به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «صاحب نیوز»؛ برای ارزیابی عملکرد هر چیزی دو راه وجود دارد. یک راه مشاهده اثر آن از دور و راه دیگر بررسی جزء به جزء محتویات آن است. مثلاً اگر می‌خواهید ببینید یک برنامه نرم‌افزاری به درستی نوشته شده است یا نه، یا باید ببینید بعد از اجرای برنامه اثر و عملکرد آن چگونه است و یا باید سطر به سطر برنامه نوشته شده و الگوریتم آن را بررسی کنید و پی ببرید که آیا صحیح نوشته شده است یا نه و یا این که آیا می‌شد بهتر نوشته شود یا خیر.
در مثالی دیگر فرض کنید می‌خواهید عملکرد یک اداره را درون یک شهرستان بررسی کنید. یا باید جزء به جزء وظایف آن اداره را مرور کرده و از روی مستندات انجام وظایف آن را مشاهده و ارزیابی کنید و یا این که ببینید چقدر در این شهرستان رسالت و مأموریتی که برای ان اداره منظور شده، محقق شده است.
در این گزارش قصد داریم عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور در سه سال دولت آیت‌الله شهید سیدابراهیم رئیسی با زمامداری شهید حسین امیرعبداللهیان را با عملکرد دستگاه دیپلماسی در دولت قبل یعنی دولت حسن روحانی با زمامداری محمدجواد ظریف مقایسه کنیم.
*تلاش نافرجام برای جلب همکاری غرب در دولت قبل
آن چه عملاً در زمان دولت گذشته رخ داد و همگان شاهد آن بودند تلاش و تقلای دستگاه دیپلماسی و معطوف کردن قریب به اتفاق ظرفیت‌های کشور برای جلب رضایت کشورهای غربی و برقراری معاهده‌نامه‌ای با ایشان بود. هر چند ما مصحف شریف را در دست داشتیم که خداوند متعال در آیه 120 سوره بقره در این باره فرموده است: «وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ: هرگز یهود و نصاری از تو راضی نخواهند شد مگر آنکه پیروی از آیین آن‌ها کنی».
در آن زمان سیاستمدارانی که مدعی تعامل با دنیا بودند و مدعی بودند زبان کشورهای دنیا را بلدند و گفته بودند برای ارتباط با کشورهای دنیا باید با کدخدا ارتباط برقرار کرد، تا جایی پیش رفتند که با وزیر امور خارجه ایالات متحده در خیابان قدم زدند و بهم دست دادند و برای هم آرزوی موفقیت کردند ولی در نهایت معاهده‌ای نصیب ما شد به نام برجام که خودشان اقرار کردند دستاورد این معاهده برای کشور ما تقریباً هیچ بود.
درآن زمان چین و روسیه برای تعامل به کشور ما چراغ سبز نشان دادند و به ویژه به سبب دیپلماسی نظامی حاج قاسم سلیمانی ارتباطات بین کشور ما با روسیه بر سر نابودی دشمن مشترک سلفی داعشی بسیار نزدیک شده بود اما دستگاه دیپلماسی کشور و دولت وقت تمایلی به برقراری این همکاری نشان نداد و همچنان به دنبال برقراری ارتباط با کشورهای غربی بود.
حتی در آن روزها که کشور ما در اثر آقایی دلار روز به روز بیشتر گرفتار مشکلات اقتصادی می‌شد، با وجود تأکید رهبر انقلاب برای ضرورت از بین بردن آقایی دلار، مسئولان وقت کشور به درخواست تجارت چین به عنوان اولین یا دست کم دومین اقتصاد بزرگ جهان با کشورمان با ارزهای جایگزین و ارزهای محلی پاسخ منفی دادند.
*از دست دادن فرصت ارتباط با چین در دولت روحانی
دکتر مهدی صفری، معاون کنونی اقتصادی وزیر امور خارجه هنگامی که قرارداد همکاری 25 ساله ایران و چین با ورود رهبر انقلاب و ارسال نماینده برای مذاکره با چین منعقد شد، در گفتگو با خبرنگار صاحب نیوز اظهار کرد: چینی ها از ایران دلخور شده بودند و در دیدار با علی لاریجانی گله‌هایی در این خصوص ابراز کردند. آن‌ها معتقد بودند که دولت ایران به محض این‌که وعده‌ای از طرف غرب دریافت کند، دیگر روابط با چین را قطع می‌کند.
وی که تا آن زمان سفیر جمهوری اسلامی ایران در چین، روسیه و اتریش و کارداری کشورمان در آلمان را در سوابق کاری خود داشت در مورد این قرارداد گفت: دولت آقای روحانی به هیچ وجه نمی‌خواست که زیر بار این توافق برود و به همین دلیل هم این موضوع با اسقبال خوبی از سوی دولت مواجه نشد و حتی ما در این دولت، مدت‌ها در پکن سفیر نداشتیم و دولت هیچ فردی را به عنوان سفیر کشور در چین معرفی نمی کرد. این در حالی بود که نفت کشور تحریم شده و چین هم خریدار عمده نفت ایران بود.
این دیپلمات کشورمان که عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در دولت احمدی‌نژاد بود در گفتگویی دیگر با خبرنگار صاحب نیوز به ظرفیت‌های عظیم اقتصادی چین اشاره کرد و با مقایسه سطح تکنولوژی در این کشور به نسبت کشورهای غربی، این کشور را به مثابه سکوی پرتابی برای اقتصاد ایران خواند.
کارشناس سابق بخش اروپای وزارت خارجه با بیان این که بالانس تجاری چین با دنیا مثبت 250 میلیارد دلار است، تأکید کرد: کشور چین همان طور که الان در حال تغذیه کردن دنیا است می‌تواند به اندازه کل اروپا کشور ما را هم تغذیه کند.
اگر بخواهیم عملکرد دولت گذشته در دیپلماسی و تعامل با کشورهای جهان را تشریح کنیم مطالب بسیار زیادی از این دست ناکامی‌ها و عملکردهای غیرمنطقی می‌توانیم بنویسیم مانند مخالفت محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت، با اقدامات فرمانده نیروی قدس سپاه حاج قاسم سلیمانی که در فایل صوتی منتشر شده از دفتر وزارت امور خارجه افشا شد در حالی که همگان بعدها آثار پربرکت اقدامات حاج قاسم را در از بین بردن داعش و نجات کشورهای همسایه از شر این گروهک تروریستی خون‌خوار دیدند.
*گشایش‌های اقتصادی بعد از دیپلماسی فعال دولت رئیسی
با تغییر دولت، نگاه آیت‌الله رئیسی به دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجه روشن‌تر و فراگیرتر بود. رئیس جمهور با بازویی جهادگر همچون حسین امیرعبداللهیان اقداماتی نظیر تعیین معاون اقتصادی باتجربه به ویژه برای تعامل با کشورهای اقتصادی مانند چین و بسط دادن ارتباطات محدودشده کشورمان با غرب به کشورهای دیگر دنیا از کشورهای همسایه گرفته تا کشورهای آسیای مرکزی، کشورهای حوزه قفقاز، کشورهای آسیای شرقی، کشورهای حوزه خلیج فارس، کشورهای آفریقایی، کشورهای آمریکای جنوبی و غیره را در دستور کار قرار داد.
رئیس جمهور انقلابی با حمایت همه جانبه از جبهه مقاومت، مرزهای درگیری به دشمن را به داخل سرزمین‌های اشغالی کشاند و اتحاد مستحکمی بین کشورهای جغرافیای جبهه مقاومت ایجاد کرد.
در همین سه سال حجم تعاملات موفق و عزت‌مندانه کشورمان موجب پیوستن ایران به پیمان شانگهای، گروه کشورهای بریکس، راه‌اندازی مراکز تجاری در کشورهای مختلف از جمله در آسیای میانه شد. ماحصل این اقدامات اثرگذاری بر روی همه زمینه‌های نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و غیره بود.
دکتر محمدعلی بصیری در این رابطه به خبرنگار صاحب نیوز گفت: گسترش روابط کشورمان در سه سال گذشته با کشورها، سازمان‌ها و نهادها خروجی‌هایی در میدان عمل برای کشور داشت که از جمله باعث شد فشار حداکثری تحریم که صادرات نفت ایران را که فروش روزانه 200 هزار بشکه تقلیل داده بود بهبود پیدا کند و فروش روزانه نفت ما تا روزانه دو میلیون افزایش پیدا کند که اگر این تعاملات نبود این نتایج حاصل نمی‌شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان ادامه داد: این تعاملات باعث شد طلب‌های ایران که در کشورهای مختلف مانند کره، عراق، قطر و غیره بلوکه شده بود وصول شود و درامد ارزی خوبی برای کشور به همراه داشته باشد.
این عضو کمیته علمی چهارمین و پنجمین کنفرانس بین المللی علوم سیاسی، روابط بین الملل و تحول اظهار کرد: این ارتباطات باعث شد مبادلات ما که عمدتاً با دلار قفل بود و یا با تحریم بانکی و سوئیفت مواجه بود به سمت مبادلات ارزهای جایگزین مثل روبل، روپیه و غیره حرکت کند و در این رابطه توافق‌هایی بین بانک مرکزی ایران و بانک‌های عراق، اربیل، دوبی، هند، روسیه و غیره حاصل شد.
این مؤلف مقالات متعدد علمی و بین‌المللی در حوزه روابط بین‌الملل خروجی کلی تعاملات خارجی دولت سیزدهم را بر روی اقتصاد کشور دانست که منجر به گشایش‌های مهمی شد و بسیاری از بی‌ثباتی‌ها، تنش‌ها، کبودها، کاستی‌ها در تأمین مواد اولیه، نهاده‌ها، بحران صادرات در گمرکات و غیره را برطرف کرده و شرایط را به حالت عادی برگرداند.
*ارتقای جایگاه بین‌المللی ایران
وی اظهار کرد: فشار سنگین دیپلماتیکی که در جنگ غزه توسط کشورها، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی به رژیم صهیونیستی وارد شد بخشی مدیون دیپلماسی فعال ایران بود چرا که هر جا در مورد فلسطین نشستی برگزار می‌شد از کنفرانس اسلامی، اتحادیه عرب، مجمع عمومی سازمان ملل و غیره ایران با دیپلماسی فعال خودش حضور پیدا می‌کرد و با دفاع و حمایت از مواضع مردم بیگناه فلسطین، هیئت‌های سیاسی و کشورها را بسیج می‌کرد که به نفع فلسطین موضع بگیرند.
بصیری تصریح کرد: حتی آرایی که در مجمع عمومی سازمان ملل برای به رسمیت شناختن فلسطین ثبت شد، مدیون دیپلماسی فعال ایران بود که دستاورد کمی نبود و در تاریخ مبارزات فلسطین برای استیفای حقوق خود یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در مورد دیگر اقدامات تحول‌آفرین شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و دیپلماسی فعال کشور در سه سال عمر دولت مردمی او با تلاش وزیر امور خارجه شهید حسین امیرعبداللهیان افزود: کشور ما در این مدت با بسیاری از کشورهای همسایه که یا روابطمان با آن‌ها سر بود و یا تنش‌زا، ارتباط گرمی برقرار کرد مانند رابطه با عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، پاکستان و حتی آذربایجان با وجود همه تنش‌هایی که بین دو کشور وجود داشت.
وی حجم تسلیتی که در پی حادثه برای رئیس جمهور و شهادت وی و همراهانش به سمت ایران روانه شد و همچنین اعلام عزای عمومی در کشورهای مختلفی که یک چهارم جمعیت دنیا را شامل می‌شوند را نشان دهنده جایگاه بالای کشورمان در بین کشورهای دنیا دانست که جز با گسترش روابط گرم دیپلماتیک در این سه سال به دست نیامده است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان همچنین ادای احترام مجامع، کشورها و سازمان‌های بین‌المللی به واقعه دلخراش سقوط بالگرد رئیس جمهور از جمله یک دقیقه سکوت در شورای امنیت سازمان ملل، نیمه افراشته کردن پرچم سازمان ملل و غیره را نشان دهنده جایگاه دهنده جایگاه دیپلماتیک ایران دانست.
این مؤلف مقالات متعدد علمی و بین‌المللی در حوزه روابط بین‌الملل عنوان کرد: جای تعجب دارد که حتی بعد از این حادثه دبیر کل ناتو و وزیر امور خارجه آمریکا که جز دولت‌های معاند یا پرتنش با ما هستند نیز پیام تسلیت صادر کردند.