به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مشاهدات میدانی راه دانا نشان می‌دهد که خرده‌فروشان شهری ادعا می‌کنند طی هفته گذشته تولیدکنندگان سهم آن‌ها از توزیع روغن خوراکی را کاهش داده‌اند. این کاهش سهم، در کنار هزینه‌های حمل‌ونقل و پرداخت دستمزد کارگران، باعث عدم سودآوری برای آن‌ها شده است. به نظر می‌رسد در این شرایط و با وجود ضعف عملکرد نظارتی، ماجرای توزیع محدود کره حیوانی و خامه در کمتر از یک ماه گذشته دوباره در حال تکرار است.
همچنین باید اشاره کرد که همین مشاهدات میدانی و پیگیری از فروشگاه های بزرگ نشان می‌دهد که وضعیت واقعی بازار با برخی ادعاهای مسئولان در زمینه عدم وجود مشکل تفاوت دارد. بررسی‌های میدانی خبرنگار راه دانا در چندین فروشگاه زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌ها، نشانه‌هایی از کمبود عرضه و محدودیت فروش را تأیید می‌کند.
یکی از کارکنان فروشگاه‌های زنجیره‌ای واقع در خیابان خاوران به خبرنگار اقتصادی راه دانا گفت: «چند روزی است که توزیع روغن نداریم و مشخص نیست که چه زمانی مجدداً ارسال خواهد شد. شایعاتی وجود دارد که بار جدید روغن با قیمت‌های جدید به فروشندگان تحویل داده می‌شود.»
فروشنده دیگری از یک فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ نرسیده به میدان فردوسی نیز در این خصوص اظهار داشت: «مدتی است که توزیع روغن خوراکی کاهش یافته است. اگر کسی بخواهد روغن خریداری کند، باید صبح زود به فروشگاه بیاید. با توجه به محدودیت ایجاد شده، هر فرد تنها می‌تواند دو بطری روغن خریداری کند و روغن‌های پرمصرفی مانند روغن مایع 2.7 لیتری کم است و سریع تمام می‌شود. روغن 810 گرمی موجود است ولی خریداران علاقه چندانی به خرید این نوع روغن ندارند، زیرا بسته‌بندی‌های بزرگ‌تر برای خانوارهای مصرف‌کننده مقرون‌به‌صرفه‌تر است.»
همچنین مشاهدات در یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در شهرک مشیریه تهران نشان می‌دهد که فروشنده به مشتری‌ای که درباره وجود روغن سوال کرده بود، پاسخ داد: «چند ساعت دیر رسیدید؛ صبح زود روغن‌های نباتی حتی با وجود محدودیت دو بطری در کمتر از یک ساعت به فروش رفت.»
این فروشنده توضیح داد با وجود اینکه روغن نباتی در هر بسته بندی 5 کیلویی حدود 60 هزار تومان افزایش یافته است ولی میزان توزیع هم کم است ودر ساعت اولیه صبح به واسطه افزایش خرید مشتریان تا ساعتی بعد تمام می شود.
صوت صحبت های فروشنده یکی از فروشگاه های زنجیره ای بزرگ
صاحب یک سوپرمارکت در تقاطع خیابان حافظ نیز با بیان اینکه بازار روغن درهم‌ریخته است، به خبرنگار راه دانا گفت: «از دو هفته قبل یکی از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده توزیع روغن را متوقف کرده است. طی این مدت حداقل به ۱۰ شرکت نامه زده‌ایم اما همه پاسخ می‌دهند فعلاً روغن نداریم!»
تصویری از شلف های فروشگاهی روغن خوراکی
بر اساس این گزارش میدانی، با وجود تأکید مسئولان بر نبود محدودیت و افزایش تولید، شواهد حاکی از ادامه نابسامانی در بازار روغن است.
تأمین روغن خوراکی به چالشی برای تولید کنندگان تبدیل شده است
مهرعلی بهره‌مند، رئیس اتحادیه قنادان تهران، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی راه دانا درباره موضوع افزایش قیمت روغن خوراکی و تأثیر این افزایش قیمت بر قیمت نهایی محصولی نظیر شیرینی گفت: تأمین مواد اولیه به چالشی جدی برای قنادان تبدیل شده است.
وی افزود: پیگیر این مسئله بودیم و همچنین با مسئولان ذی‌ربط نامه‌نگاری کردیم، اما طبق اعلام تولیدکنندگان، کمبود روغن در بازار وجود ندارد و مسئله اصلی افزایش قیمت آن است.
بهره‌مند ادامه داد: وقتی مواد اولیه یک محصول گران می‌شود، قیمت نهایی آن نیز طبیعی تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
وی تأکید کرد: گفته می‌شود قیمت روغن قرار است بین ۱۵ تا ۲۱ درصد افزایش یابد.
رئیس اتحادیه قنادان تصریح کرد: در حال حاضر قنادان باید با مشکلات زیادی روغن تهیه کنند تا دچار کمبود مواد اولیه نشوند.
بهره‌مند درباره خروج سهامداران عربستانی از کارخانه تولید روغن اظهار داشت: شرکت عربستانی از ایران خارج شد اما یک شرکت ایرانی قدرتمند سهام آن را خریداری کرد که به نظر نمی‌رسد در تأمین روغن مشکلی ایجاد شود.
وی افزود: اگرچه سرمایه هنگفتی از کشور خارج شده است، اما به نظر من در موجودی بازار تأثیری ندارد.
رئیس اتحادیه قنادان درباره قیمت روغن در بازار گفت: در حال حاضر کمبودی در مواد اولیه روغن نداریم و مشکل اصلی افزایش قیمت آن است.
وی اظهار کرد: در بازار سیاه، روغن ۱۶ کیلویی هم‌اکنون یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است در حالی که حدود دو ماه پیش ۶۰۰ هزار تومان بود. متأسفانه سودجویان وارد بازار شده‌اند و این اتفاقات رخ داده است.
بهره‌مند در پاسخ به سوالی درباره تأمین آرد و شکر، تصریح کرد: سامانه خرید آرد و نان زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شده است و هر واحدی به اندازه مصرف خود می‌تواند خرید کند، بنابراین در تأمین آرد مشکلی نداریم. قیمت آرد عرضه‌شده در سامانه نیز پایین‌تر از بازار آزاد است.
وی افزود: اما با توجه به اینکه کیفیت آردهای عرضه‌شده در سامانه پاسخگوی تولید بسیاری از محصولات ما نیست، ناچاریم آرد باکیفیت‌تر از استان‌های گلستان یا قم تهیه کنیم که این آردها را به‌صورت آزاد خریداری می‌کنیم.
رئیس اتحادیه قنادان تصریح کرد: شکر نیز از طریق سامانه بازارگاه عرضه می‌شود، اما شرکت‌ها نمی‌توانند مستقیماً از سامانه خرید کنند و باید از طریق تعاونی اقدام کنند. قیمت شکر در سامانه کیلویی ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان است، اما تا به دست قناد برسد، حدود ۴۳ هزار تومان می‌شود.
افزایش ۱۵ درصدی قیمت روغن از تاریخ ۱۲ دی
به گزارش راه دانا، هفته گذشته، خروج یک شرکت غیرایرانی از بازار روغن خوراکی ایران اعلام شد که باعث افزایش نگرانی‌ها درباره کاهش عرضه و افزایش قیمت این محصول شد. بر اساس اعلام مسئولان صنعت روغن، افزایش هزینه‌های تولید موجب افزایش ۱۵ درصدی قیمت روغن از تاریخ ۱۲ دی شده است و این افزایش قیمت ربطی به التهابات اخیر بازار ندارد.
به دنبال این اتفاقات، محدودیت‌هایی برای فروش روغن در فروشگاه‌ها اعمال شد، به‌طوری‌که مردم فقط می‌توانند دو بطری روغن خریداری کنند. این محدودیت‌ها نگرانی مصرف‌کنندگان را بیشتر کرده است.
در واکنش به نوسانات اخیر بازار، علی فاضلی، رئیس هیات‌مدیره انجمن روغن نباتی تأکید کرد که هیچ محدودیتی در عرضه روغن وجود ندارد و توزیع این محصول به‌صورت عادی ادامه دارد. او اعلام کرد که هرگونه محدودیت در فروش روغن تخلف است.
فاضلی همچنین افزود که پیش‌تر موانعی برای تأمین روغن مورد نیاز صنف و صنعت وجود داشت اما اکنون این مشکلات حل شده است. او بیان کرد که از ۱۲ دی، قیمت روغن ۱۵ درصد افزایش یافته و پس از این افزایش، روغن به وفور در فروشگاه‌ها موجود است.
چند ساعت بعد از این اظهارات، انجمن صنفی صنایع روغن نباتی با انتشار اطلاعیه‌ای هرگونه افزایش قیمت روغن به دلیل خروج یک شرکت خارجی از بازار را تکذیب کرد. در این اطلاعیه آمده که تولید روغن خوراکی نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و انتظار می‌رود تولید امسال از ۲.۲ میلیون تن فراتر رود. همچنین، قیمت‌های فعلی روغن حتی از قیمت‌های دو سال پیش هم کمتر است و تا پایان سال نیز افزایش نخواهد یافت.
اثر نحوه انتشار اخبار بر التهاب بازار محصولات خوراکی
نحوه انتشار اخبار مرتبط با حواشی بازار روغن نباتی طی هفته گذشته باعث ایجاد جو روانی ناپایدار بین مردم شد. برخی مردم اقدام به خرید چندین بطری و حلب روغن مایع و نیمه‌جامد کردند. تاکسی‌های آنلاین نیز مشغول تحویل سفارش‌های خانگی شامل خرید روغن بودند. این نگرانی‌ها بیشتر به دلیل تأمین نیازهای روزانه خانوارها به وجود آمد.
عملکرد ضعیف نهادهای مسئول از جمله وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف باعث شد تا در کمتر از یک هفته، قفسه‌های فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها خالی از روغن شوند و توزیع مجدد این محصولات نیز زمان‌بر شد که این موضوع موجب افزایش نگرانی مردم شد.
این اتفاقات در حالی رخ داد که تا دو هفته پیش، حلب‌های روغن به دلیل کمبود خریدار برای مدت طولانی در قفسه‌ها می‌ماند، اما اکنون تنها لکه‌های روغن روی قفسه‌ها باقی مانده و نگرانی مردم درباره افزایش مجدد قیمت این کالا در آینده‌ای نزدیک بیشتر شده است.
هیچ مشکلی در تأمین و تولید روغن خوراکی وجود ندارد
اکبر فتحی، معاون وزارت جهاد کشاورزی و دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی تأکید کرد که هیچ زیرساختی از کشور خارج نشده و تمام ظرفیت‌ها در داخل کشور موجود است. او گفت که هیچ مشکلی در تأمین روغن داخلی وجود ندارد و تمام مسائل مرتبط با بازار، تأمین و تولید قابل رصد بوده و برنامه‌ریزی کامل در این زمینه انجام شده است.
فتحی افزود که با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در حوزه روغن و واردات به میزان کافی، هیچ مشکلی در بازار روغن نداریم. او توضیح داد که ثبت سفارش‌ها بدون موانع و محدودیت‌ها ادامه دارد.
مشکل کمبود عرضه پس از اعلام نرخ رسمی برطرف شد
فتحی با اشاره به ذخایر استراتژیک کشور گفت که ذخایر داخلی به اندازه کافی موجود است و شرکت بازرگانی دولتی هر سال ۳۰۰ هزار تن روغن برای تأمین ذخایر استراتژیک کشور خریداری می‌کند و امسال نیز این کار انجام شده است.
دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی اشاره کرد که برخی تولیدکنندگان و واردکنندگان ممکن است از این روند سوءاستفاده کنند. او گفت: پس از افزایش قیمت روغن به دلیل افزایش قیمت جهانی، برخی تولیدکنندگان یا واردکنندگان محصولات خود را به بازار عرضه نکردند. با وجود اینکه مشکلی در تأمین وجود نداشت، برخی اتحادیه‌ها از کمبود و افزایش قیمت‌ها خبر دادند که این مشکل پس از اعلام رسمی نرخ توسط ستاد تنظیم بازار برطرف شد.
بازار روغن خوراکی از دید آمار تولید و مصرف
آمارها نشان می‌دهند که نیاز کشور به انواع روغن خوراکی بین ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون تن است. بنا بر ادعای انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران، تولید روغن نباتی در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و پیش‌بینی می‌شود تولید امسال از ۲.۲ میلیون تن فراتر رود. این ادعا با توزیع محدود روغن در تضاد است و مواجهه مردم با قفسه‌های خالی باعث نگرانی و ایجاد جو روانی بین مصرف‌کنندگان شده است.
شایان ذکر است که در آذرماه امسال، قیمت روغن مایع افزایش یافت و هر بطری ۱.۵ لیتری پخت‌وپز از ۸۱,۹۰۰ به ۹۱,۹۰۰ تومان و روغن‌های سرخ‌کردنی از ۹۱,۹۰۰ به حدود ۱۰۰ هزار تومان رسید. همچنین هر حلب ۵ کیلویی روغن نیمه‌جامد که تا امروز ۳۲۱,۵۰۰ تومان بود، قرار است به حدود ۳۷۰ هزار تومان برسد.
با توجه به تضاد میان اظهارات رسمی و وضعیت واقعی بازار، به‌نظر می‌رسد که نیاز است تا مسئولان ذی‌ربط با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف نسبت به رفع این مشکل در اسرع وقت اقدام کنند.
حالا در میان مردم این سوال‌ها مطرح هستند: با توجه به افزایش قیمت‌ها و ادامه واردات، چرا روغن‌های تولیدی وارد شبکه توزیع نمی‌شوند؟ آیا تولیدکنندگان انتظار دارند که قیمت‌ها بیشتر افزایش یابد؟ چرا نهادهای نظارتی پیگیری‌های لازم را در کارخانجات انجام نمی‌دهند؟ مسئولیت این کم‌کاری بر عهده کدام نهاد است؟ و در پایان، این مشکل توزیع قطره‌چکانی تا کی ادامه خواهد داشت؟