به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اولین نشست خبری سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح امروز (23 دی 1403) با حضور اصحاب رسانه در مجتمع باغ زیبا برگزار شد.
نگاه ما پاسخگو بودن به تمامی رسانه‌ها با هر نگاهی است
در ابتدای این نشست خبری نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: بحث صداقت، راستگویی و پاسخگویی را سرلوحه خود قرار دادیم و معاونت ها را نیز به این امر ملزم کردیم. قطعا نقدهایی وجود دارد اما نگاه ما و جناب صالحی پاسخگو بودن به تمامی رسانه‌ها با هر نگاهی است.
وی افزود: بحث گفتگو با اصحاب رسانه گمشده این روزهای ماست چرا که نقاط اشتراک بسیاری داریم که میتوان به امید و نشاط آن را منجر کرد که نیاز امروز جامعه است و اصحاب رسانه آن را می تواند گسترش دهد.
حضور رسانه در کنار دولت می‌تواند به توسعه، عدالت و رفاه اجتماعی کمک کند
در ادامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن گرامی‌داشت دو میلاد بزرگ ماه مبارک رجب و ابراز خرسندی از برگزاری نخستین جلسه خبری، گفت: خدا را شاکریم که این فرصت فراهم شد. رسانه به‌عنوان عنصری بیدار و بینا، وظیفه دارد اقدامات دولت را رصد کند. حضور رسانه در کنار دولت، نه‌تنها برای تکمیل و نقد سازنده ضروری است، بلکه می‌تواند به توسعه، عدالت و رفاه اجتماعی کمک کند. بخشی از مشکلات موجود، نتیجه بی‌توجهی به این نقش مهم رسانه است.
وی با اشاره به عملکرد چندماهه وزارت فرهنگ در دولت چهاردهم، از کلان‌برنامه‌هایی چون مردمی‌سازی، اصلاح بنیادین فرایند صدور مجوزها و شفاف‌سازی یاد کرد و افزود: این اقدامات با جدیت دنبال می‌شود. تاکنون ۲۰۰ سند فرهنگی در سامانه‌های مربوطه بارگذاری شده است. هدف این است که عملکرد ما پشت دیوارهای شفاف و شیشه‌ای قرار گیرد؛ دیوارهایی که اعتماد عمومی را تقویت کنند.
وزیر فرهنگ همچنین به موضوع مدیریت محصولات فرهنگی اشاره کرد و گفت: بسیاری از افراد به دلیل ناآشنایی با حقوق خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند. برای رفع این چالش، موسسات مربوطه مشغول به فعالیت هستند و این طرح با جدیت پیگیری می‌شود.
صالحی برخی اقدامات را نمادین ولی تأثیرگذار دانست و به حرکت پزشکیان در شب سال نو میلادی اشاره کرد و افزود: این‌گونه اقدامات می‌توانند حس همبستگی و تعامل فرهنگی را در جامعه تقویت کنند.
او با تأکید بر اهمیت سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، گفت: این سامانه از دولت یازدهم کلید خورد و در دولت‌های بعدی نیز ادامه یافت. این ابزار قانونی، گامی مهم در راستای تحقق عدالت فرهنگی است که به هر شهروند امکان دسترسی به اطلاعات غیرمحرمانه را می‌دهد.
وزیر فرهنگ با اشاره به ورود وزارتخانه به بحث اقتصاد فرهنگ و صادرات، اظهار کرد: ما تلاش کرده‌ایم تا با تقویت شبکه‌های خلاق هنری و شناسایی مزیت‌های فرهنگی شهرها، از این ظرفیت‌ها در جهت تقویت اقتصاد فرهنگی و اشتغال بهره ببریم. هرچند این طرح در دولت دوازدهم آغاز شد، اما به دلیل همه‌گیری کرونا متوقف گردید. اکنون زیرساخت‌ها آماده است و پروژه‌ها در حال پیشرفت هستند.
وی همچنین از برنامه‌ریزی برای ایجاد گذرهای فرهنگ و هنر خبر داد و گفت: این طرح به‌منظور ایجاد پایگاه‌های فرهنگی و هنری با نگاه اقتصادی طراحی شده است. در سفر این هفته به مشهد، تفاهم‌نامه‌ای با نیشابور، به‌عنوان نمونه موفقی از همکاری با بخش خصوصی، منعقد خواهیم کرد.
صالحی هویت فرهنگی را متشکل از دو بخش هویت ایرانی و هویت اسلامی دانست و بیان کرد: این دو مؤلفه مکمل یکدیگرند و نمی‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد. نقشه فرهنگی ۲۰ استان تدوین شده است و نظام‌نامه ویژه‌ای برای تحقق اهداف هویتی ایرانی-اسلامی در نظر گرفته‌ایم که این مسیر را تسهیل خواهد کرد.
برای رفع برخی سوءتفاهم‌ها، باید در منش‌ها و روش‌های خود تغییراتی ایجاد کنیم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه نشست خبری که به پاسخگویی به سوالات رسانه‌ها اختصاص داشت، در واکنش به پرسشی درباره چالش‌های پیش روی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌های مختلف هنر، از جمله شکاف‌ها، ممنوع‌الکاری‌ها و رشد هنر زیرزمینی، گفت: چالش‌های عرصه فرهنگ و هنر بسیار متعددند، اما اگر بخواهم به یکی از مهم‌ترین چالش‌ها اشاره کنم، باید به مسئله کاهش شدید سرمایه اجتماعی بپردازم. متأسفانه اعتماد مردم به نظام حکمرانی کاهش یافته و این روند در حوزه فرهنگ و هنر با سرعت بیشتری پیش رفته است.
وی افزود: این واقعیت تلخ، قهر و دوری بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر از این فضا را به دنبال داشته است. ما نمی‌توانیم این مسئله را نادیده بگیریم و نباید مثل کبک سرمان را در برف فرو کنیم. اگر اعتماد ذی‌نفعان را جلب نکنیم، هیچ اقدامی پیش نخواهد رفت و تمام تلاش‌ها بر پایه این دیوار بی‌اعتمادی فرو خواهد ریخت. این موضوع همچنان چالشی بسیار جدی است که نیازمند توجه و اقدام فوری است.
وزیر فرهنگ تأکید کرد: ما تلاش کرده‌ایم تا با همفکری همکاران و مشارکت اصحاب رسانه و فرهنگ، این مسئله پیچیده را حل کنیم. هدف من این بوده که اهالی فرهنگ و هنر را با شرایط ایران و بحران‌های پیش رو همراه کنیم تا بتوانیم زبان مشترکی برای گفت‌وگو پیدا کنیم. برای رفع برخی سوءتفاهم‌ها، باید در منش‌ها و روش‌های خود تغییراتی ایجاد کنیم تا این شکاف‌ها را پر کرده و فضای تعامل سازنده‌ای شکل دهیم.
صالحی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه موسیقی، از جمله بازگشت هنرمندان خارج از کشور، صدور مجوز برای موسیقی رپ و ماجرای بازارچه شمالی موزه هنرهای معاصر، اظهار داشت: به عنوان یک ایرانی باید بگویم علاقه روزافزون به موسیقی کره‌ای معنای عمیقی برای ما دارد. این مسئله نشان می‌دهد که کجا اشتباه کرده‌ایم و چرا ذائقه موسیقیایی جامعه، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، به سمتی گرایش پیدا کرده که شیفته موسیقی کره‌ای شده‌اند.
وی افزود: این یک چالش بزرگ است که باید به آن پاسخ دهیم. نمی‌خواهم بگویم این موضوعات در اولویت نیستند، اما مسئله اصلی این است که وقتی فضای کافی برای موسیقی ایرانی، موسیقی مدرن و موسیقی جدید فراهم نمی‌شود، چنین پدیده‌هایی ظهور می‌کنند. به نظر من، توسعه سند موسیقی یکی از مهم‌ترین رویکردهایی است که می‌تواند به حل این مسائل کمک کند. خوشبختانه اکنون موسیقی دارای سند مشخصی شده که این خود گامی مثبت است. هفته گذشته نیز جلسه‌ای در شورای هنر با حضور اعضای خانه موسیقی برگزار کردیم تا درباره چالش‌ها و راهکارها گفت‌وگو کنیم. همه این تلاش‌ها می‌تواند امیدبخش باشد و ما را به راه‌حل‌های مناسب نزدیک کند.
وی در پاسخ به سوالی دیگر درباره معرفی فیلم‌های ایرانی به جایزه اسکار و حضور برخی فیلم‌های سینمایی در مجامع بین‌المللی که در داخل کشور با مشکلاتی مواجه هستند، گفت: تا جایی که اطلاع دارم، انتخاب آثار برای حضور در جشنواره فیلم فجر طبق قوانین جاری جشنواره انجام شده است. یکی از این موارد داشتن یا نداشتن مجوز بوده که در اولویت قرار دارد و ممیزی کیفی نقش تعیین‌کننده‌ای نداشته است. آنچه در این زمینه انجام شده، مبتنی بر آیین‌نامه‌های مشخص است و مسئله دیگری مطرح نیست.
سینمای ایران به‌عنوان یک ویترین فرهنگی نمی‌تواند تنها به یک ژانر محدود شود
صالحی در پاسخ به پرسشی درباره به حاشیه رانده شدن ژانرهای جدی سینما به دلیل رشد چشمگیر فیلم‌های کمدی اظهار داشت: این دغدغه بسیار قابل‌درک است. سینمای ایران به‌عنوان یک ویترین فرهنگی نمی‌تواند تنها به یک ژانر محدود شود، حتی اگر بهترین کمدی‌ها هم تولید شوند. چنین رویکردی در نهایت به افول سینما منجر خواهد شد. نباید افتخار کنیم که صرفاً به دلیل فروش بالا، سایر ژانرهای سینمایی را نادیده بگیریم. بی‌تردید، سینمای کمدی اگر به‌درستی ساخته شود، ژانری محترم و ارزشمند است. اما برای من و همکارانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توجه به دیگر ژانرهای سینمایی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی ادامه داد: خوشبختانه، تعداد فیلم‌های حوزه سینمای اجتماعی تا حدودی افزایش یافته است و باید در این زمینه قدم‌های جدی‌تری برداشته شود. با اطلاعات جدیدی که به دست آورده‌ام، به نظر می‌رسد سایر ژانرهای سینمایی نیز به‌تدریج مورد توجه قرار گرفته‌اند که این خود نکته‌ای امیدبخش است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملزم به رعایت قانون است
در بخش دیگری از این نشست، صالحی در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران درباره حواشی مرتبط با نحوه انتصاب معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ماجرای «کنسرت فرضی» و «دوسالانه سرامیک»، تأکید کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملزم به رعایت قانون است. قانون، همچون آداب اجتماعی، چارچوبی است که شکستن آن موجب اختلال در مناسبات اجتماعی می‌شود. در این حوزه، قانون مبنای ارتباط دولت‌مردان با جامعه است.
وی افزود: هر فردی که در ساختار دولتی قرار می‌گیرد، یا نباید در دولت حضور داشته باشد، یا اگر به‌عنوان کارگزار دولت معرفی می‌شود، باید چارچوب‌های قانونی را بپذیرد. این اصل، خط ارتباطی میان مردم و دولت است که می‌تواند زمینه‌ساز اصلاحات شود. من به‌عنوان وزیر فرهنگ و دیگر همکارانم، موظف به رعایت قوانین هستیم. این یک اصل بنیادین است که همه ما باید به آن پایبند باشیم.
صالحی تأکید کرد: در این زمینه، با برخی تخلفات برخورد شده است، اما نیازی به علنی کردن آن‌ها وجود ندارد. دوستان ما به این مسائل واقف‌اند و تقید به قوانین همواره مورد تأکید بوده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره سیاست‌های این وزارتخانه در راستای توسعه وفاق ملی، واگذاری بخشی از فعالیت‌ها به صنف‌های هنری و دعوت از هنرمندان برای حضور در حوزه‌های اجرایی تصریح کرد: در دولت دوازدهم، یکی از موضوعاتی که مورد توجه قرار گرفت، حل یکی از چالش‌های مهم حوزه فرهنگ و هنر، یعنی کم‌توجهی به اصناف هنری بود. متأسفانه در این زمینه، قوانین قدرتمندی وجود ندارد و نیازمند اصلاحات جدی هستیم. در همان دوره اقداماتی آغاز شد تا با همکاری وزارت صمت، اتحادیه‌ها و اصناف هنری گسترده‌ای شکل بگیرد. اما متأسفانه، در دوره قبلی، با یک مصوبه این مسیر متوقف شد.
تلاش می‌کنیم مشکلات قانونی را برطرف کنیم
وی ادامه داد: من معتقدم که راه رسیدن به مسیر پایدار در این حوزه، بازگشت به قدرت اصناف فرهنگی و هنری است. در حال حاضر، تلاش می‌کنیم مشکلات قانونی را برطرف کنیم. اگر صنوف و تشکل‌های فراگیر در این حوزه شکل بگیرند، دولت می‌تواند برخی وظایف غیرحاکمیتی، از جمله برگزاری جشنواره‌ها و سایر رویدادها را به این اصناف واگذار کند. حتی در برخی برنامه‌های حاکمیتی نیز میتوان مسئولیت‌ها را به صنوف هنری سپرد.
صالحی در بخش دیگری از این نشست و در واکنش به سؤالی درباره حواشی ایجاد شده در حوزه معاونت امور هنری گفت: من بر این باورم که فضای رسانه‌ای کشور نباید وارد حاشیه‌سازی‌های بی‌اساس شود. همه ما باید تلاش کنیم تا سوءتفاهم‌ها در این زمینه به حداقل برسد. از سوی دیگر، به‌عنوان یکی از اعضای این حوزه عرض می‌کنم که حاشیه‌سازی رسانه‌ای، به همان اندازه که حاشیه‌سازی مدیریتی آسیب‌زا است، مضر خواهد بود.
وی تأکید کرد: ما و اهالی رسانه مکمل یکدیگر هستیم و باید مواظب باشیم که این همکاری سازنده، با حاشیه‌ها خدشه‌دار نشود. همچنان معتقدم اگر کسی از همکارانم از مسیر قانونی خارج شود، باید توصیه‌های لازم در این خصوص انجام گیرد و مشکلات در چارچوب قانونی حل و فصل شوند.
باید کمی صبر کرد تا نتایج عملکرد مدیران مشخص شود
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از نشست خبری خود و در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا در این دوره نگاه سهل‌گیرانه‌تری نسبت به انتخاب مدیران و حساسیت نسبت به عملکرد آن‌ها وجود دارد، اظهار کرد: وقتی آقای انتظامی در دوره پیش وارد سازمان سینمایی شد، بسیاری باور نداشتند که بتواند عملکرد موفقی داشته باشد، اما دیدیم که توانست مدیریت مطلوبی ارائه دهد. در این دوره نیز رویکرد من مشابه است. انتخاب مدیران در وزارت ارشاد نه به‌صورت تصادفی و نه بر اساس اولویت‌های سطحی بوده است. به نظرم باید کمی صبر کرد تا نتایج عملکرد مدیران مشخص شود.
وی افزود: مدیرانی که انتخاب شده‌اند، با هدف جوانگرایی و ایجاد تغییرات جدید برگزیده شده‌اند تا بتوانند با نسل جوان‌تر ارتباط بهتری برقرار کنند. تغییرات فناورانه‌ای که در جامعه به وجود آمده نیز ما را به این سمت سوق داده است که از نیروهای جدیدتری استفاده کنیم. البته من انکار نمی‌کنم که اشتباهاتی هم ممکن است رخ داده باشد، اما هدف ما اصلاح و بهبود است.
تا کنون ۵۰ درصد از مشکلات هنرمندان ممنوع‌الکار برطرف شده است
صالحی درباره موضوع ممنوع‌الکاری برخی هنرمندان و اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه گفت: برخی از ممنوعیت‌ها تحت شرایط خاص زمانی رخ داد و توسط مجموعه‌هایی خارج از وزارتخانه اعمال شد. خوشبختانه بسیاری از این مشکلات مرتفع شده است و من ترجیح می‌دهم اسامی را ذکر نکنم تا حساسیت‌ها افزایش نیابد. اما تعاملات خوبی با نهادهای امنیتی و قضایی انجام شده و تا کنون ۵۰ درصد از مشکلات هنرمندان ممنوع‌الکار برطرف شده است.
وی تأکید کرد: ما معتقدیم که وفاق اجتماعی باید به سمتی برود که چنین مشکلاتی کمتر رخ دهد. جلساتی که با نهادهای مرتبط داشته‌ایم، نتایج مثبتی به همراه داشته و تلاش ما بر این است که اقدامات مؤثری در این زمینه انجام دهیم.
وی در بخش دیگری از این نشست درباره مواجهه با مجموعه‌های فرهنگی هنری و موضوع ممیزی گفت: اصلی‌ترین راهکار ما گفتگو است. تلاش داریم یک زیست‌بوم فرهنگی برقرار کنیم که مبتنی بر تعامل و تفاهم با مجموعه‌های دیگر باشد. این موضوع در حوزه‌های فرهنگی، امنیتی و انتظامی نیز صادق است و باید این بخش‌ها به یکدیگر نزدیک شوند.
وی افزود: البته در مواردی که گفتگو به نتیجه نرسد، هر نهاد در چارچوب وظایف خود عمل خواهد کرد، اما تلاش ما این است که با گفتگو و تعامل، مسائل را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنیم.
جشنواره فیلم فجر امسال؛ فرصت‌های جدید برای سینما و استان‌ها
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه نشست خبری خود و در پاسخ به پرسش خبرنگار فرهنگی دانا درباره تغییرات اعمال‌شده در جشنواره فیلم فجر و ارتقا کیفیت آن اظهار داشت: با توجه به فرصت محدودی که برای برگزاری جشنواره فیلم فجر داشتیم، تلاش‌های بسیاری صورت گرفت که از جمله آن‌ها میتوان به برگزاری بخش «تجلی اراده ملی» در بوموسی اشاره کرد. این اقدام، هم نمادی از تاکید بر تمامیت ارضی کشور است و هم فرصتی برای مشارکت استان‌ها در این رویداد مهم به شمار می‌رود.
وی افزود: برخی تغییرات در جشنواره ایجاد شده که ممکن است به ظاهر رویکردی تازه نباشد، اما در واقع، فضای تازه‌ای به این رویداد هنری بخشیده است. یکی از این تغییرات، انتخاب دبیر جشنواره از میان اهالی سینما است که تاکنون توانسته تعاملات مثبتی با سینماگران برقرار کند. همین موضوع، فرصتی برای بازگشت سینماگران به فضای جشنواره ایجاد کرده و نویدبخش برگزاری یک جشنواره موثر و با کیفیت است.
صالحی در جواب سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر برنامه جدید وزارت ارشاد در حوزه پلتفرم‌ها گفت: در این مدت جلسات زیادی را با مجموعه‌های مختلف داشتیم تا بتوانیم به یک نظام شبکه‌ای برسیم. البته که من هنوز درک روشنی از این رویکرد ندارم که چه طور می توان این حوزه را به صورت جداگانه مدیریت کرد. به هر حال برای این تفکیک مدیریتی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مسائلی وجود دارد که باید روی آن بررسی کرد. البته که ما تابع قانون هستیم اما هنوز نمی‌توان برای این ماجرای مدیریت جداگانه در پلتفرم‌ها به راه حل رسید. البته گاهی تقسیمات مکانیکی موجب بروز مشکلاتی می‌شود که تقسیم کار نیست بلکه به هم ریزی کار است. طبیعتا قانون فعلا این است و تا زمانی که این قانون باشد ما گردنمان از مو باریک‌تر است. در این زمینه نقدهایی داریم اما فعلا ماجرا این است تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.