آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس اقتصاد در رابطه با نظرات اقتصادی کاندیداها در مناظرات به خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اظهار کرد: انتظار می‌رفت کاندیداها به سؤالات پاسخ صریح دهند، در حالی که تقریباً همه مشکلات را با زبان دیگری بیان کردند، همه معتقدند تورم داریم اما نظر دقیقی در زمینه راهکار ارائه نکردند.
وی ادامه داد: کاندیداها با اشاره به دولت فعلی و نقد عملکرد دولت آن هم در شرایطی که کسی از دولت حضور نداشت تا از عملکرد آن دفاع کند، کار صحیحی انجام ندادند.
بغزیان گفت: در کل نامزدهای انتخابات شاخص‌های دولت‌های قبلی را نقد کردند و همه معتقدند کشور برنامه منسجمی برای مهار تورم و نرخ ارز نداشته، کاهش ارزش پول ملی اتفاق افتاده، بر بانک‌ها نظارت دقیق وجود نداشته و در برخی شاخص‌های اقتصادی مشکلات هنوز موجود است، بنابراین همه آنها مشکل را شناسایی کرده‌اند و نیازی به صرف وقت برای بررسی وضع موجود ندارند و باید بحث را روی راه‌حل ادامه داد.
نامزدها تیم اقتصادی، وزرا و معاونان خود را معرفی کنند
وی در ادامه تأکید کرد: همه نامزدهای انتخاباتی تیم خود را دارند و این برنامه را دارند که با شروع کار، از همکاری این کارشناس‌های اقتصاد استفاده کنند و من امیدوار بودم تیم اقتصادی خود را معرفی کنند تا اگر انتخاب شدند، مشخص شود چه کسی وزیر و مسؤول خواهد بود تا ما هم بتوانیم اطمینان خاطر داشته باشیم که افرادی که کاندیدای ما آنها را در نظر دارد می‌توانند از مشکلات بکاهند.
استاد اقتصاد ادامه داد: رئیس‌جمهور نباید همه تخصص‌ها را داشته باشد ولی باید تشخیص دهد فرد مورد نظر خود تخصص کافی را دارد و می‌تواند بهترین کار را انجام دهد؛ بنابراین خوب بود بدانیم با چه شخصی قصد همکاری را دارند. از طرفی کارشناسان اقتصاد از نامزد ریاست‌جمهوری این انتظار را ندارند که خود پاسخ سؤال‌های کارشناس‌هایی مانند دکتر دانش‌جعفری، دکتر آل‌اسحاق و دکتر ایروانی را در میزگردها بدهد.
کارشناسان نامزدها راهکار ارائه دهند
بغزیان با اشاره به این موضوع که قرار نیست از کاندیداها امتحان جامع در رشته اقتصاد بگیریم، گفت: باید نحوه نگاه نامزدهای انتخابات را بررسی کرد. به عنوان مثال سؤالی پرسیده شد که شما چه الزاماتی را برای ناترازی بانک‌ها می‌بینید؟ اما پاسخ در وادی دیگری بود و به طور کلی کسی جواب صریح نداد، مثلاً وقتی دکتر آل‌اسحاق پرسیدند چطور تراز تجاری کشور را مثبت می‌کنید؟ جواب مشخص است! باید صادرات را بیشتر از واردات کنیم اما صادرات به نرخ ارز، کیفیت محصول و قیمت تمام‌شده، بازاریابی و... بستگی دارد.
کارشناس مرکز ملی رقابت توضیح داد: برای کم شدن واردات باید جایگزینی برای این عدم واردات در کشور پیدا کنیم و راهکارهایی هم برای تسریع ارز داشته باشیم اما در این برنامه از دیدگاه اقتصادی نباید این سؤال پرسیده می‌شد، من اگر جای کارشناس اقتصادی این برنامه بودم می‌پرسیدم در چند کلان‌مساله موضع خود را مشخص کنید.
از کاندیداها چه سؤالاتی باید پرسیده شود؟
بغزیان در ادامه گفت: من از کاندیداها می‌پرسیدم نظر شما درباره نرخ ارز چیست؟ آیا قبول دارید بانک مرکزی فنر نرخ ارز را نگه داشته؟ آیا اصولاً به فنر نرخ ارز اعتقاد دارید؟ یا می‌پرسیدم ارز باید بالا برود یا پایین بیاید؟ و در جواب باید صریح می‌گفتند به ثبات نرخ ارز معتقدم یا معتقدم به بالا رفتن یا شناور شدن قیمت ارز، من جوابی از این مناظره نگرفتم چون سؤالی که لازم بود پرسیده نشد.
وی ادامه داد: یا می‌شد از منتخبان پرسید آیا قبول دارید نرخ بهره ۳۰ درصد برای کشور مضر است؟ در حال حاضر بانک‌های خصوصی کمتر از ۳۶ درصد وام نمی‌دهند چون مردم و بانک‌ها سود ۳۰ درصدی را به صورت پایه دارند و همین موجب شده بانک‌ها ۶ درصد برای خود بانک در نظر بگیرند. سؤال اصولی درباره برجام و تحریم‌ها پرسیده نشد، البته ممکن است در مناظره سیاسی مطرح شود ولی همه این جواب‌ها به بحث اقتصادی ارتباط دارد و اینجا مساله به اجتماع و اعتماد مردم به دولت بازمی‌گردد.
کسب رأی مردم وابسته به پاسخ نامزدهاست
بغزیان افزود: توضیحات کاندیداها بازمی‌گردد به اینکه کدام سیاست امیدوار‌کننده را به مردم ارائه می‌کنند و چگونه می‌خواهند اعتماد مردم به بورس را برگردانند و خیلی جالب است که همه معتقدند سال ۹۹ دولت این بلا را سر بورس و مردم آورد ولی برنامه‌ای برای برعکس کردن این موضوع ندارند و در این باره حرفی نمی‌زنند، بنابراین من انتظار داشتم کاندیداها موضع خود را در برخی اصول اقتصادی مشخص کنند.
این اقتصاددان اظهار کرد: تأکید برخی منتخبان بر موضوع برنامه هفتم مشکلی ندارد، زیرا یک‌سری چیزهای ایده‌آل نوشته شده و دولت مکلف است طی یک سال به‌عنوان مثال فلان چیز را انجام دهد ولی نامزدها باید مد نظر داشته باشند که همه اینها بازمی‌گردد به پول و تأمین بودجه و این سؤال که هزینه اجرای برنامه‌هایی که نوشته شده تأمین می‌شود یا نه؟ وی به عنوان مثال گفت: فلان برنامه نیاز دارد به ۲۵۰ میلیارد دلار طی ۵ یا ۷ سال، بنابراین این ۲۵۰ میلیارد دلار را باید تهیه کرد، پس باید از کاندیداها پرسید چگونه می‌خواهند این تأمین مالی را عملیاتی کنند و این ۲۵۰ میلیارد را از کجا به دست می‌آورند؟
صوت این مصاحبه از زبان آلبرت بغریان (استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی)