پیکر لرزان کهن‌شهر اردبیل زیر بافت‌های فرسوده

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، کهن شهر اردبیل باتوجه‌به پیشینه تاریخی خود دارای بافت‌های فرسوده‌ای است که در دل این شهر جای گرفته و اغلب ساکنان آنها دلبستگی عمیقی به این مکان‌ها دارند و برخی هم زندگی در شهرک‌های جدید و آپارتمان‌نشینی را ترجیح داده‌اند.

 بافت فرسوده در هر شهر و سکونتگاهی نشانگر فرهنگ هم زیستی مردم آن منطقه و زیست‌بوم گذشته است که از لحاظ تاریخی بیانگر هویت یک شهر است و در واقع ریشه‌های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری است.

بافت‌های فرسوده، همچون جورچینی پیچیده، از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که هر یک ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند ازیک‌طرف دارای اهمیت فرهنگی و هویتی هستند و از طرف دیگر به جهت فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری و بهداشتی، وجود آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌پذیری در برابر عوامل طبیعی همچون زلزله، سیل و آتش‌سوزی و تغییر سبک زندگی مشکلات و چالش‌های همچون تخریب و فرسودگی بناهای تاریخی، تغییر کاربری غیرمجاز، عدم رعایت ضوابط میراث، فرهنگی در نوسازی، کمبود منابع مالی برای مرمت و نگهداری را به دنبال دارد.

  ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از مساحت استان اردبیل بافت فرسوده است

 صمد علامه معاون مسکن و ساختمان راه و شهرسازی استان اربیل در گفتگو با خبرنگار  پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما»، گفت: استان اردبیل جز استان‌هایی است که بیشترین حجم مساحت سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت فرسوده را در کشور به خود اختصاص داده است به‌طوری‌که ۳ هزار ۵۰۰ هکتار از مساحت استان اردبیل سکونتگاه‌های غیررسمی و یا بافت فرسوده قرار گرفته و در شهر اردبیل یک هزار و ۲۵۰ هکتار سکونتگاه‌های غیررسمی و ۹۶۲ هکتار بافت فرسوده وجود دارد.

وی افزود: در راستای کاهش آمار بافت‌های فرسوده تسهیلات و مشوق‌های از جمله تسهیل در ضوابط پارکینگ، افزایش تراکم ساختمانی و سایر مشخصات کاربری برای متقاضیان و مالکان بافت فرسوده در سطح شهر اردبیل در نظر گرفته شده است تا مالکان این بافت‌های فرسوده اقدام به نوسازی بناهای خود کنند.

۶ هزار بافت فرسوده نوسازی شد

معاون مسکن و ساختمان راه و شهرسازی استان اردبیل ادامه داد: در طول سه سال گذشته با مشوق‌های لحاظ شده ۶ هزار واحد از بافت‌های فرسوده شهر اردبیل نوسازی شدند و همچنین در پنج سال گذشته نزدیک به ۱۰ هزار تن قیر رایگان جهت آسفالت معابر بافت‌های فرسوده در اختیار شهرداری‌ها قرار داده شده است و بیش از ۲۰۰ کیلومتر از معابر این محلات آسفالت شده است.

ضوابط ساخت‌وساز بافت فرسوده تسهیل شده است
کیوان علی حسن‌زاده معاون شهرسازی و معماری شهرداری اردبیل در گفتگو با خبرنگار «سبلان ما» اظهار داشت: ضوابط ساخت‌وساز بافت فرسوده تسهیل شده است و باتوجه‌به کثرت بافت فرسوده در سطح شهر اردبیل شهرداری و شورای شهر اقدام به تسهیل ساخت‌وساز در محدوده بافت‌های فرسوده کرده است.

وی ادامه داد: در بحث پارکینگ و طبقات و تراکم ساختمان در راستای جذب سرمایه‌گذار تسهیل صورت‌گرفته چراکه اگر ساخت‌وساز برای سرمایه‌گذار در محدوده بافت فرسوده سود نداشته باشد سرمایه‌گذاری اتفاق نمی‌افتد و این بافت‌ها همچنان فرسوده باقی می‌مانند. 

حسن‌زاده ادامه داد: مالکینی در بافت‌های فرسوده ساکن هستند می‌توانند از تسهیلات ویژه احداث بنا در محدوده بافت فرسوده استفاده کنند و علاوه‌برآن در تعرفه سالانه عوارض شهرسازی ۵۰ درصد از بابت هزینه‌های شهرداری تخفیف اعمال می‌شود.

مزیت نوسازی بافت فرسوده از بین رفته است

محمد زینالی اناری جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «سبلان ما» اظهار داشت: دو دهه پیش به جهت نگاهی که بر حفظ محیط‌زیست و عدم گسترش بی‌رویه شهرها بود از مفهومی صحبت به میان می‌آمد تحت عنوان بازآفرینی شهری که اشاره بدین مضمون داشت که به‌جای گسترش حومه شهرها توجه‌ها معطوف شود به بخش داخلی شهر و احداث آپارتمان‌ها یا ساختمان‌های چندواحدی در داخلی شهر صورت گیرد.

وی افزود: مجلس ششم از توزیع یا از خریدوفروش و تملک فضاهای پیرامون شهر جلوگیری کرد؛ اما پس از مجلس ششم و پس از دهه ۸۰ تغییراتی که در کشور رخ داد و طرح‌هایی مثل مسکن مهر عملاً سیاست‌گذاری معطوف به حفظ محیط‌زیست مسکن نادیده گرفته شد و عملاً امروز ما هر شعاری درباره بافت فرسوده بدهیم عملاً شعار کاذبی است چرا که سیاست‌گذاری مسکن و برنامه‌ریزی شهری عملاً دچار فساد مالی و فکری شد.

این جامعه‌شناس ادامه داد: بافت فرسوده مزیتش این بود که جلوی گسترش شهر را بگیرد؛ ولی عملاً این مزیت از بین رفت و طرح‌هایی که در قالب احیا یا نوسازی بافت فرسوده اجرا می‌شود به‌عنوان یک دستورالعمل قانونی برای یک فساد دیگر در ساخت‌وساز بی‌رویه در داخل شهر است.

محله‌های قدیمی حاشیه شهر احیا شود

زینالی تصریح کرد: ساخت‌وساز در هسته مرکزی شهر باعث شلوغ و آلوده‌شدن مرکز شهر می‌شود و با اینکه در حاشیه شهر بسیاری از آپارتمان‌ها خالی هستند اجرای طرح‌های مرتبط با بافت فرسوده فقط ترافیک هسته شهر را بیشتر می‌کند.

وی ادامه داد: در حومه شهر به‌اندازه کافی فضا وجود دارد، در محلات میراشرف و آرازعلی محله‌هایی که قدمت ۵۰ساله دارند شهرداری می‌تواند این مناطق را احیا کند که علاوه بر ایجاد ارزش‌افزوده برای ساکنان این محلات آسیب‌های اجتماعی نیز در این مناطق کاهش خواهد یافت.

بافت‌های فرسوده به‌عنوان پیکره‌ای از اردبیل که مُعرف پیشینه این شهر است نیازمند برنامه جامع و کاملی برای احیای هویت تاریخی و بازگشت توسعه شهری به کالبد این مناطق است.