به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در دوران ۱۵ ماهه جنگ غزه، اسرائیل با یک وضعیت بی‌سابقه ناشی از حملات و تهدیدها از جانب جبهه‌های مختلفی روبه رو بوده است. این تهدیدها از سمت شش جبهه مختلف شامل لبنان، سوریه، یمن، عراق، ایران، فلسطین و حتی خود سرزمین‌های اشغالی فلسطین بود به طوری که نه تنها امنیت اسرائیل را تحت فشار قرار داد، بلکه به شدت بر اقتصاد این رژیم تاثیر گذاشت و در نهایت اسرائیل را مجبور به پذیرش آتش‌بس کرد.در واقع آتش‌بس نه تنها به دلیل مشکلات نظامی و تداوم تهدیدهای چندگانه بلکه به دلیل هزینه‌های گزاف جنگ، فشارهای معیشتی بر ساکنان اسرائیل و فرار سرمایه گذاران و سایر بحران‌های داخلی اتفاق افتاد.جنگ غزه نشان داد که در دوران حاضر، تهدیدها از چندین جبهه می‌تواند به سرعت موجب بروز بحران‌های امنیتی و اقتصادی برای اسرائیل شود.اسرائیل که تا پیش از این، تهدیدهای متعدد در منطقه را تجربه کرده و نشان داده بود که هر جبهه‌ای را به تنهایی می‌تواند کنترل کند، در این جنگ با واقعیت جدیدی روبه‌رو شد که توانایی مقابله با تهدیدهای همزمان از چندین جبهه را از دست داد و در نهایت برای حفظ ثبات داخلی و اقتصادی، مجبور به توافق آتش‌بس شد.
با نزدیک شدن به تاریخ اجرای توافق، در ۱۹ ژانویه، روزنامه اقتصادی کالکالیست رژیم صهیونیستی بر خسارات اقتصادی این رژیم در نتیجه جنگ غزه معطوف شده است؛ با وجود اینکه این روزنامه نسبت به آمار اعلامی کابینه نتانیاهو به دید شک و تردید می نگرد و آمار واقعی را بدتر از آنچه اعلام شده توصیف می‌کند.این هفته کاکالیست رقم اعلامی از سوی کابینه درباره اینکه کسری مالی اسرائیل در ۲۰۲۴ به ۶.۹ درصد تولید ناخالص داخلی یا حدود ۱۳۶ میلیارد شیکل (۳۶.۱ میلیارد دلار) رسیده، زیر سوال برده است.این روزنامه تاکید کرد که واقعیت اقتصاد اسرائیل تلخ تر به نظر می‌رسد، زیرا تحلیل‌ها نشان می‌دهد که کسری واقعی به ۷.۲ درصد تولید ناخالص داخلی یا حدود ۱۴۲ میلیارد شیکل (۳۷.۷ میلیارد دلار) رسیده است.در پایان سال ۲۰۲۳، وزارت دارایی رژیم صهیونیستی پیش بینی کرده بود که بودجه سال ۲۰۲۴ کسری ۴.۹ درصدی تولید ناخالص داخلی را در مقایسه با کسری واقعی ۴.۲ درصدی در سال ۲۰۲۳ ثبت کند.کالکالیست نوشت: در حالی که نخست وزیر بنیامین نتانیاهو و وزیر دارایی بزالل اسموتریچ رقم زیر ۷ درصد کسری بودجه را جشن گرفته‌اند، اسرائیلی‌ها از هزینه‌های بالای زندگی و رشد اقتصادی کُند رنج می‌برند.نکته قابل توجه این است که اسرائیل بیش از یک بار نرخ رشد اقتصادی اعلام شده خود را به ویژه با آغاز جنگ در نوار غزه بازنگری کرد که کاهش‌های بیشتر را نشان می‌داد.
کسری بودجه هشت درصدی اسرائیل در ۲۰۲۴
اداره آمار رژیم صهیونیستی در اوایل در ۲۰۲۴ از افت رکورد شکن ۱۹.۴ درصدی رشد اقتصاد این رژیم در چهار ماهه آخر سال ۲۰۲۳ به علت جنگ غزه خبر داد به طوری که آن زمان رشد تنها دو درصدی را ثبت کرده بود.در طول سال ۲۰۲۴ نیز کسری بودجه اسرائیل شاهد نوساناتی بوده و به تدریج با تشدید عملیات نظامی افزایش یافت تا این رژیم نتوانسته باشد به وعده‌های خود مبنی بر بازگشت رشد عمل کند.در اینجا نگاهی ماهانه به سیر تحول کسری بودجه رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۴ خواهیم داشت:ژانویه ۲۰۲۴: کسری بودجه در ابتدای سال به ۴.۵ درصد رسید.فوریه: در نتیجه افزایش هزینه های دفاعی برای مقابله با تنش های منطقه ای، به ۴.۸ درصد افزایش یافت. مارس: با تشدید آمادگی‌های نظامی، کسری بودجه به ۵.۲ درصد رسید.آوریل: کسری بودجه به دلیل نگرانی‌های امنیتی مداوم (عملیات وعده صادق یک ایران) مداوم به ۵.۷ درصد رسید. می: با اجرای اقدامات هزینه های اضافی توسط کابینه به ۱/۶ درصد افزایش یافت. ژوئن: کسری به ۶.۶ درصد رسید که هدف سالانه اعلام شده بود. جولای: کسری بودجه اسرائیل همچنان در حال افزایش بود و به ۷.۰ درصد تولید ناخالص داخلی رسید. اوت: کسری بودجه از هدف سالانه فراتر رفت و به ۷.۵ درصد رسید. سپتامبر: در نتیجه تشدید جنگ در غزه و لبنان، با هزینه ای بالغ بر ۱۰۳.۴ میلیارد شکل (۲۸ میلیارد دلار) کسری بودجه به ۸.۵ درصد افزایش یافت. اکتبر: کسری بودجه اندکی کاهش یافت و به ۷.۹ درصد رسید. نوامبر: کسری بودجه دوباره به ۸.۲ درصد افزایش یافت.دسامبر: کسری بودجه در ۷.۷ درصد تثبیت شد.(بالای سی و هشت میلیارد دلار)
هزینه‌های مستقیم ۳۴ میلیارد دلاری جنگ
به گفته وزارت دارایی رژیم صهیونیستی، اسرائیل از زمان آغاز جنگ در نوار غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا کنون ۱۲۵ میلیارد شکل (۳۴.۰۹ میلیارد دلار) هزینه متحمل شده است.این وزارتخانه دوشنبه گذشته افزود که اسرائیل در دسامبر گذشته کسری بودجه ۱۹.۲ میلیارد شکلی (۵.۲ میلیارد دلار) را به ثبت رساند و به هزینه های بالای جنگ در غزه و لبنان اشاره کرد.به نظر می‌رسد اینها هزینه‌های مستقیم جنگ بدون در نظر گرفتن پیامدهایی است که جنگ بر جنبه های مختلف زندگی در اسرائیل ایجاد کرد.روزنامه اقتصادی اسراییلی کالکالیست اشاره کرد که هزینه جنگ در نوار غزه تا پایان سال ۲۰۲۴ حدود ۲۵۰ میلیارد شکل (۶۷.۵۷ میلیارد دلار) بوده است.این روزنامه به تخمین‌های بانک مرکزی اسرائیل درباره هزینه‌های جنگ غزه تکیه کرد و توضیح داد که این مبلغ ۶۶ میلیارد شکل برای جنگ شامل «هزینه‌های امنیتی مستقیم، هزینه‌های غیرنظامی بزرگ و ضررهای درآمدی است، اما نه همه چیز».
گردشگری در اسرائیل نابود شد
به دلیل جنگ در غزه و دیگر جبهه‌ها، خسارت وارد شده به گردشگری اسرائیل در سال گذشته بیش از ۷۰ درصد در مقایسه با سال ۲۰۲۳ بدتر شده است.صنعت گردشگری در اسرائیل بیش از ۸۰ درصد در مقایسه با سال اوج قبل از همه گیری کرونا در سال ۲۰۱۹ افول یافته است.طبق داده های اداره آمار اسرائیل، گردشگری ورودی به ۸۸۵ هزار گردشگر و بازدیدکننده در ۱۱ ماهه اول سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است، در حالی که انتظار می رود در کل سال به ۹۵۲ هزار گردشگر رسیده باشد.این در حالی است که در ۱۱ ماهه اول سال ۲۰۲۳، تعداد گردشگرانی که از اسرائیل بازدید کردند به ۲.۹۵ میلیون نفر رسید، در حالی که تعداد آنها در کل سال ۲۰۲۳ به حدود ۳ میلیون گردشگر رسید.بر اساس گزارش منتشر شده توسط وبگاه اقتصاد و تجارت اسرائیل (اختصاصی)، بر اساس داده های دولتی، حدود ۶۰ هزار شرکت و بنگاه کوچک و متوسط در سال ۲۰۲۴ درهای خود را در اسرائیل بستند در حالی که ۵۰ درصد نسبت به سال های گذشته افزایش یافته است.این گزارش حاکی از آن است که بسیاری از شرکت های گردشگری در نتیجه جنگ تحت تأثیر قرار گرفته و درهای خود را بسته اند. تعداد گردشگران در طول جنگ اسرائیل علیه لبنان به طور قابل توجهی کم تر شد؛ در حالی که تعداد گردشگرانی که در اوت ۲۰۲۴ وارد شدند حدود ۳۰۴.۱ هزار نفر بود، در سپتامبر گذشته به حدود ۸۹.۷ هزار گردشگر کاهش یافت.بر اساس داده‌های اداره آمار رژیم صهیونیستی، تعداد گردشگران در اکتبر گذشته به ۳۸.۳ هزار گردشگر کاهش یافت، در حالی که در نوامبر ۲۰۲۴(آبان ماه) به کمی افزایش یافت و به ۵۲.۸ هزار گردشگر رسید.
تعطیلی بیش از ۶۰ هزار شرکت در اسرائیل و تاثیر وعده صادق بر کاهش رتبه اعتباری اسرائیل
به گزارش تایمز اسرائیل، شرکت اطلاعات تجاری Covis BDI در گزارشی در جولای گذشته(تیر ماه) اعلام کرد که ۶۰ هزار شرکت در سال ۲۰۲۴ به دلیل پیامدهای جنگ جاری در نوار غزه تعطیل می‌شوند.• یوئل امیر، مدیر عامل Covis BDI در آن زمان گفته بود: هیچ بخش از اقتصاد اسرائیل از پیامدهای جنگ جاری مصون نیست.وی افزود: کسب‌وکارها در اسرائیل با واقعیت بسیار پیچیده‌ای سروکار دارند از ترس از تشدید جنگ همراه با عدم اطمینان در مورد زمان پایان جنگ و همچنین چالش‌های مداومی که مانند کمبود کارکنان، کاهش تقاضا، افزایش نیازهای مالی، افزایش هزینه‌های تدارکات و مسائل لجستیکی وجود دارد.کاهش متوالی رتبه‌های اعتباری اسرائیل نیز به فرار سرمایه از این رژیم کمک کرد. همچنین آژانس رتبه‌بندی اعتباری استاندارد اند پورز در مهر ماه گذشته به دنبال عملیات وعده صادق ۲،، رتبه بلندمدت اسرائیل را از «A+» به «A» کاهش داد و دلیل آن را افزایش خطرهای امنیتی به دنبال تشدید درگیری‌ها با حزب‌الله لبنان و پاسخ موشکی ایران به اسرائیل دانست.
بخش ساخت‌وساز اسرائیل فلج شد
بخش ساخت و ساز در اسرائیل نیز پس از شروع جنگ در نوار غزه و ممانعت از کار کارگران فلسطینی در اسراییل فلج شد.آمار اوت گذشته حاکی از حقایق زیر است: زیان هفتگی بخش ساخت و ساز بالغ بر ۶۴۴ میلیون دلار بوده است. ۵۰ درصد سایت های ساختمانی به دلیل کمبود نیروی انسانی تعطیل شد. تاخیر مورد انتظار در تحویل آپارتمان های جدید به ۳۶ ماه رسید. کمبود نیروی کار در بخش ساخت و ساز اسرائیل به ۱۴۰ هزار کارگر رسید.در اکتبر گذشته، بانک مرکزی اسرائیل به مقامات ارشد بانک در مورد وضعیت بخش ساخت و ساز و املاک هشدار داد و بر نیاز به مدیریت دقیق ریسک ها در این دوره تاکید کرد بر اساس گزارش بلومبرگ، قبل از شروع جنگ در نوار غزه در اکتبر سال ۲۰۲۳، یک سوم کارگران کارگاه های ساختمانی اسرائیل فلسطینی بودند، اما دولت نتانیاهو به دلیل نگرانی های امنیتی از ورود حدود ۱۵۰ هزار کارگر فلسطینی از کرانه باختری به اسرائیل جلوگیری کرد. و قول داد که آنها را جایگزین کند و کارگران خارجی بیاورد اما نتوانست به دلایل امنیتی و تداوم جنگ و هزینه های آن کارگر خارجی جذب کند.
کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در اسرائیل و فرار پول از این رژیم
اکتبر گذشته، آسوشیتدپرس به نقل از کارشناسان اقتصادی گزارش داد که اسرائیل با کاهش چشمگیر سرمایه‌گذاری خارجی مواجه شده است، زیرا سرمایه‌گذاران نگران وضعیت امنیتی هستند.به گزارش تایمز اسرائیل، بر اساس داده های وزارت دارایی این رژیم، ارزش معاملات سرمایه گذاری خارجی در نیمه اول سال ۲۰۲۴ با ۲۸ درصد کاهش به صورت سالانه به ۱۱.۸ میلیارد دلار رسیده است.طبق گزارش روزنامه گلوبز، سرمایه‌گذاری در بخش سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر (استارت‌آپ‌ها) برای شرکت‌های اسرائیلی در دوره اکتبر ۲۰۲۳ تا سپتامبر ۲۰۲۴ با کاهش ۶ درصدی همراه شد افزون بر اینکه تعداد سرمایه‌گذاری‌های خارجی و اسرائیلی در اسرائیل هم در مجموع با کاهش شدید ۳۰ درصدی همراه شد.بر اساس گزارش گلوبز تا سه سال پیش، شاخص استاندارد‌اند پورز (در بورس آمریکا) که بزرگ‌ترین شرکت‌های آمریکا را دربر می‌گیرد، تقریباً یک درصد از کل سرمایه‌گذاری بلندمدت اسرائیلی‌ها یعنی در مجموع شش میلیارد شکل را جذب کرده بود؛ اما از زمان جنگ، خیلی چیزها تغییر کرده و فرار پول از اقتصاد اسرائیل به آمریکا افزایش یافته است.در این گزارش آمده است که فرار پس‌اندازها از اقتصاد اسرائیل را نیروهای فعال در حوزه فناوری و جوانان با آگاهی مالی بالا در اسرائیل کلید زدند که سرمایه‌گذاری‌ها و پس‌اندازهای خود را به بازار مالی آمریکا منتقل کردند/گزارش «گلوبز» حاکی است که ظرف سه سال، وجوه سرمایه‌گذاری شده در بازارهای آمریکا از شش میلیارد شکل به ۱۳۴ میلیارد افزایش‌یافته که بیشتر آنها از صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های پس‌انداز و صندوق‌های آموزش پیشرفته اسرائیل است که دست‌کم هشت درصد از کل دارایی‌های مالی بلندمدت در اقتصاد در حال حاضر متزلزل اسرائیل را شامل می‌شود.
یک چهارم اسرائیلی‌ها زیر خط فقر هستند
گزارش فقر در اسرائیل در سال ۲۰۲۴ که در دسامبر گذشته منتشر شد، بیان کرد که حدود یک چهارم اسرائیلی‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند، در حالی که ۶۵ درصد از اسرائیلی‌ها از نظر مالی آسیب دیده‌اند، که این، خبر از سقوط تاب‌آوری اجتماعی در این کشور به دلیل جنگ‌های جاری می‌دهد.بر اساس گزارش سازمان امداد بشردوستانه لاتت که گزیده‌هایی از آن توسط روزنامه‌های یدیعوت آحارونوت و اسرائیل الیوم منتشر شده است، ۳۲.۱ درصد از اسرائیلی‌ها در طول سال گذشته شاهد وخامت اوضاع مالی خود بوده‌اند، در حالی که حدود یک میلیون اسرائیلی در پرداخت صورت حساب هزینه های اساسی زندگی با مشکل مواجه هستند. همچنین حدود نیمی از فرزندان خانواده های تحت حمایت نهادهای خیریه از مشکلات روانی و پیشرفت تحصیلی ضعیف رنج می برند، در حالی که بیش از نیمی از سالمندان این گروه دارو را کنار گذاشته اند و از افزایش احساس تنهایی و اضطراب رنج می برند.
خسارت‌های آتی اقتصاد اسرائیل در نتیجه افزایش بودجه دفاعی
روزنامه کالکالیست به تازگی در گزارشی هزینه جنگ غزه را سنگین توصیف و آن را نشان دهنده «شکست» جنگ در نوار غزه خواند و توضیح داد که این امر مستلزم "نیاز به افزایش قابل توجه بودجه وزارت دفاع اسرائیل در طول یک دهه آینده است.وی گفت: بودجه (نظامی آینده) شامل خرید هواپیماها، بالگردها، نفربرهای زرهی و مقادیر زیادی سلاح و مهمات و همچنین سرمایه گذاری روی افراد یا خود نظامیان اسرائیلی است.این روزنامه تاکید کرد: قرار بود درآمد حاصل از گاز طبیعی در دریای مدیترانه به وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش برسد، اما به نظر می رسد به وزارت دفاع اسرائیل خواهد رسید.کمیته بررسی بودجه امنیتی و دفاعی که در اسرائیل به نام «کمیته ناگل» به نام رئیس آن یاکوف ناگل شناخته می‌شود، توصیه کرده که بودجه اضافی مورد نیاز برای وزارت جنگ این رژیم در ده سال آینده ۲۷۵ میلیارد شیکل باشد که معادل ۷۴ میلیارد دلار) است یعنی ۲۷.۵ میلیارد شیکل (۷ میلیارد دلار) در هر سال به بودجه دفاعی اضافه می‌شود.
فلج شدن صنعت هوانوردی اسرائیل
در همین حال ، تمدید توقف پروازهای شرکت‌های خارجی به اسرائیل با وجود توقف جنگ در جبهه شمالی اما تداوم تهدیدها از جبهه یمن، صنعت حمل و نقل هوایی را در اسرائیل را به لرزه درآورده زیرا صادرات کالاها به خارج و واردات مواد اولیه موردنیاز کار تولید در کارخانه‌ها با مشکل فزاینده‌ای مواجه است.در حال حاضر تنها ۲۶ شرکت هواپیمایی خارجی در فرودگاه بن گوریون فعالیت می کنند، در حالی که این رقم قبل از جنگ در غزه و دیگر جبهه ها ۹۰ شرکت بود. به گفته این روزنامه، در حالی که شرکت هواپیمایی ایر سیشل بازگشت خود را به اسرائیل اعلام کرده که بیست و هفتمین شرکت بازگشته به اسرائیل محسوب می شود اما این شرکت نیز تعداد محدودی پرواز را انجام می دهد و بنابراین تأثیر آن بر صنعت هوانوردی ناچیز است.از سوی دیگر خسارت مستقیم پاسخ‌های موشکی و پهپادی حزب الله به شهرک‌ها در شمال سرزمین‌های اشغالی نیز حدود ۵ میلیارد شکل (ا دلار آمریکا = ۳.۵۶ شکل) برآورد شده است، در حالی که خسارت غیرمستقیم ، حدود ۳.۵ تا ۴ میلیارد شکل برآورد شده است.
گرانی حمل و نقل کالا و تورم
همچنین حمل‌ونقل هوایی به و از اسرائیل در یک سالی که گذشت به دلیل حملات نیروهای مسلح یمن به کشتی‌ها در دریای سرخ، فلج شدن بندر ایلات و گران شدن حمل و نقل کالا به دلیل نیاز به دور زدن دماغه امید نیک در جنوب قاره آفریقا حدود ۲۰۰ درصد گران شده، اما صرف‌نظر از گرانی، دسترسی به آن به‌ویژه طی دو ماه گذشته کاهش‌یافته است.محموله‌های کالا و مواد خام به شرکت‌های اسرائیلی هفته‌ها در فرودگاه‌های سراسر جهان‌گیر کرده است و صادرکنندگان داخلی نیز که قرار است کالاها را به مشتریان خارج از کشور تحویل دهند، نمی‌توانند پروازهای موجود را پیدا کنند که به آنها اجازه دهد به تعهد خود در خصوص تاریخ تحویل وفادار بمانند.مراکز پژوهشی رژیم صهیونیستی هزینه‌های جنگ غزه را بالای ۱۳۰ میلیارد دلار اعلام کرده‌اند.همچنین بسیاری از شرکت‌های بزرگ محصولات غذایی در اسرائیل اعلام کردند که قیمت محصولات خود را از ژانویه با درصدهای متفاوت افزایش خواهند داد، شرکت اشتراوس افزایشی تا ۱۸ درصد را اعمال کرد. شرکت غول پیکر مواد غذایی Unilever قیمت محصولات خود را با ۱۲% افزایش به ۱۶% افزایش داد در حالی که شرکت Awsem قیمت بسیاری از محصولات را تا ۹% و شرکت Carmit قیمت محصولات خود را تا ۲۰% افزایش داد.این موج بی‌سابقه شامل خدمات عمومی و مالیات نیز می‌شود، به طوری که مالیات بر ارزش افزوده ۱٪ افزایش یافت، مالیات بر املاک ۵.۳٪، قیمت سوخت ۱.۱٪، قیمت آب ۲٪، هزینه برق نیز ۳.۵ درصد افزایش یافت و هزینه های بیمه ۱.۲ درصد افزایش یافت.