به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ تعیین نرخ شیر خام به عنوان یکی از کالاهای اساسی گروه یک، در اختیار ستاد تنظیم بازار کشور است و «شورای قیمت‌گذاری کالاهای کشاورزی و دامی» به ریاست وزیر جهاد کشاورزی مسؤولیت اعلان نرخ خرید تضمینی شیر خام را بر عهده دارد.
احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران یکم مهر گفت: در جلسه ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلو شیرخام با چربی ۳,۲ درصد در دامداری ۱۸ هزار تومان مصوب شد. از اول مهر کارخانه‌های لبنی هر کیلو شیرخام را با نرخ ۱۸ هزار تومان باید خریداری کنند، اما کارخانه‌های لبنی اعلام کردند هیچ‌گونه مصوبه‌ای در راستای افزایش قیمت شیرخام دریافت نکرده‌اند و امکان تعیین قیمت محصولات لبنی برای مصرف‌کننده نیز ممکن نیست.
آخرین قیمت مصوب شیر خام مربوط به اردیبهشت ۱۴۰۲ به مبلغ ۱۵ هزار تومان در هر کیلو است؛ البته از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت انواع نهاده دامی به صورت جهانی ۱۰ تا ۲۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته و این اتفاق در سراسر جهان موجب رشد تولید دام و رونق صنعت دامپروری شده است؛ اما با وجود کاهش قیمت‌های جهانی نهاده‌ها در روزهای اخیر خبر افزایش قیمت شیر داخلی در رسانه‌ها مطرح شده است.
اولین‌بار این خبر را سیداحمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران مطرح کرد و با بیان اینکه بر اساس مذاکرات انجام شده با وزیر جهاد کشاورزی، قیمت مصوب شیر خام طی روزهای آتی ابلاغ می‌شود، گفت: نرخ کنونی مصوب هر کیلو شیر خام در دامداری ۱۵ هزار تومان است که با افزایش ۳ هزار تومانی به ۱۸ هزار تومان خواهد رسید.
کاهش تقاضا برای لبنیات در ایران
علی‌احسان ظفری، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی با اشاره به محصولاتی که با بیشترین افزایش قیمت مواجه خواهند شد، گفت: افزایش قیمت شیر بر افزایش قیمت محصولات فرآورده‌های لبنی بر پایه شیر مانند پنیر بیشترین تاثیر را می‌گذارد. کمترین قیمت در بین محصولات لبنیاتی برای خود شیر است. اگر این روند افزایشی ادامه داشته باشد، شاهد کاهش هرچه بیشتر مصرف لبنیات خواهیم بود.
یکی از مشکلاتی که هم‌اکنون مردم در تهیه سبد غذایی دارند این است که هر چند وقت یک بار شاهد تغییر قیمت کالاهای مصرفی هستیم.
برای نمونه قیمت شیر و لبنیات خیلی وقت نیست که به دلیل افزایش هزینه بسته‌بندی گران شده بود؛ قبل‌تر از آن نیز اعلام کردند قیمت شیر خام و لبنیات به دلیل حذف نهاده‌های دامی از لیست تخصیص ارز دولتی افزایش یافته است؛ به عبارت دیگر قیمت شیر و لبنیات به قدری افزایش یافته که میزان سرانه مصرف شیر ایران به کمتر از ۲ دهه قبل رسیده است.
در شرایطی که تقاضا برای مصرف شیر و لبنیات در کشور بسیار پایین است، افزایش پی در پی قیمت‌ها منجر می‌شود باز هم میزان تقاضا برای شیر و لبنیات کاهش یابد. در این شرایط دولت باید برای اینکه این مساله برای سلامت جامعه مشکلی به وجود نیاورد اقداماتی همچون پرداخت یارانه مصرف لبنیات را در دستور کار قرار دهد. پیش از این قرار بود که کارت خرید الکترونیکی برای مردم فعال شود تا قیمت کالاهای اساسی مانند لبنیات، گوشت و... برای مصرف‌کننده‌ها بویژه دهک‌های پایین جامعه ارزان‌تر تمام شود، اما این اقدام انجام نشده و مصرف شیر و لبنیات از سوی دهک‌های پایین جامعه بشدت کاهش یافته است.
از طرفی سیاست‌گذاری غیرشفاف درباره قیمت شیر خام نیز به مشکلات افزوده است، چرا که در شرایط کنونی بسیاری از شرکت‌ها قیمت محصولات خود را بالاتر برده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد نظارت بر بازار ضعیف است؛ پلتفرم‌های فروش آنلاین که کالاهای مصرفی به خریداران تحویل می‌دهند نیز قیمت این محصولات را نجومی کرده‌اند.
گرانی ۲۰ درصدی شیر خام چقدر بر قیمت سایر لبنیات مؤثر است
با تعیین نرخ جدید ۱۸۱۰۰ تومان برای شیر خام یعنی این محصول ۲۰ درصد نسبت به قیمت قبل گران‌تر شده است، حال نکته اینجاست که شیر خام حدود ۷۰ درصد در قیمت تمام‌شده محصولات لبنی تأثیر دارد؛ یعنی افزایش قیمت کنونی شیر خام تنها باید ۱۴ درصد در قیمت تمام‌شده لبنیات مؤثر باشد، اما تجربه دوره‌های قبل نشان داده این افزایش رقمی بسیار بالاتر از این عدد در محصولات زیرمجموعه لبنیات خواهد بود.
جواد آزاد، مدیر عامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور درباره وضعیت نرخ شیر خام گفت: موضوع از ابتدای سال از سوی تشکل‌ها در حال پیگیری است. نرخ خرید تضمینی گندم مصوب و از سوی وزیر جهاد کشاورزی ابلاغ شد. در ادامه منتظر ابلاغ قیمت جدید شیر خام در دامداری‌ها بودیم که در جلسات تشکیل شده این مبلغ ۱۸ هزار تومان در هر کیلوگرم مصوب شد.
وی افزود: دیرکرد ابلاغ قیمت شیر باعث می‌شود دامداران متضرر شوند، زیرا در حال حاضر تولیدکنندگان محصولات لبنی، مطالبات آنها را ۱۰۰ روزه می‌پردازند.
وی ادامه داد: دامدار نیز برای تأمین نقدینگی مورد نیاز و خرید نهاده‌های دامی برای خوراک دام‌ها در فصل زمستان ناچار است گوساله‌ها را به فروش برساند که در ادامه با کاهش جمعیت دام‌های مولد، وضعیت بازار گوشت قرمز پرچالش‌تر از امروز خواهد شد.
در این راستا مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش که آیا شیر خام در دامداری‌ها افزایش قیمت داشته است، عنوان کرد تغییری در قیمت شیر خام نداشته‌ایم اما به نظر می‌رسد پس از روز گذشته و اعلام جمعی از فعالان این صنعت، افزایش قیمت این محصول را در روزهای آینده شاهد باشیم.
مشکل وقتی بیشتر به چشم می‌آید که بدانیم محصولات لبنی از ابتدای سال تاکنون در چند نوبت گران شده که آخرین افزایش مربوط به هفته گذشته بود و وقتی از فروشندگان علت این افزایش را جویا شدیم در پاسخ گفتند بسته‌بندی‌ها و قیمت ظروف محصولات لبنی افزایش داشته است. حال یکی از پرسش‌های اساسی این است: آیا پس از ابلاغ رسمی نرخ شیر خام، تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی دوباره قرار است به این بهانه مبادرت به افزایش قیمت محصولات کنند؟
افزایش ۲۹ تا ۴۱ درصدی در گرانی‌های دوره‌های قبل
مرکز آمار مردادماه اعلام کرده بود انتظارات تورمی در دوره‌های قبلی افزایش قیمت شیر خام نشان داد با ابلاغ مصوبه قیمت جدید شیر خام، نسبت به قبل آن دوره، افزایش ۲۹ تا ۴۱ درصدی قیمت در زیرمجموعه‌های شیر نظیر ماست، پنیر، دوغ و... را شاهد بودیم که همین شرایط ممکن است با افزایش قیمت مجدد در بازار لبنیات دیده شود.
البته در زمینه افزایش قیمت‌ها باید مد نظر داشته باشیم که از دیدگاه وزارت جهاد کشاورزی ۴ قلم فرآورده لبنی مشمول حمایت و قیمت‌گذاری تنظیم بازاری می‌شوند که شامل پنیر ۴۰۰ گرمی UF، ماست دبه ۲.۵ کیلوگرمی، شیر یک لیتری کم‌چرب و شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی است. سایر اقلام هم بر اساس عرضه و تقاضا و بر اساس فرمولی که سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده دارد و قیمت جدید شیر خام، نرخ‌گذاری خواهند شد.
گرانی شیر نباید بر قیمت شیرخشک اثر منفی داشته باشد
در این میان نکته‌ای که برای قیمت‌گذاری باید مورد توجه مسؤولان قرار بگیرد این است که افزایش قیمت شیر در سال‌های گذشته موجب شده بود قیمت شیرخشک نوزاد حدود ۷۰ درصد رشد داشته باشد و حالا با توجه به افزایش قیمت این محصول در ماه‌های پیش و کمبود نسبی آن در شرایط کنونی نباید افزایش قیمت شیر خام دوباره موجب افزایش قیمت شیرخشک شود.