به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در سخنرانی خود در هفتاد و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد به موضوعات مهم داخلی و بین‌المللی پرداخت که بازتاب‌دهنده سیاست خارجی ایران در مواجهه با چالش‌های جهانی بود. این سخنرانی در چند محور اصلی قابل تحلیل است:
تقدیر از سید ابراهیم رئیسی و تاکید بر وفاق ملی
پزشکیان سخنرانی خود را با اشاره به شهادت سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، آغاز کرد و او را فردی خدمتگزار خواند. این نکته از دو منظر حائز اهمیت است: نخست، ایجاد فضایی احساسی در آغاز سخنرانی که همدلی با مخاطب داخلی و بین‌المللی را تقویت می‌کند؛ دوم، معرفی خود به عنوان فردی که با شعار "وفاق ملی" به قدرت رسیده است. این بخش نشان‌دهنده تلاش برای وحدت ملی در داخل کشور است و می‌تواند به معنای شروع دورانی جدید در فضای سیاسی ایران باشد. پزشکیان می‌خواست پیامی روشن به جناح‌ها و جریان‌های مختلف بدهد که او نماینده تمامی ملت ایران است و شعارهای او ریشه در آموزه‌های دینی دارد.
بنیان‌های دینی و اخلاقی در سیاست خارجی
پزشکیان در بخش‌های مختلف سخنرانی خود به آموزه‌های اسلامی و قرآن کریم اشاره کرد. او تأکید کرد که پیامبران برای حل اختلافات و استقرار عدالت آمده‌اند و با استناد به سخنان امام علی (ع) بر لزوم مهرورزی و عدالت در حکومت تأکید کرد. این استفاده از آموزه‌های دینی دو هدف عمده داشت:
توجیه اخلاقی سیاست‌های داخلی و خارجی ایران: پزشکیان با بهره‌گیری از منابع دینی، مشروعیت اخلاقی تصمیمات و سیاست‌های دولت ایران را تقویت می‌کند.
پیام جهانی: اشاره مکرر به عدالت و حقوق انسان‌ها پیامی به جامعه جهانی است که ایران خواهان صلح، عدالت و رفتار اخلاقی در سطح بین‌المللی است.
نقد سیاست‌های غرب و اسرائیل
یکی از محورهای کلیدی سخنرانی رئیس‌جمهور، انتقاد شدید از اسرائیل و سیاست‌های آن بود. پزشکیان اقدامات اسرائیل را نسل‌کشی و تروریسم دولتی توصیف کرد و همچنین از سیاست‌های غرب در حمایت از این جنایات انتقاد کرد. او این کشورها را به نقض حقوق بشر و اعمال استانداردهای دوگانه متهم کرد. این بخش از سخنرانی دارای چند لایه تحلیلی است:
حمایت از ملت‌های مظلوم: پزشکیان تلاش کرد ایران را به عنوان حامی ملت‌های تحت ستم، به‌ویژه فلسطینیان، نشان دهد. این اقدام بخشی از سیاست بلندمدت ایران در حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش و مقابله با نفوذ اسرائیل در منطقه است.
پیام به متحدان غربی اسرائیل: انتقاد از اسرائیل و حامیان آن، پیامی واضح به کشورهایی است که از این رژیم حمایت می‌کنند؛ ایران این کشورها را شریک در جنایات اسرائیل می‌داند و بر لزوم تغییر سیاست‌های بین‌المللی تأکید دارد.
پیشنهاد همه‌پرسی فلسطین؛ راه‌حلی دیپلماتیک و نه جنگ‌طلبانه
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنرانی پزشکیان، پیشنهاد برگزاری همه‌پرسی سراسری در فلسطین بود که همه مردم این سرزمین از جمله مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در آن شرکت کنند. این پیشنهاد پیام‌های مهمی داشت:
تمایل به راه‌حل‌های دیپلماتیک: برخلاف تصورات معمولی که ایران حامی درگیری‌های نظامی معرفی می‌شود، این سخنرانی نشان می‌دهد که ایران به دنبال راه‌حلی صلح‌آمیز برای بحران فلسطین است.
جلب حمایت بین‌المللی: پیشنهاد همه‌پرسی بر اساس عدالت و حقوق بشر، می‌تواند حمایت گسترده‌تری از جامعه جهانی جلب کند و ایران را به عنوان مدافع راه‌حل‌های انسانی و دموکراتیک معرفی کند.
وفاق منطقه‌ای و مخالفت با دخالت قدرت‌های خارجی
پزشکیان در بخش دیگری از سخنرانی خود بر لزوم ایجاد یک «منطقه قوی» تأکید کرد و حضور قدرت‌های خارجی را عامل بی‌ثباتی دانست. این پیام خطاب به همسایگان ایران بود که به جای رقابت‌های فرسایشی و تسلیحاتی، به دنبال همکاری برای حل مشکلات مشترک باشند. این موضع‌گیری بازتاب‌دهنده دکترین سیاست خارجی ایران در سال‌های اخیر است که بر «اتحاد منطقه‌ای» و «عدم وابستگی به قدرت‌های خارجی» تأکید داشته است.
نقد تحریم‌های یکجانبه و تاکید بر تعامل با جهان
پزشکیان تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را «غیرانسانی» توصیف کرد و آن‌ها را به عنوان ابزاری برای فلج کردن اقتصاد کشور دانست. او همچنین بر آمادگی ایران برای بازگشت به برجام تأکید کرد و گفت در صورتی که تعهدات برجامی به‌درستی اجرا شوند، ایران آماده گفت‌وگو درباره دیگر مسائل است. این بخش از سخنرانی از دو جهت مهم بود:
تلاش برای رفع تحریم‌ها و بازگشت به اقتصاد جهانی: پیام پزشکیان به جامعه جهانی، به‌ویژه قدرت‌های غربی، این بود که ایران آماده است به توافق‌های گذشته بازگردد، اما تعهدات طرف مقابل نیز باید به‌درستی اجرا شود.
تعامل سازنده با جامعه جهانی: پزشکیان تلاش کرد تا تصویری از ایران ارائه دهد که آماده تعامل سازنده با جهان است و به دنبال جنگ و نزاع نیست، بلکه خواهان صلح و همکاری اقتصادی است.
رویکرد ایران به جنگ اوکراین؛ بی‌طرفی فعال
در رابطه با بحران اوکراین، پزشکیان بر موضع بی‌طرفی فعال ایران تأکید کرد و از گفت‌وگو به‌عنوان تنها راه‌حل این بحران حمایت کرد. او تصریح کرد که درگیری‌های نظامی تنها با مذاکره پایان می‌یابد و ایران آمادگی دارد در این روند صلح‌آمیز مشارکت کند. این موضع‌گیری، همراه با حمایت از صلح در منطقه، تصویری از ایران به عنوان یک بازیگر منطقی و صلح‌طلب در بحران‌های جهانی ارائه می‌دهد.
به گزارش دانا؛ سخنرانی مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل به‌خوبی نشان‌دهنده رویکرد اصولی ایران در مواجهه با چالش‌های جهانی و داخلی بود. از تأکید بر وفاق ملی و بهره‌گیری از آموزه‌های دینی در سیاست داخلی و خارجی گرفته تا نقد صریح سیاست‌های اسرائیل و غرب، او تلاش کرد دیدگاهی روشن از سیاست‌های ایران ارائه دهد. پیام کلیدی سخنرانی او این بود که ایران به‌دنبال صلح، عدالت و همکاری با جامعه بین‌المللی است، اما در برابر ظلم، بی‌عدالتی و تحریم‌های ناعادلانه هرگز تسلیم نخواهد شد.
پزشکیان با معرفی ایران به عنوان کشوری صلح‌طلب و حامی حقوق بشر، تلاش کرد تا این پیام را به جامعه جهانی انتقال دهد که ایران همواره برای تعامل سازنده آماده است، اما در مقابل فشارهای یکجانبه و سیاست‌های ناعادلانه ایستادگی خواهد کرد.