به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ موضوع سقط جنین در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدی حوزه سلامت عمومی در کشور تبدیل شده است. آماری که اخیراً توسط رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اعلام شده، نشان می‌دهد تعداد سقط جنین در کشور ۲۰ برابر بیشتر از مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات جاده‌ای است؛ این آمار تکان‌دهنده نیازمند بررسی دقیق‌تر علل، پیامدها و راهکارهای ممکن برای کاهش این بحران است.
سقط جنین در کشور به دلایل متعددی از جمله بارداری‌های ناخواسته، مشکلات اقتصادی، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی و همچنین شرایط خاص پزشکی رخ می‌دهد؛ که هر یک از این عوامل تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت جسمی و روانی زنان دارد.
بارداری ناخواسته: یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین، بارداری‌های ناخواسته است؛ نبود آموزش‌های جامع در زمینه بهداشت جنسی و عدم آگاهی از روش‌های پیشگیری از بارداری، زنان بسیاری را در معرض بارداری‌های غیرمنتظره قرار داده است. در بسیاری از موارد، این افراد به دلیل محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی نمی‌توانند به راحتی به اطلاعات و خدمات پیشگیری دسترسی پیدا کنند.
مشکلات اقتصادی: شرایط سخت اقتصادی و هزینه‌های بالای زندگی نیز یکی دیگر از دلایل عمده افزایش سقط جنین در کشور است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل فشارهای مالی از داشتن فرزند بیشتر خودداری می‌کنند. این مسئله به‌ویژه در شرایطی که تورم و نوسانات اقتصادی زندگی بسیاری از خانواده‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است، نمود بیشتری پیدا کرده است.
دلایل پزشکی: در برخی موارد، مشکلات پزشکی و خطرات بارداری برای مادر یا جنین دلیل اصلی سقط است؛ با این حال، عدم دسترسی به خدمات مشاوره‌ای مناسب و حمایت‌های پزشکی لازم، می‌تواند سلامت روانی زنان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
پیامدهای جسمی و روانی سقط جنین غیرایمن
سقط جنین غیرایمن یکی از مهم‌ترین خطراتی است که زنان کشورمان با آن مواجه هستند؛ این نوع سقط که اغلب در شرایط غیر بهداشتی و بدون نظارت پزشکی انجام می‌شود، می‌تواند عوارض جسمی جدی مانند عفونت، خونریزی شدید و حتی ناباروری را به دنبال داشته باشد؛ علاوه بر این، اثرات روانی آن نیز، از جمله افسردگی و احساس گناه، می‌تواند زندگی زنان را تحت تأثیر قرار دهد.
ناهید کاشانی، متخصص بهداشت عمومی دراین باره معتقد است: نبود آموزش‌های کافی در زمینه بهداشت جنسی، دسترسی محدود به روش‌های پیشگیری از بارداری، و پنهان‌کاری اجتماعی از مهم‌ترین دلایل افزایش آمار سقط جنین در ایران هستند.
وی تأکید می‌کند که برای مقابله با این بحران، نیاز به تقویت زیرساخت‌های خدمات بهداشتی و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه وجود دارد.
کاشانی همچنین به اهمیت ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان و در دسترس اشاره کرده و افزود: تغییرات در قوانین و سیاست‌گذاری‌ها باید بر اساس مطالعات دقیق و شناخت عمیق از مشکلات اجتماعی و فرهنگی صورت گیرد تا بتوان به حمایت بهتر از زنان دست یافت.
همچنین محمدحسین زارع‌زاده، رئیس سازمان بسیج جامعه پزشکی نیز در این باره گفته است؛ آمارها و پژوهش‌های اخیر حاکی از آن‌اند که یکی از دلایل اصلی سقط جنین در ایران بی‌میلی به داشتن فرزند بیشتر است.
وی افزود: مسائل اقتصادی و اجتماعی نیز تاثیر مستقیمی بر افزایش سقط جنین دارند و اقدامات اخیر دولت و سازمان‌های مربوط، در برخی موارد، به‌جای کاهش آمار سقط جنین فشار بیشتری به مادران و خانواده‌ها تحمیل کرده است.
به گفته معاون وزیر بهداشت؛ براساس مطالعات انجام‌شده توسط دانشگاه‌های کرمان و اراک، ۴۱ درصد دلایل سقط جنین به‌دلیل نخواستن فرزند بیشتر است و ۲۱ درصد دلایل به مشکلات مالی و فشارهای اقتصادی مرتبط می‌شود.
در نهایت با توجه به روند پیری جمعیت و کاهش نرخ باروری در ایران، مسئله سقط جنین تنها یک چالش بهداشتی نیست، بلکه تأثیری عمیق بر ساختار جمعیتی و آینده اجتماعی و اقتصادی کشور دارد. آماری که نشان‌دهنده افزایش نرخ سقط جنین است، زنگ خطری جدی برای سیاست‌گذاران و جامعه علمی محسوب می‌شود. در حالی که این مسئله پیامدهای جسمی و روانی متعددی برای زنان به همراه دارد، اثرات آن بر کاهش نرخ زاد و ولد و تسریع روند پیری جمعیت، بحرانی است که نیازمند واکنشی جدی و همه‌جانبه است.
برای مقابله با این چالش چندوجهی، ضروری است که سیاست‌های کلان کشور بر اساس یک رویکرد جامع و چندلایه طراحی شوند؛ سیاست‌هایی که نه‌تنها بر کاهش عوامل مؤثر بر سقط جنین تمرکز دارند، بلکه از منظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به تسهیل فرزندآوری و حمایت از خانواده‌ها بپردازند. آموزش و آگاهی‌بخشی در زمینه بهداشت جنسی و باروری، ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان، افزایش دسترسی به روش‌های پیشگیری از بارداری، و ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی از جمله اقداماتی است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش بارداری‌های ناخواسته و به‌تبع آن کاهش نرخ سقط جنین ایفا کند.
همچنین حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی از خانواده‌ها، مانند ارائه تسهیلات مالی به مادران باردار و خانواده‌های پرجمعیت، و ایجاد سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به تقویت نرخ زاد و ولد کمک کند. در کنار این موارد، تغییر رویکردهای فرهنگی و اجتماعی و تأکید بر اهمیت و ارزش فرزندآوری در توسعه آینده کشور، نقش کلیدی در کاهش بحران جمعیتی دارد.
اکنون زمان آن رسیده است که با برنامه‌ریزی‌های دقیق و اجرای سیاست‌های مؤثر، شرایطی فراهم شود که خانواده‌ها بتوانند با اطمینان و آرامش، تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی خود را انجام دهند. کاهش نرخ سقط جنین و افزایش نرخ باروری، دو مسئله به‌هم‌پیوسته هستند که نیازمند اقدامات هماهنگ و پایدارند. آینده ایران به تصمیمات امروز ما وابسته است؛ تصمیماتی که می‌توانند روند پیری جمعیت را متوقف کرده و زمینه‌ساز یک جامعه پویا، پرنشاط و توانمند برای نسل‌های آینده شوند. در این مسیر، همکاری سیاست‌گذاران، جامعه علمی و نهادهای اجرایی نقشی اساسی دارد تا با هم‌افزایی تلاش‌ها، بحران سقط جنین و کاهش جمعیت به فرصتی برای تحول و رشد تبدیل شود.