عطا بهرامی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در خصوص تسهیل روابط تجاری ایران و عربستان و اقداماتی که در این زمینه از سوی دو دولت دنبال شده اظهار داشت: به نظر من، این یک بازی سیاسی است که عربستان به راه‌انداخته است و می‌خواهد ایران را در برزخ نگه دارد تا از ایفای نقش ایران در منطقه جلوگیری کنند.
وی ادامه داد: سعودی‌ها این تجارت را به بهای بی‌عملی و عدم ایفای نقش ایران در منطقه به ایران پیشنهاد داده‌اند، درحالی‌که این تجارت خیلی مبهم به نظر می‌رسد.
بهرامی با اشاره به وضعیت جمعیتی و اقتصادی عربستان افزود: عربستان سعودی برخلاف تبلیغاتی که انجام می‌شود، در سال گذشته رشد اقتصادی منفی داشته است. این کشور با جمعیت ۱۹ میلیون نفر خود، و ۱۴ میلیون نفر از اتباع کشورهای دیگر که در عربستان مشغول به کار هستند، حدود ۳۳ میلیون نفر جمعیت دارد.
وی در مقایسه عربستان با دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بیان کرد: عربستان برخلاف دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس مانند کویت، قطر و امارات متحده عربی که از جمعیت کمتری برخوردارند، اقتصاد بزرگ‌تری دارد و دخل و خرجش با هم نمی‌خواند.
بیماری هلندی در اقتصاد رقیب منطقه‌ای ایران
بهرامی با اشاره به پروژه بلندپروازانه نئوم در عربستان ادامه داد: "پروژه نئوم که با تبلیغات زیادی راه‌اندازی شده بود، در حال حاضر رها شده و انجام‌شدنی نیست. به‌طور کلی، اقتصاد عربستان از بیماری هلندی نیز رنج می‌برد. اصطلاح بیماری هلندی به اقتصادهای وابسته به نفت و تک‌محصولی اطلاق می‌شود."
این کارشناس اقتصادی درباره علت عدم امکان صادرات ایران به عربستان توضیح داد: "اگر به ترکیب سبد صادراتی ایران نگاهی بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که کالای تجملی برای صادرات به عربستان چیز زیادی نداریم. در زمینه سرامیک شاید چیزی داشته باشیم، اما ایتالیا و اسپانیا در این بخش از ما بهتر هستند. در محصولات پتروشیمی نیز رقیب هستیم و خودرویی نداریم که بخواهیم به عربستان صادرات کنیم."
وی با بیان اینکه ظرفیت‌های موجود در کشور ما برای این تجارت هیچ است و نمی‌تواند ظرفیتی هم داشته باشد گفت: "سعودی‌ها در سال‌های گذشته ژئوپولتیک را با پول می‌خریدند و عادت دارند با صرف پول این کارها را انجام دهند. در حال حاضر هم برای اینکه ایران را بی‌عمل نگه دارند و در جنگ غزه، لبنان و سوریه جلوی نقش‌آفرینی ایران را بگیرند، این پیشنهاد را به ایران داده‌اند و می‌گویند شما بگذارید که محور مقاومت در این کشورها از بین برود تا ما با شما تجارت کنیم."
مزایای اتحادیه اوراسیا برای تجارت ایران
این کارشناس اقتصاد بین‌الملل، در خصوص مزیت‌های ایجاد شده برای ایران در تجارت با اتحادیه اوراسیا اظهار داشت: ما در حال حاضر عضو اتحادیه اوراسیا هستیم که ۲۵۰ میلیون نفر جمعیت دارد و تعرفه صفر برای تجارت با دیگر اعضای این اتحادیه داریم. کشورهای عضو این اتحادیه خیلی ثروتمند نیستند و مصرف‌کننده کالاهای معمولی هستند که تولید این کالاها در ایران زیاد است. اگر از این فرصت به درستی استفاده شود، می‌توانیم مازاد تولید را با عربستان نیز تجارت کنیم.
بهرامی با اشاره به عضویت ایران در اتحادیه بریکس افزود: ایران عضو بریکس است که خود یک دریای بی‌پایان است و عربستان در برابر بریکس اصلاً هیچ نیست. وقتی این بخش‌ها رها شده و متولی در کشور ندارد، صحبت از کار با عربستان می‌شود.
تجارت با عربستان به سبک امارات
این کارشناس اقتصاد بین‌الملل ادامه داد: ما در تجارت با عربستان در نهایت می‌توانیم؛ مانند کشور امارات که به‌جای اینکه کالاها را مستقیم از چین وارد کنیم، به امارات می‌بریم و سپس وارد ایران می‌کنیم؛ اما اگر از این منظر نگاه کنیم عقلانی نسیت که کالاهای به بندر جبل علی عربستان بروند و سپس به ایران بیایند. یا مثلاً به‌جای کارکردن با یوان چین با درهم کار کنیم.
بهرامی با انتقاد از سیاست خارجی کشور افزود: "سیاست خارجه کشور نباید این‌قدر سطحی باشد که با یک حرف سرکار گذاشته شود. سعودی‌ها با یک حرف دارند ما را سرکار می‌گذارند و مانند پیمان سه‌جانبه‌ای که بستیم و پر از ابهام و ایراد است ممکن است با پیمانی مشابه به کشور ضربه بزنند.
رقابت عربستان با ایران در کریدورها
این کارشناس اقتصادی با اشاره به رقابت میان ایران و عربستان در حوزه‌های متعدد ادامه داد: ایران و عربستان در موارد متعددی با هم رقیب هستند؛ مانند پروژه آیمک که برای دور زدن ایران و چین طراحی شده است. آنها می‌خواهند با هند که متحد آمریکا است و رقیب چین به شمار می‌آید، کار کنند و ایران را از کریدورها حذف کنند. پس اعتماد به عربستان با چنین طرح هایی منطقی نیست.
نیویورک‌تایمز: از نظر سعودی‌ها، ایران همه چیز است
بهرامی در خصوص مشکلات تاریخی در روابط ایران و عربستان، با اشاره به گزارشی از نیویورک‌تایمز، اظهار داشت: تمام اعمال عینی عربستان علیه ایران است. نیویورک‌تایمز نوشت: 'از نظر سعودی‌ها، ایران همه چیز است و از نظر ایرانی‌ها، سعودی هیچ‌چیز نیست.' سعودی‌ها تمام مشکلات خود را از ایران می‌دانند. با پیروزی انقلاب در سال ۵۷، عربستان شورای همکاری خلیج‌فارس را راه‌اندازی کرد تا جلوی ایران را بگیرد. در جنگ تحمیلی ده‌ها میلیارد دلار پول به صدام دادند تا با ایران بجنگد. عربستان برعکس به صدام پول می‌داد تا با ایران بجنگد و نقش عربستان در منطقه این است که تمام هم‌وغم خود را گذاشته تا محور مقاومت را نابود کند و هر پیشنهادی که می‌دهد در این راستا است.
بهرامی در ادامه افزود: عربستان نه از اقتصاد خوبی برخوردار است که بتواند برای اقتصاد ایران حائز اهمیت باشد و نه یک تولید کننده است که بتوانیم با او روابط دو طرفه داشته باشیم. عربستان یک کشور مصرف‌کننده با مصرف نمایشی است؛ مثلاً برج‌های صد طبقه می‌سازند یا تولیدات نمایشی دارند تا فقط بگویند ما تولیدکننده هستیم. قسمت زیادی از پولشان را صرف خرید سلاح از شرکت‌های غربی می‌کنند، یا با خرید اوراق قرضه آمریکا را می‌خرند و یا برای سرمایه‌گذاری در بانک‌های غربی درآمدهای خود را هزینه می‌کنند.
بهرامی با تشریح وضعیت کشورهای حوزه خلیج‌فارس ادامه داد: کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس با صادرات نفت زیاد و جمعیت کم، حتی اگر ۷۰ درصد درآمدشان را صرف سرمایه‌گذاری در آمریکا کنند و ۲۰ درصد را هم هزینه حاکمان این کشورها کنند و فقط ۱۰ درصد را صرف مردم این کشورها کنند، به هر نفر بین ۵ هزار دلار تا ۱۰ هزار دلار می‌رسد.
بهرامی با اشاره به نقش قطر در جنگ اول سوریه افزود: ما باید نقش کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را درست درک کنیم. این کشورها نقش نیابتی دارند؛ مثلاً آمریکایی‌ها در جنگ سوریه فقط به قطر گفتند که ۱۸۰ میلیارد دلار خرج کند، درحالی‌که آمریکا خودش چنین هزینه‌ای را نمی‌توانست پای کار بیاورد و تفکر عمئمی در داخل آمریکا چنین هزینه‌ای را نمی‌پذیرفتند، ولی می‌گویند قطر این هزینه را انجام دهد و کسی هم به این موضوع پی نمی‌برد.