به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پایگاه خبری تحلیلی بلاغ؛ در دنیا ۱۴۰ کشور تولیدکننده مرکبات هستند و میزان تولید مرکبات در دنیا حدود ۱۸۵ میلیون تن و سهم ایران ۵.۳ میلیون تن است؛ لذا با وجود اینکه رقبای زیادی در تولید مرکبات داریم و ایران رتبه هفتم دنیا در تولید مرکبات را به خود اختصاص داده است.
سطح زیرکشت مرکبات دنیا بالغ بر ۱۱ میلیون هکتار و سطح زیرکشت مرکبات ایران ۳۰۰ هزار هکتار است که از این میزان سطح زیرکشت، ۵۰ درصد مربوط به استان مازندران است.
مازندران با ۱۱۵ هزار هکتار باغ مرکبات و تولید بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن در سال بیش از ۶۰ درصد نیاز بازار داخل را تامین می‌کند.
این مطالب چکیده‌ای از دومین محصول استراتژیک و تولیدی محصولات زراعی- باغی در استان مازندران است که می‌تواند محل تولید ارزش افزوده فراوانی برای بزرگ‌ترین قطب تولید مرکبات کشور باشد.
با همه این شرایط بسیار مطلوب البته بر روی کاغذ، اما سال‌ها است که پای موضوعات فراوانی در این حوزه علیرغم وعده و وعیدهای فراوان دولت‌های مختلف برای بهبود شرایط در این بخش از زیرساخت‌های صادراتی گرفته تا صادرات از مبدأ استان، کارخانه‌های کنسانتره گرفته تا بروزرسانی تجهیزات سورتینگ‌ها، تعیین قیمت مصوب منطقی خرید گرفته تا حمایت از باغداران تاجران بومی و ده‌ها موارد دیگر، می‌لنگد.
بماند که در حوزه بیمه باغات گرفته، مکانیزاسیون، بسته‌بندی، برندسازی، صادرات مستقیم به کشورهای همسایه، بازاریابی در سطح منطقه نیز چالش‌ها علیرغم همه اقدامات دست‌وپا شکسته مسئولان، به قوت خود باقی‌است.
همچنان کام باغداران تلخ و دست‌شان خالی است، صادرات چند صد هزار تنی مرکبات استان، نه به نام مازندران و است و نه به کامش و هر ساله در ایام برداشت مرکبات، شاهد پرسه‌زنی دلالان و تاجران غیربومی و حتی غیر ایرانی در باغات استان هستیم و اینگونه است که از مرکبات، تنها زحمتش از آن مازندران است و سودش به جیب، غیر بومی‌ها می‌رود.
این مطالب، واقعیت‌های تلخ مرکبات مازندران نه بلکه بسیاری از محصولات زراعی-باغی این استان حاصلخیز با مردمان، باغداران و کشاورزان زحمتکش و خبره است که با سیلی صورت سرخ نگاه می‌دارند و در فصل سرما زیر سوز باد پاییزی، درختان مرکبات را سبک و سبدها را راهی بازار می‌کنند، به این امید که معیشت‌شان تامین و سفره‌هاشان رنگین شود؛ اما واقعیت چیز دیگری غیر از این تصویر در اذهان است و آن سرازیر شدن عایده مرکبات مازندران به کیسه‌های دوخته شده حجره‌داران غیر بومی و خارجی است.
بنا بر اعلام معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری مازندران در گفتگو با رسانه‌ها، طی سال قبل، ۳۴۰ هزار تن مرکبات از کشور صادر و فقط پنج هزار تن به نام استان ثبت شده است.
در حالی صادرات یکی از پایه‌های توسعه در هر استانی است که استان مازندران با همه ظرفیت‌های بکر و منحصربفرد در صادرات انواع محصولات باغی و زراعی اما همچنان اندر خم کوچه وعده‌ها و فقر زیرساخت‌های صادراتی، مانده است و نبود وسایل حمل‌ونقل مناسب و کانتینرهای یخچال‌دار، تعهدات ارزی و حقوق گمرکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه صادرات مرکبات در استان به شمار می‌رود.
این روزها رفته رفته با گرم شدن فصل برداشت مرکبات آن هم در روزهای سرد پاییزی جدا از هجوم دلالان غیربومی به استان برای خرید مرکبات، موضوع مهم و حیاتی دیگر بحث تنظیم بازار و ذخیرهسازی مرکبات برای بازار شب عید است که هر ساله استان مازندران نقش بسزایی در تامین میوه شب عید دارد و تامین و ذخیره سازی ۲۵۰ تن سیب و ۲۰۰ تن پرتقال ویژه تنظیم بازار شب عید در سال گذشته به استان مازندران واگذار شده بود.
* آغاز ذخیرهسازی مرکبات در استان مازندران
حسین ملایی، معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در این باره با اشاره به شروع ذخیرهسازی مرکبات در استان مازندران، اظهار کرد: باتوجه به حجم بالای تولید مرکبات در سال‌جاری، بخشی از محصول برای تازه‌خوری، بخشی صادرات و بخشی نیز در انبارهای فنی و سردخانه‌ها نگهداری می‌شود.
وی با بیان اینکه عمده این ذخیرهسازی برای تنظیم بازار برای بازار شب عید است، خاطرنشان کرد: دولت هم هرساله برای تنظیم بازار شب عید این میوه را درنظر می‌گیرد.
معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با تاکید بر ضرورت توجه باغداران به رعایت اصول برداشت، تصریح کرد: اگر کوچک‌ترین صدمه و یا خراشی در پوست میوه هنگام برداشت باشد موجب درصد بالای ضایعات محصول خواهد شد.
ملایی متذکر شد: درصورت توجه به اصول برداشت، ماندگاری میوه در انبارها افزایش می‌یابد.
بابک مومنی رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: باغداران پرتلاش مازندرانی با تلاش شبانه‌روزی و بهره‌گیری از دانش و تجربه خود، موفق به تولید ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن انواع مرکبات شدند که این رقم در مقایسه با عملکرد این محصول در دولت قبل ۳۳ درصد رشد داشته است.
*رشد چشمگیر صادرات مرکبات
وی با بیان اینکه مازندران به‌عنوان قطب تولید مرکبات کشور، نقش مهمی در تأمین نیاز داخلی و صادرات این محصول به کشورهای دیگر ایفا می‌کند، افزود: در سال جاری شاهد افزایش سطح زیر کشت، عملکرد باغات و تنوع ارقام مرکبات در استان بودیم که این امر در کنار شرایط آب و هوایی مناسب، منجر به تولید محصول باکیفیت و مرغوب شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در خصوص صادرات مرکبات مازندران گفت: خوشبختانه با حمایت‌های دولت و تلاش‌های بخش خصوصی، شاهد رشد چشمگیر صادرات مرکبات از استان بودیم.
وی با بیان اینکه روسیه، عراق، عمان، آذربایجان و کشورهای حاشیه دریای خزر مهم‌ترین مقاصد صادراتی مرکبات مازندران هستند، خاطرنشان کرد: تلاش می‌کنیم با توسعه زیرساخت‌های صادراتی، تنوع‌بخشی به ارقام، افزایش کیفیت محصولات و حضور فعال در بازار‌های هدف، سهم مازندران را در بازار‌های جهانی مرکبات بیش‌ازپیش ارتقا دهیم.
محمدرضا شعبانی در گفتگو با خبرنگار بلاغ در خصوص آخرین خبرها از نحوه و میزان ذخیرهسازی مرکبات در مازندران، اظهار کرد: هنوز چیزی مشخص نیست.
وی افزود: یک دستورالعملی اخیرا در این خصوص آمده است و جزئیات دقیقی از آن اعلام نشده است.
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران، خاطرنشان کرد: مقرر شده تا در استان، جلسه‌ای در این خصوص تشکیل شود و به یک جمع‌بندی کلی برسیم.
*لزوم رفع مشکلات ارزی صادرات مرکبات
این مسئول ادامه داد: سورتینگ‌دارانی که سال گذشته در این طرح مشارکت کردند معتقدند که در سال گذشته، متضرر شده‌اند و مطالبات‌شان به طور کامل پرداخت نشده است.
شعبانی اعلام کرد: امسال شرایط برداشت، کیفیت و کمیت به نسبت سال گذشته بسیار مطلوب است و قیمت هر کیلو پرتقال بین ۱۱ تا ۱۴ هزار تومان و نارنگی بین ۱۴ تا ۱۷ هزار تومان است.
وی در خصوص میزان صادرات انجام گرفته طی سال‌جاری، اعلام کرد: تا به امروز بالغ بر ۱۰۰ هزار تن مرکبات مازندران صادر شده است که به نسبت سال‌گذشته، دو برابر رشد داشته است.
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران، با اشاره به لزوم رفع مشکلات ارزی صادرات مرکبات، گفت: کشورهای عراق، ازبکستان، آذربایجان، ارمنستان و کشورهای منطقه است.
احمدعلی ایمانی مدیر سازمان تعاون روستایی مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص ذخیره سازی مرکبات شب عید، اظهار کرد: هنوز ارائه جزئیات از نحوه و چگونگی ذخیرهسازی مرکبات بسیار زود است.
وی افزود: ابلاغیه اولیه‌ای در خصوص ذخیرهسازی مرکبات آمده است، اما جزئیاتی از آن اعلام نشده است.
مدیر سازمان تعاون روستایی مازندران، خاطرنشان کرد: مطالبه‌ای از سال گذشته نداریم و به محض اینکه جزئیاتی در خصوص ذخیرهسازی مرکبات اعلام شود در اختیار رسانه‌ها قرار خواهیم داد.
سید محمد جعفری معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار بلاغ، در خصوص آخرین وضعیت ذخیرهسازی مرکبات و تنظیم بازار شب عید، گفت: امسال، افزایش قیمت خوبی در خرید مرکبات پای درخت در سطح استان داشتیم و به نسبت سالیان گذشته، رضایتمندی باغداران را در پی داشته است.
*ابلاغ دستورالعمل ذخیرهسازی مرکبات
وی افزود: هم اکنون پیش‌بینی می‌کنیم که بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن دخیره پرتقال برای شب عید و پس از آن، داشته باشیم.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی مازندران، خاطرنشان کرد: دستورالعمل ذخیرهسازی مرکبات، سیب و خرمای ماه مبارک رمضان از سوی مدیرعامل سازمان تعاون روستایی کشور ابلاغ شد که در این خصوص، تاکنون ۲ جلسه برگزار شده است و مقرر شد در جلسه بعدی، میزان مورد نیاز استان مشخص و سازمان تعاون روستایی مکلف می‌شود تا پیگیری‌های لازم در این خصوص را در بحث خرید و ذخیرهسازی را دنبال و اجرایی کند.
این مسئول ادامه داد: در هفته آینده، انتخاب مباشر این طرح در استان، انجام می‌شود و متعاقبا امور در مسیر خود دنبال خواهد شد.
جعفری بیان کرد: تامین و ذخیرهسازی میوه شب عید، استانی شده است و هر استان، خودش این کار را انجام می‌دهد و در سال گذشته، ۲۵۰ تن سیب و ۲۰۰ تن پرتقال و ۳۰ تن خرما را ذخیرهسازی کردیم.
وی در خصوص آخرین وضعیت صادرات مرکبات استان از مبدأ مازندران، پاسخ داد: تا به امروز، نزدیک به ۲ هزار و ۵۰۰ محموله نارنگی به میزان ۵۰ هزار تن و حدود ۵۱۰ محموله پرتقال به میزان ۱۰ هزار تن از مبدأ مازندران، صادرات داشتیم که رشد خوبی را به نسبت سال گذشته، نشان می‌دهد.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی جهاد کشاورزی مازندران، متذکر شد: باید تلاش کنیم که این میزان، همچنان روند افزایشی داشته باشد و شاهد رشد خوبی در بخش صادرات مرکبات با توجه به کیفیت و کمیت مطلوب امسال مرکبات در مازندران، باشیم.
این مسئول یادآور شد: این آمار صرفا میزان صادرات مرکبات از مبدأ مازندران است و قطعاً میزان صادرات مرکبات مازندران از سایر گمرکات کشور نیز صورت می‌گیرد.
گفتنی است بنا بر رصد خبرنگار بلاغ، خرید مرکبات از باغداران از سوی سورتینگ‌داران مازندران در حال انجام است و در حال ذخیرهسازی در انبارهای خود هستند.
سورتینگ‌داران انواع مرکبات را با قیمت ۱۴ الی ۱۸ هزار تومان در حال خرید از باغداران هستند و معتقدند وضعیت تولید و کیفیت مرکبات در سال جاری، یک وضعیت ایده‌آل و مطلوب برای صادرات است.
*پیدا و پنهان صادرات مرکبات
آنچه به عنوان صادرات مرکبات از استان مطرح است از دو حال خارج نیست، حالت نخست فروش مرکبات استان از سوی باغداران، تاجران و سورتینگ‌داران استان به دلالان غیربومی و صادرات مرکبات استان از مبادی سایر استان‌ها و حالت دوم، صادرات مرکبات از مبدأ مازندران به سایر کشورهای هدف که شرایط مطلوب نیز به همین نحو است؛ چرا که عایده، ارز و ارزش‌افزوده حاصل از صادرات مرکبات مازندران به استان باز خواهد گشت.
سورتینگ‌داران و تاجران معتقد هستند که میزان صادرات مرکبات استان از مبدأ مازندران به نسبت میزان صادرات مرکبات از سیار مبادی کشور، ناچیز است و عمده مرکبات مازندران توسط دلالان داخلی و یا دلالان عرب، آذری، کرد و غیره خریداری و به دلالان سر مرز جهت صادرات فروخته می‌شود و نه تنها چیزی از محل این نوع صادرات، به مازندران باز نمی‌گردد؛ فرار مالیاتی نیز با توجه به انجام صادرات با کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای، رخ می‌دهد که نیازمند بازنگری و ورود دستگاه‌های متولی در این حوزه است.
آنچه بسیار مهم است اینکه تجارت سنتی در عصر کنونی، نابودکننده دسترنج باغداران مازندران است و باید تمامی صادارت مرکبات استان به نام و مبدأ مازندران، انجام گیرد که این امر مستلزم فراهم آمدن زیرساخت، حمایت دولت و ورود جدی دستگاه‌های مربوطه به این حوزه است.