به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ 10 اردیبهشت ماه در تقویم ایران روز مهمی است. روزی که یادآور از خود گذشتگی‌های ملت سرافراز ایران و فرار اشغال‌گران متجاوز پرتغالی بعد از ۱۱۷ سال سلطه بر سواحل نیلگون خلیج فارس است. روزی که شاه عباس صفوی در سال ۱۶۲۱ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتغالی‌ها در آورد، تا همیشه به خاطر این اقدامش از او به نیکی یاد شود.
خلیج فارس برای ایران و ایرانی فقط یک منطقه جغرافیایی و یک نام نیست، خلیج فارس هویت، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران را در خود جای داده، مهد فرهنگ‌ها و تمدن‌های کهن و باستانی جهان به‌شمار می‌رود. خلیج فارس، نامی برخاسته از تاریخ، فرهنگ و تمدن بزرگ و کهن ایرانی است که شواهد و مدارک و مستندات ما را به جایگاه ممتاز و عظیم آن در میراث فرهنگی مشترک بشری رهنمون می‌کند. خلیج فارس دارای پیشینه‌ای وسیع و گسترده است به بلندای تاریخ سرزمین پارس، که خاستگاه و زایش فرهنگ‌ها و تمدن‌های بزرگ بشری ریشه در آن دارد.
خلیج فارس از جنبه های گوناگون دارای ویژگی های متمایزی در مقایسه با دیگر مناطق آبی و خشکی های جهان است که به آن جایگاه و برجستگی های فوق العاده ای بخشیده است.
موقعیت استراتژیک خلیج فارس در منطقه
خلیج فارس نقش خود را به عنوان شاهراه بازرگانی از روزگاران باستان آغاز کرد. از هنگام گسترش رقابت های سیاسی استراتژیک قدرت های اروپایی، منطقه خلیج فارس به عنوان یک شاهراه بازرگانی مهم و حلقه ای پر اهمیت در زنجیره استراتژی آنان مورد توجه قرار گرفت. امروزه جایی در جهان وجود ندارد که تمامی توجهات را به یک نقطه و با علایقی یکدست متوجه کند و در حال حاضر برای سلامت اقتصادی و ثبات جهان، جایی به اهمیت خلیج فارس وجود ندارد. خلیج فارس با منابع طبیعی و معدنی فراوان خود دیگر نه تنها بخاطر ایفای نقش ارتباط دهندگی یک بزرگراه تجاری میان شرق و غرب جهان، بلکه به عنوان یکی از ۲ سر انتهایی در مبادلات اقتصادی جهان به شمار می آید.
پیشینه تاریخی حاکمیت خلیج فارس نشان می‌دهد که این گستره آبی از ۲۶ قرن قبل نگین ایران بوده و با همین نام شناخته شده است،برای بسیاری از ما ایرانیان خلیج فارس یک جغرافیای آبی در جنوب کشورمان است و تنها زمانی برای‌مان درگیری ذهنی ایجاد می‌کند که از خارج از مرزها، واقعیات این جغرافیای آبی مورد تردید و تهدید قرار گیرد. به عبارتی موجودیت و هویت خلیج فارس برای ما به شکل یک دیالکتیک درآمده است همچون ملی‌گرایی و وطن‌پرستی که در حالت عادی شاید نمودی عینی نداشته باشد اما زمانی که کوچک‌ترین تهدید یا خدشه‌ای برابر آن خودنمایی کند، ابعاد عظیم و عمیق خود را به نمایش می‌گذارد.
خلیج فارس نامی به وسعت تاریخ
فارس یا پرشیا (Persia) نامی است که تا قبل از سال ۱۳۱۳ از آن برای نام بردن از ایران استفاده می‌شد. تا اوایل قرن بیستم، مردم جهان کشور ما را با عنوان رسمی‌پارس یا پرشیا می‌شناختند اما در دوران سلطنت پهلوی اول حلقه‌ای از روشنفکران مانند «سعید نفیسی»، «محمدعلی فروغی» و «سیدحسن تقی‌زاده» پیشنهاد دادند تا برای اهدافی مانند یادآوری شکوه باستانی کشور و محدود نماندن آن به خطه فارس، این نام تغییر یابد. در این بین سعید نفیسی از مشاوران نزدیک رضاشاه به وی پیشنهاد کرد نام کشور رسما به ایران تغییر یابد. این پیشنهاد در دی ماه ۱۳۱۳ شمسی رنگ واقعیت به خود گرفت.
هرچند این نام موافقان و مخالفان زیادی داشت، اما به هر تقدیر توانست در سطح بین‌المللی پرشیا را جانشینی کند. نام پرشیا تا پیش از این محدوده خاصی را در برنمی‌گرفت و از مرزهای کنونی غربی تا ماورالنهر و مرزهای هند گسترش می‌یافت. این محدوده جغرافیایی، در سده‌های قبل قلمرو کنونی ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و بخش‌هایی از پاکستان را در خود جای می‌داد. بدین ترتیب با نام‌گذاری ایران و اختصاص آن به مرزهای مشخص، کشوری به نام ایران هم در مکاتبات بین‌المللی، محدوده مشخصی را به خود اختصاص داد.
نام خلیج فارس نیز دقیقا به همین ترتیب نشان دهنده اهمیت یک منطقه خاص است که حق مالکیت معنوی آن را به یک مکان معین می‌دهد. از آن‌جا که امپراتوری پارس به عنوان قدیمی‌ترین حکومت تاریخ، در ایران تاسیس شده و محدوده خلیج فارس کاملا در درون مرزهای این امپراتوری قرار داشته، لذا خلیج فارس هم کاملا با نام امپراتوری فارس معنا دارد. چنان که قدیمی‌ترین نقشه‌های مربوط به خلیج فارس نشان می‌دهد که این پهنه آبی کاملا در سیطره امپراتوری هخامنشی بوده است.
این پیشینه تاریخی نشان می‌دهد که تلاش برای مصادره نام خلیج فارس از معدود مستمسک‌های تاریخ‌سازی و هویت‌پردازی برای برخی سیاسیون واحدهای ملی نوپای منطقه و محدود به عرصه رسانه‌ای و تبلیغاتی بوده و ریشه‌ای در تاریخ و واقعیات انکارناپذیر برای آن یافت نمی‌شود.
خلیج فارس، به عنوان راه دریایی ایران به جهان و بالعکس در ادوار تاریخ، تحت حاکمیت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران بوده است. این حاکمیت نتیجه طبیعی و منطقی اقدام ایران در دفاع از موجودیت و امنیت خود به‌شمار می‌آمده که به صورت بلامعارض در بیشتر دوره‌های تاریخ جریان داشته است.