علل و آسیب‌های ابلاغ و اجرایی نشدن افزایش وام مسکن 800 میلیون تومانی
وام مسکن در شهرها طی ۲ مرحله افزایش یافت. ابتدا از ۳۵۰ میلیون تومان به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافت که این روند تخصیص هم‌اکنون در حال اجراست. سپس در شورای عالی مسکن، این مبلغ به ۸۰۰ میلیون تومان هم رسید اما دولتمردان در انتظار تصمیم شورای عالی بانک مرکزی برای ابلاغ این وام هستند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مهرداد بذرپاش، وزیر سابق راه و شهرسازی چندی پیش در آخرین نشست خود با مدیران این وزارتخانه درباره میزان همکاری بانک‌ها در اجرای قانون جهش تولید مسکن اظهار داشت: «نشد که نشد که نشد شبکه بانکی را کامل به خدمت نهضت ملی مسکن بیاوریم، بانک‌ها ۲۸ درصد به قانون عمل کردند!» این تاکید وزیر وقت در عدم اجرای تعهد از سوی بانک‌ها نشان‌دهنده یکی از چالش‌های اصلی در تأمین مسکن، یعنی اعطای وام بانکی به متقاضیان ساخت مسکن است.
در دولت سیزدهم، وام مسکن در شهرها طی ۲ مرحله افزایش یافت. ابتدا از ۳۵۰ میلیون تومان به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافت که این روند تخصیص هم‌اکنون در حال اجراست. سپس در شورای عالی مسکن، این مبلغ به ۸۰۰ میلیون تومان هم رسید اما دولتمردان در انتظار تصمیم شورای عالی بانک مرکزی برای ابلاغ این وام هستند. در صورت ابلاغ، وام مسکن از ۳۵۰ میلیون در یک سال اخیر به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
پیش از این، وام مسکن روستایی از ۲۰۰ به ۳۵۰ میلیون تومان افزایش یافته بود اما اکنون همه در انتظار تصمیم بانک مرکزی هستند تا این وام‌ها به طور کامل اجرایی شوند.
شایان ذکر است که از دیدگاه کارشناسان مسکن، یکی از راهبردهای اصلی در تأمین مسکن، اعطای وام بانکی به متقاضیان ساخت مسکن است. این وام‌ها نقش مهمی در تحقق اهداف نهضت ملی مسکن دارند و افزایش مبلغ وام‌ها می‌تواند به تسهیل فرآیند ساخت‌وساز و تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه کمک کند.
با وجود افزایش مبلغ وام‌ها، هنوز چالش‌هایی در اجرای کامل این برنامه‌ها وجود دارد. بانک‌ها باید به تعهدات خود عمل کنند و دولت نیز باید با همکاری بانک مرکزی، شرایط لازم برای ابلاغ و اجرای وام‌های جدید را فراهم کند.
* موضوع ابلاغ وام مسکن از اولویت‌های کمیسیون عمران است
حمیدرضا گودرزی، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره علت تأخیر در ابلاغ آیین‌نامه اعطای وام ۸۰۰ میلیونی مسکن شهری گفت: «ما به‌شدت موافق این هستیم که وام‌های مسکن هر چه سریع‌تر به مردم اختصاص داده شود تا بتوانند کارهای ساخت‌وساز خود را انجام دهند اما متأسفانه بانک مرکزی تاکنون این وام را به بانک‌های عامل ابلاغ نکرده و این موضوع مشکلات زیادی را برای مردم و سازندگان ایجاد کرده است».
وی افزود: «سال گذشته مبلغ وام مسکن شهری ۵۵۰ میلیون تومان بود و امسال این مبلغ به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش یافت. شورای عالی مسکن آیین‌نامه مربوط را به بانک مرکزی ابلاغ کرده اما متأسفانه بانک مرکزی پس از گذشت ۲ ماه، هنوز آن را برای اجرا به بانک‌های عامل ابلاغ نکرده است. این تأخیر نه‌تنها باعث ایجاد نگرانی و سردرگمی مردم شده، بلکه زمان طلایی ساخت‌وساز در بسیاری از استان‌های کشور را نیز از بین برده است».
گودرزی با اشاره به مشکلات مشابه در سال‌های گذشته گفت: «این نخستین بار نیست که شاهد تأخیر در ابلاغ آیین‌نامه اعطای وام‌های مسکن از سوی بانک مرکزی هستیم. هر ساله این روند تکرار می‌شود و مردم عملا چند ماه از سال را از دست می‌دهند. این تأخیر‌ها بویژه در مناطقی که فصل ساخت‌وساز محدود است، ضرر‌های زیادی را به مردم و صنعت ساخت‌وساز تحمیل می‌کند».
نماینده مجلس تأکید کرد: «یکی از موضوعاتی که مراجعات زیادی به دفاتر ما دارد، همین بحث وام‌های مسکن و دیگر وام‌های مرتبط است. مردم بشدت با مشکل مواجه هستند و از ما می‌خواهند این موضوع را پیگیری کنیم. به همین دلیل، ما در کمیسیون عمران مجلس به صورت جدی این موضوع را پیگیری خواهیم کرد».
وی درباره دلایل احتمالی تأخیر در ابلاغ وام‌ها گفت: «من واقعا نمی‌دانم علت دقیق این تأخیر‌ها چیست. شاید بانک‌ها با مشکلات نقدینگی مواجه هستند یا مسائل دیگری در میان است. برخی بانک‌ها به صورت محدود وام‌ها را پرداخت می‌کنند اما این پرداخت‌ها بسیار ناکافی و دست و پا شکسته است. مثلا در شهرستان الیگودرز، بانک‌ها یا اصلا وامی پرداخت نکرده‌اند یا میزان پرداختی بسیار کم بوده است».
گودرزی ضمن ابراز نگرانی از این وضعیت افزود: «ما از بانک مرکزی و وزارت اقتصاد انتظار داریم توضیحات دقیقی درباره این تأخیر‌ها ارائه دهند. این موضوع نیازمند شفافیت و پاسخگویی است. مردم حق دارند بدانند چرا وام‌هایی که به آنها وعده داده شده، به موقع پرداخت نمی‌شود و چرا باید اینقدر برای دریافت وام‌های خود دچار مشکل شوند».
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در پایان تأکید کرد: «ما به صورت جدی موضوع ابلاغ آیین‌نامه وام مسکن شهری را در کمیسیون عمران مجلس پیگیری خواهیم کرد و از بانک مرکزی و وزیر اقتصاد توضیحات کامل و قانع‌کننده‌ای خواهیم خواست. این وظیفه ما است که از حقوق مردم دفاع کنیم و جلوی مشکلاتی که به ناحق برای آنها ایجاد شده است، بایستیم».
* اهمیت اقدام فوری از سوی بانک مرکزی
سپهر مهرابی، کارشناس اقتصاد، درباره اهمیت ابلاغ وام ساخت مسکن ۸۰۰ میلیون‌تومانی گفت: «یکی از مهم‌ترین مصوبات شورای عالی مسکن در سال جاری، افزایش وام ساخت مسکن بوده که متأسفانه از سوی بانک مرکزی ابلاغ نشده است. تأخیر در ابلاغ این وام، هم بر مردم و هم بر صنایع مرتبط با مسکن تأثیر منفی داشته است و تداوم این وضعیت موجب سردرگمی بیشتر مردم خواهد شد».
مهرابی افزود: مردم در حال ساخت مسکن با افزایش قیمت مصالح مواجه شده و دچار مشکلات جدی شده‌اند. وی تأکید کرد: دولت چهاردهم باید در سریع‌ترین زمان ممکن ابلاغ مبلغ جدید وام ساخت مسکن از سوی بانک مرکزی را به سرانجام برساند.
مهرابی گفت: «یکی از عوامل حیاتی در توسعه موفقیت‌آمیز بخش ساخت‌وساز مسکن، پرداخت به‌موقع تسهیلات ساخت مسکن است. شورای عالی مسکن افزایش ۸۰۰ میلیون تومانی این تسهیلات را تصویب کرده اما بانک مرکزی دستورالعمل اجرایی را ابلاغ نکرده است. این تأخیر، بخش مسکن را با مشکل جدی مواجه کرده است».
وی تصریح کرد: ابلاغ نشدن مبلغ جدید تسهیلات ساخت مسکن، مردم را در دسترسی به بودجه لازم برای شروع یا ادامه پروژه‌های ساخت‌وساز با مشکل مواجه کرده است. این امر موجب تأخیر یا حتی رها کردن برنامه‌های ساخت مسکن توسط مردم شده و تأثیر منفی بر کیفیت زندگی و رفاه مالی آنها دارد.
کارشناس اقتصاد توسعه افزود: تأخیر در ابلاغ وام ۸۰۰ میلیون تومانی بر صنایع مرتبط با ساخت مسکن نیز تأثیر بسزایی داشته است. به دلیل نبود تأمین مالی مناسب، این صنایع با رکود مواجه هستند و بیش از ۱۳۰ حوزه فعالیت دچار مشکل شده‌اند. این امر منجر به کندی فعالیت‌های عمرانی و تأثیر منفی بر اشتغال و رفاه اقتصادی شاغلان در این صنایع شده است.
مهرابی تأکید کرد: بانک مرکزی باید برای اطمینان از تأمین مالی به‌موقع ساخت مسکن، دستورالعمل اجرایی پرداخت تسهیلات ۸۰۰ میلیون‌تومانی را بلافاصله به بانک‌ها ابلاغ کند. همچنین باید برنامه‌های بازپرداخت انعطاف‌پذیری ارائه شود تا با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی موجود، بازپرداخت وام‌ها برای مردم تسهیل شود.
وی در پایان گفت: «تأخیر در ابلاغ وام ۸۰۰ میلیون‌تومانی هم بر مردم و هم صنایع مرتبط با ساخت مسکن تأثیر بسزایی داشته است. ضروری است بانک مرکزی اقدام فوری برای ابلاغ وام جدید به بانک‌ها، در نظر گرفتن سهمیه هر بانک جهت پرداخت تسهیلات و ارائه طرح‌های بازپرداخت منعطف انجام دهد».
* عدم ابلاغ وام مسکن موجب فرصت‌سوزی است
حمیدرضا عزیزی‌فارسانی، نماینده مجلس نیز اظهار داشت: اهمال‌کاری بانک مرکزی در ابلاغ وام جدید ساخت مسکن باعث از دست رفتن فرصت‌های ساخت‌وساز در کشور شده است. وی افزود: بانک‌ها به جای بانکداری و حمایت از تولید و اشتغال، به دنبال بنگاهداری و مسائل حاشیه‌ای هستند که به کشور آسیب می‌رساند. عزیزی‌فارسانی تأکید کرد: مسکن از نیازهای ضروری خانوارها است و توسعه آن می‌تواند به رونق صنایع مختلف و اشتغال‌زایی منجر شود.
وی با اشاره به شکل‌گیری مافیای مسکن در شهرهای بزرگ به دلیل گرانی بالای قیمت مسکن، گفته کارمندان، معلمان و کارگران مجبورند در حاشیه شهرها زندگی کنند. وی تأکید کرد: حمایت از تولید مسکن ضروری است و بانک مرکزی باید تسهیلات ساخت مسکن با مبلغ جدید را سریعا ابلاغ کند. همچنین باید راهکاری برای بازپرداخت تسهیلات مسکن از سوی محرومان در نظر گرفته و نظارت مناسبی بر بانک‌ها انجام شود.
عزیزی‌فارسانی افزود: ناترازی منابع بانکی باید برطرف شود تا بحران نقدینگی حل و خلق ثروت انجام شود. وی در پایان تاکید کرد: بانک‌ها بخش زیادی از منابع خود را به کارمندان‌شان ارائه می‌کنند که باید این معضل برطرف شود.