به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ظرفیت باربری هر واگن قطار تقریبا معادل 2.5 کامیون است. این بدان معناست که هر نوع باری که می‌خواهد باشد، بدون توجه به نوع آن، می‌تواند با استفاده از حمل و نقل ریلی منتقل شود. برای مثال، در نظر بگیرید که یک محموله در یک کامیون با ظرفیت 22 یا 23 تن قرار گیرد؛ همان محموله می‌تواند در یک سوم یک واگن قطار جا بگیرد و همچنان فضای کافی برای سایر کالاها وجود داشته باشد.
بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که حمل و نقل ریلی از این جهت برای صاحبان کالا بسیار سودمند است. از یک سو، هزینه‌های حمل و نقل کالا کاهش می‌یابد و از سوی دیگر، قطارها می‌توانند از مسیرهایی عبور کنند که برای کامیون‌ها و حمل و نقل جاده‌ای غیرقابل دسترس یا دشوار است. به این ترتیب، حمل و نقل ریلی نه تنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است، بلکه انعطاف‌پذیری بیشتری نیز دارد و می‌تواند گزینه‌ای امن‌تر و قابل اعتمادتر در مقایسه با حمل بین المللی زمینی و جاده‌ای باشد.
برای مثال، فرض کنید یک محموله کالا با استفاده از قطار از کشور چین حرکت می‌کند و از طریق آسیای میانه و ایران عبور کرده و به ترکیه، که مقصد نهایی است، می‌رسد. طی کردن این مسیر با تریلر یا کامیون نه تنها به دلیل فقدان امنیت کافی ممکن نیست، بلکه از نظر هزینه‌ها و کرایه حمل نیز توجیه‌پذیر نمی‌باشد.
به گفته متخصصین سایت‌های معتبر حمل و نقل بین الملل مثل نیک پاد مسیرهای طولانی و پرخطر، همراه با هزینه‌های بالای سوخت و نگهداری، حمل و نقل جاده‌ای را به گزینه‌ای ناکارآمد تبدیل می‌کنند. در مقابل، حمل و نقل ریلی با ارائه ظرفیت بالاتر برای حمل بار و هزینه‌های عملیاتی کمتر، راهکاری به مراتب اقتصادی‌تر و ایمن‌تر برای جابجایی کالاها ارائه می‌دهد. علاوه بر این، قطارها قادرند مسافت‌های طولانی را با ثبات و دقت بیشتری طی کنند و از مسیرهایی عبور نمایند که برای کامیون‌ها و تریلرها غیرقابل دسترس یا بسیار دشوار است.
این مزایا نشان می‌دهد که استفاده از حمل و نقل ریلی برای جابجایی کالا در مسیرهای بین‌المللی، به ویژه از چین به ترکیه، نه تنها به لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است، بلکه از نظر امنیت و کارآیی نیز برتری قابل توجهی دارد.
صادرات ریلی
ایران به عنوان منبعی مناسب برای تهیه و تولید کالاهای صادراتی به کشورهایی نظیر کشورهای مستقل همسود (CIS) و افغانستان محسوب می‌شود. به دلیل اقتصادی‌تر بودن حمل و نقل ریلی در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای و امکان ارسال حجم بیشتری از کالاها، کشورهای CIS و افغانستان به عنوان مقاصد بهتر برای صادرات انتخاب می‌شوند.
خدمات حمل ریلی
1. انجام امور گمرکی در گمرک کشور ورودی: تمامی مراحل مربوط به ترخیص کالاها در گمرکات ورودی کشورهای مقصد انجام می‌شود.
2. اخذ مجوز حمل و نقل از سازمان حمل و نقل ریلی جمهوری اسلامی ایران: مجوزهای لازم برای حمل و نقل ریلی از سوی سازمان مربوطه در ایران دریافت می‌شود.
3. اخذ مجوز حمل و نقل ریلی از خانه گمرک ایران: تمامی مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص و حمل کالاها از خانه گمرک ایران تهیه می‌گردد.
4. انجام امور مربوط به ردیابی واگن‌ها: پیگیری و ردیابی واگن‌های حاوی کالاها برای اطمینان از وضعیت و محل دقیق آنها انجام می‌شود.
خدمات باربری ریلی
1. واردات کالا از طریق ریل: کالاهای وارداتی به کشور از طریق خطوط ریلی حمل و جابجا می‌شوند.
2. تخلیه کالا: عملیات تخلیه کالاها در مقصد انجام می‌گیرد.
3. توزیع کالا در مقصد نهایی: پس از تخلیه، کالاها به مقصد نهایی توزیع و تحویل داده می‌شوند.
در سایت معتبر حمل و نقل بین الملل این خدمات جامع و کامل در حوزه حمل و نقل ریلی، ضمن افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌ها، امکان بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های صادراتی ایران به کشورهای همسایه و منطقه را فراهم می‌سازد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که نرخ حمل و نقل ریلی مشخص و ثابت نیست. عواملی مانند حق توقف قطار، کرایه حمل و سایر هزینه‌ها همگی به مسافت بستگی دارند. قیمت حمل و نقل ریلی همانند قیمت حمل و نقل با کامیون، بسته به مبدا و مقصد متغیر است و نمی‌توان قیمت واحدی برای تمام کالاها در نظر گرفت. این نوسانات قیمتی به دلیل تفاوت در مسافت‌ها، شرایط مسیر و سایر عوامل مرتبط با حمل و نقل است که بر هزینه نهایی تاثیر می‌گذارند.
شاید نتوان به طور دقیق قیمت و تعرفه حمل و نقل ریلی را مشخص کرد، اما می‌توان عوامل و فاکتورهایی که در قیمت حمل ریلی تاثیرگذار هستند را شناسایی نمود. برای مثال، کالاهایی که حساس‌تر هستند و به اصطلاح ریسک بالاتری دارند و حمل و نقل جاده‌ای برای آنها خطرات بیشتری به همراه دارد، معمولاً با واگن‌های ریلی حمل می‌شوند. به عنوان نمونه، غلات بیشتر از سایر کالاها با واگن‌های ریلی حمل می‌شوند.
علاوه بر غلات، کالاهای دیگری نیز از طریق حمل و نقل ریلی جابجا می‌شوند، از جمله جو، روغن کلزا، سویا، ذرت (که همچنین با حمل و نقل دریایی نیز جابجا می‌شود)، مرکبات مانند خرما و پسته، سیمان، پنبه، میوه‌جات، کاشی و سرامیک (که بیشتر از طریق مرز سرخس حمل می‌شوند) و غیره.
معرفی چند واگن با کیفیت و مفید در حمل و نقل ریلی
واگن‌های مسطح یکی از انواع متداول واگن‌های باری در حمل و نقل ریلی می‌باشند. این واگن‌ها به دلیل طراحی خود برای حمل موادی از جمله ماشین‌آلات، قطعات آهنی، مصالح ساختمانی مانند میلگرد و تیرآهن، و کانتینرها استفاده می‌شوند.
مشخصات فیزیکی واگن‌های مسطح
واگن‌های مسطح به صورت صفحه‌های مسطح طراحی شده‌اند و برای حفظ ایمنی بار، دارای ستون‌هایی با قابلیت چرخش 90 درجه هستند. لبه‌هایی در دو طرف واگن تعبیه شده است که در زمان بارگیری، این لبه‌ها بر روی تامپون خوابانده می‌شود تا عبور وسایل نقلیه راحت‌تر صورت گیرد.
این واگن‌ها در مدل‌های معمولی و عریض با 2، 4 یا 6 محور تولید می‌شوند.
واگن کمرشکن
واگن کمرشکن یکی از انواع واگن‌های مسطح است که در ایران تعداد محدودی از آنها وجود دارد. این واگن‌ها برای حمل کالاهایی با وزن و ارتفاع زیاد اختصاصی‌سازی شده است و عمدتا برای جلوگیری از ایجاد مشکلات در حمل بارهای سنگین استفاده می‌شوند.
به طور کلی، واگن‌های مسطح به دلیل طراحی‌های خاص و امکاناتی که در آنها به کار گرفته می‌شود، به عنوان یکی از روش‌های اصلی حمل و نقل کالاهای سنگین و بزرگ مورد توجه است.
کالاهای قابل حمل با واگن‌های فله‌بر
واگن‌های فله‌بر به عنوان یکی از اصلی‌ترین واگن‌های مورد استفاده در حمل و نقل ریلی، برای جابه‌جایی محصولات فله مورد استفاده قرار می‌گیرند. محصولاتی مانند غلات، زغال سنگ و محصولات مشابه از جمله کالاهایی هستند که با استفاده از این نوع واگن‌ها حمل می‌شوند.
مشخصات فیزیکی واگن‌های فله‌بر
واگن‌های فله‌بر با داشتن حجمی حدودی 138 متر مکعب و قابلیت بارگیری تا 71 تن محصول، از جمله قابلیت‌های مهم آنها می‌باشد. این واگن‌ها به دلیل ظرفیت بالای حمل و همچنین ساختار مقاوم و پایدار خود، برای حمل محصولات فله بسیار مناسب می‌باشند.
واگن مخزن‌دار یا تانکر
واگن‌های مخزن‌دار یا تانکر نیز یکی از انواع واگن‌های مورد استفاده در حمل و نقل ریلی می‌باشند. این واگن‌ها برای حمل انواع مایعات، روغن و سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شوند. حتی در صورت صادرات مواد نفتی، از این واگن‌ها برای جابه‌جایی محموله‌های حساس استفاده می‌شود.
واگن‌های مخزن‌دار دارای موج‌گیرهایی هستند که آنها را برای بارگیری مواد و مایعات حساس از آسیب‌های احتمالی محفوظ می‌دارد. استفاده از این واگن‌ها به عنوان یکی از روش‌های امن و موثر در حمل و نقل مایعات از جمله تصمیمات مهم در حمل و نقل ریلی محسوب می‌شود.
مشخصات فیزیکی واگن‌های قیف
واگن‌های قیف، شامل دو نوع اصلی هاپرِ باز و هاپرِ سرپوشیده هستند که هرکدام برای حمل کالاهای مختلف به کار می‌روند.
واگن هاپرِ باز: این نوع واگن برای حمل کالاهای سبک و یا کمی حساس مانند زغال‌سنگ به کار می‌رود. طراحی باز این واگن امکان بارگیری و تخلیه کالا را آسان‌تر می‌کند و معمولاً برای کالاهایی که نیاز به تهویه دارند مناسب است.
واگن هاپرِ سرپوشیده: این نوع واگن برای حمل کالاهایی مانند غلات و شکر که نیاز به حفظ از تغییرات آب و هوایی دارند، به کار می‌رود. سرپوشیده بودن این واگن امکان حفاظت از کالاها در برابر باران و باد را فراهم می‌کند.
بنابراین، ویژگی‌های فیزیکی این دو نوع واگن برای هر کدام به تناسب نیازهای کالایی که حامل آن هستند، متفاوت است و انتخاب مناسب بر اساس نوع کالا و شرایط حمل و نقل از اهمیت بالایی برخوردار است.