به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پدیده فومو یا "ترس از دست دادن" یکی از موضوعات مهم در حوزه روان‌شناسی اجتماعی و رفتارهای دیجیتال است که در دنیای مدرن، به‌ویژه با ظهور شبکه‌های اجتماعی، شدت بیشتری یافته است؛ این پدیده به احساس اضطراب، نگرانی، یا حتی افسردگی اشاره دارد که ناشی از ترس از عقب ماندن از دیگران یا نداشتن دسترسی به فرصت‌ها و تجربیاتی است که دیگران به دست آورده‌اند. 

در واقع پدید فومو به این معناست که فرد درگیر احساسات منفی ناشی از این نگرانی می‌شود که ممکن است فرصت‌های مهمی را از دست داده باشد یا در تجربیاتی که دیگران دارند، سهیم نباشد؛ این حالت می‌تواند منجر به یک اضطراب دائم شود که فرد همواره احساس می‌کند که چیزی مهم را از دست داده است و باید همیشه در جریان امور باشد تا از این نگرانی رهایی یابد. در شبکه‌های اجتماعی، دیدن پست‌ها و داستان‌های دیگران که ظاهراً زندگی‌های شاد و پرهیجان دارند، می‌تواند احساسات ناشی از فومو را در افراد تقویت کند.

عوامل مؤثر در بروز فومو

شبکه‌های اجتماعی: در دهه اخیر، با رشد استفاده از شبکه‌های اجتماعی، افراد به راحتی می‌توانند از فعالیت‌ها و موفقیت‌های دیگران آگاه شوند؛ پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و ... به کاربران این امکان را می‌دهند که به سرعت از تجربیات و سبک زندگی دوستان، آشنایان یا حتی افراد مشهور مطلع شوند؛ این اطلاعات مداوم می‌تواند حس ناتوانی در دستیابی به زندگی دیگران را تقویت کند.

نیاز به تایید اجتماعی: انسان‌ها به طور طبیعی تمایل به پذیرش و تایید اجتماعی دارند؛ احساس فومو می‌تواند از این نیاز ریشه بگیرد که فرد می‌خواهد در مرکز توجه باشد و از تایید و استقبال دیگران بهره‌مند شود.

عوامل فرهنگی: فرهنگ رقابت و دستاوردگرایی نیز در تقویت این پدیده نقش دارد؛ افراد در بسیاری از فرهنگ‌ها تشویق به دستیابی به موفقیت و پیشرفت می‌شوند و وقتی می‌بینند که دیگران موفقیت‌هایی را کسب کرده‌اند که خودشان از آن بی‌بهره‌اند، احساس فومو در آن‌ها تقویت می‌شود.

عواقب و پیامدهای فومو

پدیده فومو می‌تواند به صورت گسترده‌ای بر زندگی فردی و اجتماعی افراد تأثیر بگذارد و عواقب متعددی را به دنبال داشته باشد که در ادامه به برخی از این پیامدها اشاره شده است:

اضطراب و افسردگی: فومو می‌تواند باعث ایجاد احساس اضطراب و افسردگی شود. افراد درگیر این پدیده ممکن است همواره در ترس و نگرانی از دست دادن فرصت‌ها به سر ببرند که این حالت می‌تواند به استرس و مشکلات روانی دیگر منجر شود. تحقیقات نشان داده است که افزایش زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با افزایش میزان افسردگی و اضطراب رابطه مستقیم دارد.

کاهش رضایت از زندگی: افرادی که تحت تأثیر فومو هستند، اغلب از زندگی خود احساس نارضایتی می‌کنند. آن‌ها ممکن است به دلیل مقایسه‌های مداوم با دیگران، احساس کنند که زندگی‌شان به اندازه دیگران هیجان‌انگیز یا موفق نیست. این وضعیت می‌تواند به کاهش رضایت از زندگی و حتی احساس ناکافی بودن منجر شود.

اختلال در روابط اجتماعی: فومو ممکن است باعث شود که افراد بیش از حد به شبکه‌های اجتماعی وابسته شوند و زمان کمتری را با خانواده و دوستان واقعی خود بگذرانند. این وابستگی به دنیای مجازی می‌تواند به کاهش ارتباطات واقعی و افت کیفیت روابط اجتماعی منجر شود.

افت عملکرد تحصیلی و شغلی: افرادی که از فومو رنج می‌برند، ممکن است نتوانند به طور کامل بر وظایف تحصیلی یا شغلی خود تمرکز کنند. آن‌ها ممکن است بخش زیادی از زمان خود را صرف مرور شبکه‌های اجتماعی و پیگیری زندگی دیگران کنند که این امر می‌تواند به افت عملکرد و کاهش بهره‌وری منجر شود.

تاثیر منفی بر سلامت جسمانی: اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و ترس از دست دادن فرصت‌ها می‌تواند منجر به کمبود خواب، کاهش فعالیت بدنی و حتی اختلال در الگوی غذایی شود. این مشکلات می‌توانند بر سلامت جسمانی فرد تأثیر منفی بگذارند.

راهکارهای مقابله با فومو

برای مقابله با فومو و کاهش اثرات منفی آن، می‌توان از راهکارهای مختلفی بهره گرفت:

کاهش زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی: کاهش زمان صرف شده در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش اضطراب و ترس از دست دادن فرصت‌ها کمک کند. تعیین زمان‌های مشخص برای استفاده از این پلتفرم‌ها و حتی استفاده از برنامه‌هایی که زمان استفاده را محدود می‌کنند، می‌تواند راهکاری مؤثر باشد.

تمرین خودآگاهی و شناخت نیازها: آگاهی از نیازها و خواسته‌های واقعی و تمرکز بر خود، می‌تواند به افراد کمک کند تا احساسات ناشی از فومو را بهتر مدیریت کنند. تمرین‌های خودآگاهی و مراقبت از ذهن مانند مدیتیشن، می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند.

تمرکز بر اهداف شخصی: بهتر است افراد اهداف و دستاوردهای خود را مرور کنند و به جای مقایسه با دیگران، بر پیشرفت‌های شخصی خود تمرکز کنند. تعیین اهداف واقع‌بینانه و کوچک می‌تواند حس موفقیت و رضایت از خود را افزایش دهد و احساسات ناشی از فومو را کاهش دهد.

ارتقای مهارت‌های اجتماعی در دنیای واقعی: به جای وابستگی به تایید اجتماعی در شبکه‌های مجازی، بهتر است افراد تلاش کنند روابط واقعی خود را تقویت کنند. شرکت در فعالیت‌های اجتماعی، ملاقات با دوستان و وقت گذرانی با خانواده، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند و از اثرات فومو بکاهد.

قبول محدودیت‌ها و یادآوری ارزش‌های شخصی: یادآوری اینکه همه نمی‌توانند همه چیز را تجربه کنند و هر فردی محدودیت‌های خاص خود را دارد، می‌تواند به کاهش اضطراب ناشی از فومو کمک کند. افراد باید ارزش‌ها و اولویت‌های خود را بشناسند و بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری کنند.

در نهایت می توان گفت؛ پدیده فومو به عنوان یکی از مسائل جدید در دنیای دیجیتال و عصر شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند بر سلامت روان و کیفیت زندگی افراد تأثیرات منفی زیادی بگذارد؛ احساس اضطراب، نارضایتی از زندگی، کاهش عملکرد و افت روابط اجتماعی تنها برخی از پیامدهای منفی این پدیده هستند. با این حال، با آگاهی و شناخت صحیح از این پدیده و بهره‌گیری از راهکارهای مناسب، می‌توان اثرات منفی فومو را کاهش داد و زندگی را با رضایت بیشتری تجربه کرد.