گفت: اقتصاد دریا محور پتانسیل‌های بسیاری را برای توسعه اقتصادی ایران به ارمغان می‌آورد. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند تحریم‌ها، ناکارآمدی بنادر، کمبود زیرساخت‌ها و تأمین منابع مالی نیز برای ایران وجود دارد. با بهره‌برداری مناسب از فرصت‌های اقتصاد دریا محور، ایران می‌تواند به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای در این حوزه شناخته شود و از توانمندی‌های خود در حوزه حمل‌ونقل دریایی، تجارت بین‌المللی، گردشگری دریایی و صنعت شیلات بهره‌برداری کند.
به گزارش راه دانا، باید در نظر داشت که اقتصاد دریا محور در ایران به‌عنوان یک راهبرد مهم هم در توسعه اقتصادی کشور شناخته شده است. باتوجه‌به موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد ایران که بین دریای خزر و دریای عمان واقع شده است و کشور ما با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی درست به طور طبیعی به یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصاد دریا محور در خاورمیانه تبدیل خواهد شد.