به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ سفر مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران به عراق، نمایانگر اهمیت استراتژیک این کشور همسایه در سیاست خارجی ایران است. این سفر به عنوان نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهور جدید انجام شد و نشان‌دهنده تعهد جدی تهران به تقویت روابط دوجانبه، به‌ویژه در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی است.
تاریخچه مناسبات ایران و عراق
روابط ایران و عراق از زمان سقوط صدام حسین در سال 2003 تحت تأثیر رویدادهای گوناگون بوده است. این دوره شاهد فراز و نشیب‌هایی بوده که از تنش‌های سیاسی تا تهدیدات امنیتی گسترش یافته است. با ظهور گروه‌های تروریستی از جمله داعش، ایران به عنوان یکی از تضمین‌کنندگان امنیت عراق عمل کرده و با ارائه کمک‌های نظامی و مشاوره‌ای منجر به تقویت ثبات در این کشور شده است. علاوه بر این، روابط تاریخی و فرهنگی دو کشور، بستر مناسبی برای همکاری‌های دوجانبه ایجاد کرده است.
ابعاد اقتصادی همکاری
همکاری‌های اقتصادی بین ایران و عراق به طور چشمگیری در حال گسترش است. ایران به یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان برق و گاز عراق تبدیل شده و این ارتباطات با امضای قراردادهای جدید در حال تقویت است. صادرات روزانه 720 مگاوات برق و ارسال 25 تا 30 میلیون مترمکعب گاز به عراق از جمله نقاط قوت این همکاری‌هاست. هدف دو کشور افزایش حجم مبادلات تجاری به ۲۰ میلیارد دلار در کوتاه مدت و ۴۰ میلیارد دلار در بلندمدت است که بیانگر عزم جدی طرفین برای توسعه روابط اقتصادی است.
سفر رئیس‌جمهور به عراق فرصتی برای تسهیل همکاری‌ها در پروژه‌های زیرساختی به وجود آورده است. پروژه‌های زیرساختی مثل توسعه خطوط راه‌آهن، مترو و لوله‌کشی گاز و نفت بین شهرها، نشان‌دهنده عزم ایران برای کمک به نوسازی زیرساخت‌های عراق است. این همکاری‌ها نه‌تنها به بهبود زیرساخت‌ها کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به توسعه اقتصادی منطقه نیز منجر شود.
همکاری در حوزه گردشگری
حجم بالای سفرهای زیارتی میان دو کشور، ضرورت ایجاد یک چارچوب منسجم برای توسعه صنعت گردشگری را ایجاب می‌کند. سالانه میلیون‌ها زائر ایرانی به سوی عتبات عالیات در عراق می‌روند و در مقابل، حدود سه میلیون گردشگر عراقی به ایران سفر می‌کنند، این تبادل فرهنگی و اقتصادی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری است که می‌تواند به تقویت روابط میان دو کشور کمک کند.
حضور نیروهای آمریکایی در عراق، چالش موجود در روابط
با وجود پیشرفت‌های اعلام‌شده، چالش‌های متعددی نیز فرا روی روابط ایران و عراق وجود دارد، یکی از بزرگ‌ترین موانع، حضور نیروهای آمریکایی در عراق است که به نظر می‌رسد مانع شکل‌گیری کامل روابط دوجانبه می‌شود، همچنین، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، بر روند همکاری‌ها تأثیر منفی گذاشته و موانع فنی و اداری در مبادلات تجاری به وجود آورده است.
نقطه عطفی در روابط دو کشور
در این راستا، ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتگو با خبرنگار راه دانا با اشاره به سفر رئیس جمهور به عراق اظهار کرد: اگر آقای پزشکیان بتواند در این سفر با یک تیم کارشناسی زبده این رویکرد و گفتمان را با مقامات عراقی به اشتراک بگذارد و نشان دهد که ایران و عراق در تهدیدات و فرصت‌ها هم‌راستا هستند، می‌توان گام‌هایی برای ورود به یک شراکت راهبردی برداشت.
وی با تاکید بر اینکه باید نشان دهیم ایران و عراق دو متحد طبیعی هستند و می‌توانند ظرفیت‌های بالقوه خود را بالفعل کنند، گفت: عراق می‌تواند از تنگناهای ژئوپولیتیکی خود با همکاری و کار راهبردی با ایران رهایی یابد. عراق می‌تواند به بنادر ما و به خلیج فارس و دریای عمان دسترسی پیدا کند و ایران می‌تواند از طریق عراق به سوریه و سپس به مدیترانه برسد. کشورهای دیگری مانند چین و روسیه نیز می‌توانند از این طریق به منافع خود دست یابند.
همچنین حجت‌الاسلام وحید احمدی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، سفر رئیس‌جمهور به عراق را به عنوان اهمیت این کشور در سیاست خارجی ایران توصیف کرد و بر پتانسیل‌های اقتصادی عراق تأکید کرد. انتظار می‌رود این سفر به عملیاتی شدن قراردادهای اقتصادی پیشین منجر شده و دستاوردهای ملموسی برای هر دو کشور به همراه داشته باشد.
به گزارش دانا؛ سفر رئیس جمهور به عراق به عنوان یک نقطه عطف در روابط این دو کشور به شمار می‌آید. با توجه به نیازهای امنیتی، اقتصادی و فرهنگی مشترک، تقویت روابط دوجانبه به یک ضرورت تبدیل شده است. اگر چه چالش‌هایی در مسیر وجود دارد، اما با ادامه همکاری‌ها و تلاش برای رفع موانع، می‌توان انتظار داشت که روابط ایران و عراق در آینده‌ای نزدیک به یک سطح جدید و مؤثر تبدیل شود. این تحولات می‌تواند به عنوان الگویی برای دیگر کشورها در منطقه باشد و سبب تقویت همکاری‌های منطقه‌ای شود.