مرتضی عزتی، اقتصاددان و از اعضای هئیت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ درباره تبعات بازگشت احتمالی ترامپ به ریاست جمهوری امریکا و اثر آن بر اقتصاد ایران با اشاره به اینکه پیمان شانگهای، بریکس و اوراسیا ظرفیت‌های جدیدی هستند که در سال ۹۷ نداشتیم، گفت: پس از تحریم‌های شدید و محدودیت‌هایی که بر با آمدن ترامپ در سال ۹۷ بر اقتصاد ایران تحمیل شد، ما توانستیم با ایجاد چندین روزنه جدید در بازارهای جهانی، اثرات منفی این تحریم‌ها را کاهش دهیم؛ این روزنه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تحت نظارت و کنترل آمریکا نیستند، به طوری که اطلاعات این فعالیت‌ها در دست آمریکا قرار دارد، اما توانایی کنترل آن‌ها را ندارد.

وی ادامه داد: برای مثال، ما یک شرکت نفتی در سوریه راه‌اندازی کرده‌ایم که نفت را در آنجا پالایش می‌کند و سپس صادرات آن به کشورهای مختلف را خودمان مدیریت می‌کنیم. این روش به ما این امکان را می‌دهد که از تحریم‌ها دور بمانیم و فروش نفت‌مان تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نگیرد. همچنین، ما اقدام به تأسیس شرکت‌هایی در کشورهایی مانند چین، مالزی و اندونزی کرده‌ایم که این فعالیت‌ها به تدریج فعال شده و به ما کمک می‌کند تا تأثیرات شوک‌های اقتصادی جدید را به حداقل برسانیم.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: این روزنه‌های جدید باعث شده‌اند که اثرات تحریم‌ها به اندازه قبل احساس نشوند. با کاهش نظارت و کنترل آمریکا بر برخی از این مسیرها، ما می‌توانیم فعالیت‌های اقتصادی‌مان را بدون نگرانی از نظارت‌های شدید ادامه دهیم. به‌علاوه، اگر شرایط سیاسی تغییر کرده و افرادی مانند ترامپ دوباره به قدرت برسند، ما به واسطه تغییرات تدریجی که از سال ۹۷ به بعد در اقتصاد ایران ایجاد شده، آمادگی بیشتری برای مقابله با شوک‌های اقتصادی خواهیم داشت.

وی افزود: از جمله زمینه‌های مساعدی که به ما در ممانعت از تأثیر تحریم‌ها کمک کرده، تقویت روابط اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی است. همکاری‌های ما با کشورهایی مانند ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان، چین و روسیه به قدری قوی شده که بسیاری از این روابط تحت نظارت آمریکا نیستند. این کشورها به دلیل عدم وابستگی شدید به اقتصاد آمریکا، می‌توانند با ما تعاملات اقتصادی بیشتری داشته باشند.

مرتضی عزتی در پایان گفت: با توجه به تمام این تحولات و روابط اقتصادی جدید، به نظر می‌رسد که اگر شوک‌های اقتصادی مشابه سال‌های ۹۷ و ۹۸ دوباره به وجود بیاید، تأثیرات آن بر اقتصاد ایران به مراتب کمتر خواهد بود. این به‌خاطر استراتژی‌های جدیدی است که ما در پیش گرفته‌ایم و همچنین به دلیل توانایی ما در ایجاد روابط اقتصادی پایدار با کشورهایی که تحت تأثیر نظارت‌های آمریکا قرار ندارند.

بخشی از این مصاحبه از زبان این اقتصاددان