به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مسئله آموزش و پرورش یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین موضوعاتی است که هر کشور با آن مواجه است، در ایران، کنکور به‌عنوان یک آزمون سراسری و سرنوشت‌ساز برای میلیون‌ها دانش‌آموز، محور اصلی فشارهای آموزشی و روانی است.
مصوبه تأثیر قطعی معدل در کنکور به‌عنوان یک سیاست جدید به منظور کاهش استرس و رقابت‌های بی‌پایان معرفی شده است؛ اگرچه این تصمیم هدفی نیکو و قابل‌تحسین دارد، اما در عمل با چالش‌های جدی‌ای روبرو است که می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برای دانش‌آموزان به‌دنبال داشته باشد.
انتقادات زیادی از سوی مسئولین، معلمان و حتی دانش‌آموزان درباره این مصوبه وجود دارد که بر نابرابری‌های آموزشی، افزایش فشارهای روانی و عدم اعتبار نمرات امتحانات نهایی تأکید می‌کند.
اهداف اولیه مصوبه و چالش‌های اجرایی
مصوبه تأثیر معدل در کنکور به این معناست که درصدی از نمرات کنکور دانش‌آموزان به‌جای آنکه تنها بر مبنای نتایج آزمون‌های سراسری باشد، بر اساس معدل امتحانات نهایی آنها نیز محاسبه می‌شود. هدف از این تصمیم کاهش استرس و فشارهای روانی ناشی از کنکور و همچنین تأمین عدالت بیشتر در فرآیند پذیرش دانشگاه‌ها اعلام شد.
با این حال، چالش‌های اجرایی این مصوبه بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که در ابتدا تصور می‌شد. مشکل اصلی در اینجا به نحوه اجرا و ارزیابی نمرات امتحانات نهایی و همچنین تفاوت‌های عمده در سیستم‌های آموزشی مناطق مختلف کشور برمی‌گردد.
نابرابری‌های آموزشی و تأثیرات آن بر مصوبه
یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها در خصوص این مصوبه، نابرابری‌های آموزشی در نقاط مختلف کشور است. دانش‌آموزانی که در مناطق کم‌برخوردار و دورافتاده کشور تحصیل می‌کنند، غالباً با مشکلات جدی در دسترسی به منابع آموزشی، معلمان ماه،ر و امکانات پیشرفته مواجه هستند. این در حالی است که دانش‌آموزان مناطق مرفه‌تر و بزرگتر معمولاً از امکانات آموزشی بهتری برخوردارند.
برای مثال، دانش‌آموزان شهر تهران یا دیگر شهرهای بزرگ به راحتی می‌توانند از کلاس‌های کنکور و منابع آموزشی عالی استفاده کننددر حالی که دانش‌آموزان مناطق محروم مجبورند تنها به منابع محدودتر و آموزش‌های نادرتر متکی باشند. در این شرایط، تصمیمی که معدل امتحانات نهایی را به عنوان یک معیار قطعی برای سنجش توانایی‌های دانش‌آموزان در نظر می‌گیرد، می‌تواند موجب ایجاد شکاف‌های عمیق‌تری بین این دو گروه از دانش‌آموزان شود.
تأثیر روانی و اجتماعی بر دانش‌آموزان
این مصوبه، به‌ویژه در سال‌های اخیر، تأثیرات عمیقی بر سلامت روانی دانش‌آموزان داشته است. همانطور که وزیر آموزش و پرورش، علیرضا کاظمی، به درستی اشاره کرده است، هدف اصلی از اصلاح نظام آموزشی باید کاهش استرس و فشارهای روانی باشد، اما این مصوبه در عمل شرایطی را فراهم کرده که دانش‌آموزان حتی بیشتر از گذشته تحت فشار قرار گیرند.
در حقیقت، این مصوبه نه تنها موجب کاهش استرس نمی‌شود، بلکه آن را در برخی موارد تشدید می‌کند. دانش‌آموزانی که ممکن است در برخی از دروس ضعیف باشند، به دلیل تأثیر قطعی معدل در کنکور، به ناچار باید برای بهبود معدل خود از زمان بیشتری برای مطالعه و آماده‌سازی خود استفاده کنند. این فشار بیشتر در کنار نگرانی از کسب نمرات بالا در امتحانات نهایی، باعث ایجاد استرس مضاعفی می‌شود.
علاوه بر این، بسیاری از دانش‌آموزان به‌ویژه در مقاطع دهم تا دوازدهم، زمان زیادی را صرف کسب معدل بالا می‌کنند، که در این فرآیند، فعالیت‌های غیر درسی و پرورشی آنها، از جمله شرکت در المپیادها و برنامه‌های علمی، تحت تأثیر منفی قرار می‌گیرد. این موضوع باعث شده است که تعداد شرکت‌کنندگان در المپیادهای علمی کاهش یابد، چرا که دانش‌آموزان بیشتر به فکر کسب نمرات بالا در امتحانات نهایی هستند و از فعالیت‌های علمی و فوق‌برنامه غافل می‌شوند.
انتقاد از اعتبار نمرات امتحانات نهایی
یکی از مهم‌ترین انتقادات وارد بر مصوبه، اعتبار نداشتن نمرات امتحانات نهایی در برخی مدارس است. در بسیاری از موارد، نمرات نهایی نمی‌توانند به‌طور دقیق نمایانگر توانایی‌های علمی واقعی دانش‌آموزان باشند. برخی از معلمان و مدرسه‌ها ممکن است در ارزیابی‌ها تعصب یا نقص‌هایی داشته باشند که منجر به ثبت نمرات نادرست می‌شود.
به گفته اسماعیل بابلیان، استاد ریاضی دانشگاه خوارزمی، در برخی مدارس حتی ممکن است یک درس تحت تدریس معلم دیگری قرار گیرد و نمرات توسط فرد دیگری وارد سیستم شود. این روند می‌تواند پایه‌گذار تصمیمات نادرست در مورد قبولی دانش‌آموزان در کنکور باشد و اعتبار این نمرات را زیر سوال ببرد.
پیشنهادات اصلاحی و راه‌حل‌ها
برخی از مسئولین، به ویژه وزیر آموزش و پرورش، پیشنهاداتی برای اصلاح مصوبه مطرح کرده‌اند. یکی از این پیشنهادات این است که تأثیر معدل فقط به پایه دوازدهم محدود شود و سهم آن در کنکور از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد کاهش یابد. چنین تغییراتی می‌تواند فشار روی دانش‌آموزان را کاهش دهد و به آنها فرصت بیشتری برای تمرکز بر روی مهارت‌های علمی و استعدادهایشان بدهد.
در نهایت؛ مصوبه تأثیر قطعی معدل در کنکور، اگرچه با هدف کاهش استرس و ایجاد عدالت بیشتر در سیستم آموزشی مطرح شده است، اما با چالش‌های فراوانی همراه است که به هیچ‌وجه نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. این چالش‌ها شامل نابرابری‌های آموزشی، فشارهای روانی بیشتر بر دانش‌آموزان و عدم اعتبار کافی نمرات امتحانات نهایی هستند. بنابراین، برای رسیدن به یک سیستم آموزشی عادلانه و موثر، ضروری است که این مصوبه بازنگری شده و راهکارهای عملی و مناسب‌تری برای کاهش فشارهای روانی دانش‌آموزان و ایجاد فرصت‌های برابر برای تمامی دانش‌آموزان در سراسر کشور ارائه شود.