تجربه ثابت کرده شوک درمانی در اقتصاد کشور پاسخ نخواهد داد

آلبرت بغزیان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد اقتصاد در گفتگو با خبرنگار اقتصادی راه دانا؛ در خصوص اظهارات آقای همتی وزیر اقتصاد در زمینه نحوه برداشت از بورس، شوک درمانی با افزایش قیمت حامل‌های انرژی و سیاست پذیرش بندهایی از FATF اظهار کرد: برداشت از بورس به شکلی که در دولت روحانی عمل شد رویه‌ای غلط بود و تکرار آن به واسطه اینکه بورس منبعی برای دولت است سناریوی محتمل است؛ ولی اکثر سرمایه گذاران هم قبول دارند که هیچ کارگزاری از آن روند زیان نکرد و غر نزد و در این رویه سهام‌داران کوچک تازه وارد و افراد مثلاً ضعیفی که حالا به قول خودشان فرش خانه رو فروختن ضرر کردند.

روند برداشت از بورس در دوره روحانی اشتباه بود و نباید تکرار شود

این اقتصاددان افزود: اعتماد کردن مردم به یک فردی به نام رئیس جمهور یا وزیر اقتصاد و کشاندن مردم به زمینی که زیرش چاه کنده بودند تا تأمین مالی کنند کار درستی نبود و موجب از بین رفتن اعتماد مردم به حاکمیت شد.

بغزیان گفت: در این میان هم کسانی که سرمایه کوچک داشتن نابود شدند و خانواده‌هایی از هم پاشید و خودکشی‌هایی صورت گرفت، اگر این گونه اعتراف می‌کنند پس این‌چنین اتفاقی افتاده و این باعث شده که بی اعتمادی به بورس زیاد شود و بنده معتقدم بورس بازیگرهای خاص خودش را دارد و در هیچ بورسی در دنیا دیده نمی‌شود که یک بازاری دو ساعت سبز باشد و ناگهان ببینید دو ساعت آخر قرمز شد! پس باید بپرسیم چه اتفاقی افتاد؟ سهام داران صبحانه خوردن حالشان تغییر کرد یا ناهار که می‌خورند تصمیم دیگری در خرید و فروش می‌گیرند؟ این روند نشان می‌دهد که بازار بازیگر دارد؛ یعنی این افراد با سهم‌ها بازی می‌کنند و سهامی را تقویت یا تضعیف می‌کنند.

لزوم افزایش نظارت بر حقوقی ها و بازیگران بورس برای برگشت اعتماد

وی تأکید کرد: کارگزارها و حقوقی‌ها و حقیقی‌های بزرگ کدها را به راحتی با هوش مصنوعی شناسایی کرده در پایین‌ترین قیمت خریده و در بالاترین قیمت به سرمایه گذاران خرد می‌فروشند. پس ما معتقدیم این اشتباه بوده و این روند باید با نظارت تقویت شود تا با عدم تکرار این روند در بازار تعادل به بورس برگردد.

وی در خصوص fatf گفت: ما بسیاری از بندهای fatf را اجرا کردیم؛ ولی این با عضو شدن ما تفاوت دارد و در حال حاضر کشور ما به این روند وصل نشده؛ یعنی مراودات بین بانک‌های خودمان باوجوداینکه ثبت می‌شود و رصد می‌شود هنوز از شفافیت جهانی دور است، چه بماند مبادلات خارج از کشور و پیوستن به fatf بسته به آن است که ما چقدر مایلیم این شفافیت وجود داشته باشد؛ بنابراین این روند در کنار معاهدات منطقه‌ای موجب خواهد شد تا هزینه مبادلات بین‌المللی برای ما کاهش یابد.

بغزیان درباره شوک وارده از خبر افزایش بنزین به جامعه گفت: درواقع سیاست‌های تعدیل ساختاری از جمله شوک درمانی، سیاست تازه‌ای برای ایران محسوب نمی‌شوند. در دهه‌های گذشته بارها و بارها این جنس از سیاست‌ها اجرا شدند و هیچ دستاوردی جز افزایش فقر و بحران‌های اقتصادی نداشته است.

شوک درمانی در اقتصاد کشور پاسخ نخواهد داد

وی با اشاره به افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ و سیاست حذف ارز ترجیحی تصریح کرد: این دو، آخرین دفعاتی بودند که در کشورمان سیاست‌های شوک درمانی اجرا شدند و امروز بر همگان روشن است که نه تنها به بهبود وضع کشور منجر نشدند که حتی بحران‌ها را ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و امنیتی هم به حدی بی سابقه افزایش دادند. در نتیجه پربیراه نیست اگر سیاست‌های تعدیلی را سیاست‌های شکست خورده بدانیم.

بغزیان با اشاره به تعداد بالای رانندگان موتور سیکلت و خودرو درون شهرها مانند تاکسی‌های اینترنتی و برون شهریِ، اقداماتی که بدون توجه به حمایت از این اقشار اجرا می‌شود را فشاری مضاعف و نامنصفانه به معیشت آنها دانست.

وی توضیح داد: تنها هم نباید به سهمیه بنزین به رانندگان بسنده کرد چرا که افزایش قیمت بنزین بخش‌های دیگر مانند گردشگری را هم دچار نوسان قیمتی می‌کند. ضمن اینکه بدون نظارت دولت هیچ طرح هدفمندی به درستی اجرا نمی‌شود. دولت موظف است و باید به هر قیمتی شده یک وضعیت عادلانه‌تر و منصفانه‌تر را بر کشور حاکم کند. به این ترتیب نظارت حیاتی است.

وی درباره قیمت‌گذاری گفت: قیمت‌گذاری‌کردن یا نکردن بستگی به وضعیت اقتصاد دارد. زمانی که انصاف بدون مداخله مستقیم و حتی قیمت‌گذاری ممکن نمی‌شود، استفاده از این راهکار بسیار ضروری است چون پایه اقتصاد اگر بر انصاف نباشد، کار جلو نخواهد رفت. درنتیجه هدف اصلی باید انصاف و عدالت و عدم فشار بر اقشار آسیب پذیر باشد.

 

یک اقتصاددان در واکنش به اظهارات وزیر اقتصاد تغییر قیمت ناگهانی را موجب کاهش اعتماد به حاکمیت دانست و گفت: تجارب ثابت کرده شوک درمانی در اقتصاد پاسخ نمی‌دهد.