بانکداری دیجیتال در ایران به عنوان یکی از حوزه‌های مهم در توسعه فناوری‌های مالی و اقتصادی، در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را طی کرده است. هدف اصلی این نوع بانکداری، افزایش سرعت، دقت و دسترسی به خدمات مالی برای مشتریان است.

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت با موضوع «زیست‌بوم بانکداری هوشمند؛ حکمرانی دیجیتال و نظارت فناورانه» به تشریح اقدامات بانک مرکزی در این حوزه و ترسیم مسیر و برنامه‌های آتی پرداخت. وی همچنین به استفاده از هوش مصنوعی در تقویت نظارت بانک مرکزی و مبارزه با پولشویی (استقرار نظارت هوشمند) اشاره کرد.

* بهره‌گیری و راه‌اندازی مرکز هوش مصنوعی در بانک مرکزی

فرزین با تأکید بر بهره‌گیری از هوش مصنوعی گفت: «مرکز هوش مصنوعی در بانک مرکزی ایجاد شده و برای توسعه نظارت هوشمند و ارتقای آن به دنبال استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی هستیم». در حوزه مالی و بانکی، هوش مصنوعی می‌تواند در مدیریت ریسک، نظارت بر تراکنش‌ها، پیش‌بینی نوسانات بازار، بهینه‌سازی سیاست‌های پولی و بهبود فرآیندهای نظارتی موثر باشد.

 راه‌اندازی مرکز هوش مصنوعی به منظور شناسایی منابع داده‌ای و فرآیندهای کسب‌وکار موجود و بررسی کاربرد هوش مصنوعی در معاونت‌های بانک مرکزی انجام شده است. این اقدام به منظور بهبود فرآیندها و سازوکارهای فعلی تأثیرگذار است.

 به گفته رئیس کل بانک مرکزی، تعیین استراتژی لازم برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی به منظور نیل به اهداف بانک مرکزی در تمام حوزه‌های کسب‌وکار از جمله اقتصادی، ارزی، ریالی، نظام پرداخت، نظارتی و... از اهداف مهم این پروژه است.

بانکداری هوشمند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی، تجربه بانکی مشتریان را بهبود می‌بخشد و خدمات بانکی سریع‌تر و ایمن‌تر ارائه می‌دهد. توسعه نظارت هوشمند و استفاده از هوش مصنوعی در بانک مرکزی، می‌تواند به بهبود فرآیندهای نظارتی و مدیریت ریسک کمک کند و نظام بانکی را کارآمدتر کند.

* گام‌های آینده برای گسترش بانکداری الکترونیک

کامران ندری، کارشناس بانکداری الکترونیک، درباره این موضوع گفت: تقریبا تمام تراکنش‌های مالی در ایران از طریق بانکداری الکترونیک انجام می‌شود. این سیستم عملکرد بسیار خوبی دارد و تراکنش‌های ناموفق به ندرت اتفاق می‌افتد. با استفاده از پرداخت‌های اینترنتی، موبایل و درگاه‌های پرداخت بانکی، مردم می‌توانند به‌راحتی معاملات‌شان را انجام دهند و کارهای خود را پیش ببرند. به‌طور کلی، بانکداری الکترونیک در ایران پیشرفت قابل‌توجهی داشته و دسترسی به روش‌های مختلف پرداخت و جابه‌جایی پول در اکثر نقاط کشور ممکن است.

وی افزود: کیفیت خدمات بانکداری الکترونیک به‌طور کلی مطلوب است. تراکنش‌های ناموفق به ندرت پیش می‌آید و مشکلات جدی در این زمینه وجود ندارد، البته مشکلاتی مانند فیشینگ و نفوذ به حساب‌ها رخ داده است اما با هشدارهای پلیس فتا و افزایش آگاهی عمومی، این مشکلات کاهش یافته‌اند. این مشکلات در حد طبیعی و نرمال هستند و نسبت به سایر کشورها تفاوت قابل‌توجهی ندارند.

ندری تصریح کرد: بسیاری از بانک‌ها شرکت‌های فناوری اطلاعات تأسیس کرده‌اند و در زمینه ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه بانکداری الکترونیک فعالیت می‌کنند. برخی بانک‌ها همچنان به استفاده از روش‌های حضوری برای برخی تراکنش‌ها پایبند هستند که بیشتر به منظور افزایش امنیت انجام می‌شود، بویژه برای تراکنش‌های بزرگ. این الزام به حضور فیزیکی در شعب بانک نه به دلیل نبود امکان انجام تراکنش‌ها به صورت الکترونیکی، بلکه به دلیل رعایت مقررات بانک مرکزی است که برای جلوگیری از پولشویی و افزایش سطح ایمنی این اقدامات را توصیه کرده است.

* استقبال مردم از فناوری‌های بانکی

ندری خاطرنشان کرد: با توجه به آمارها و اطلاعات موجود، میزان استقبال مردم از فناوری‌های بانکی مورد قبول بوده است. نظارت بر فعالیت‌ها از طریق اطلاعات جمع‌آوری‌شده به وسیله بانکداری الکترونیک به سادگی امکان‌پذیر شده است. به طور کلی، بانکداری الکترونیک نظارت و کنترل را تسهیل کرده و به بهره‌برداری بهینه از داده‌های تولیدشده کمک کرده است.

* لزوم سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین

بسیاری از بانک‌ها با استفاده از هوش مصنوعی در بانکداری دیجیتال، تلاش می‌کنند با ارائه اپلیکیشن‌های کاربرپسند و افزایش سطح آگاهی، مشکلات امنیتی و فنی را کاهش دهند. با این حال، چالش‌هایی همچون تحریم‌ها، دسترسی نداشتن به فناوری‌های جدید و نبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق، در مسیر گسترش بانکداری دیجیتال در کشور تأثیرگذار هستند.

در ایران، بانک‌ها و موسسات مالی با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و توسعه پلتفرم‌های دیجیتال تلاش کرده‌اند خدمات خود را به صورت آنلاین ارائه دهند. از جمله این اقدامات می‌توان به راه‌اندازی اپلیکیشن‌های بانکی، سامانه‌های پرداخت آنلاین و توسعه زیرساخت‌های امنیتی اشاره کرد.

به‌رغم پیشرفت‌های قابل توجه، بانکداری دیجیتال در ایران با چالش‌هایی همچون امنیت اطلاعات، قوانین و مقررات، زیرساخت‌های فنی و فرهنگ‌سازی مواجه است. این چالش‌ها نیازمند توجه و راهکارهای مناسب برای حل و رفع آنهاست.

بانکداری دیجیتال با وجود چالش‌ها، آینده‌ای روشن در ایران دارد و با تمرکز بر حل مشکلات موجود، می‌تواند نقش مهمی در بهبود خدمات مالی و اقتصادی کشور ایفا کند. این پیشرفت‌ها به بهبود سرعت، دقت و دسترسی به خدمات بانکی کمک می‌کند و می‌تواند تأثیرات مثبتی در اقتصاد کشور داشته باشد.

بانکداری دیجیتال به عنوان یک محرک اقتصادی و ابزاری برای بهبود سرعت و دقت خدمات بانکی، نیازمند توجه ویژه به زیرساخت‌ها، امنیت و آموزش کاربران است. این عوامل به همراه سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین می‌تواند به گسترش کامل بانکداری دیجیتال در جامعه ایرانی کمک و چالش‌های موجود در مسیر آن را مدیریت کند.