به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سیب زمینی که تا 3 ماه پیش با قیمت حدود 10 تا 12 هزار تومان به دست مردم می رسید و آخرین امید دهک های کم درآمد بود امروز هم قیمت موزی شده که از اکوادور و آمریکای جنوبی به کشور می رسد و گزارشات نشان می دهد که این محصول پر بازده که امکان چندین بار کشت را دارد و محصولی بسیار اقتصادی است به واسطه برخی مشکلات مدیریتی و نظارتی تا چند صد درصد رشد قیمت داشته و این موضوع در کنار گرانی سایر محصولات جالیزی نظیر بادمجان، گوجه، خیار و پیاز و... موجب افزایش نارضایتی عمومی در کشور شده است.
مشاهدات میدانی خبرنگار دانا نشان می دهد، بازار میوه و سبزیجات همچنان شاهد افزایش قیمت بی‌رویه برخی از محصولات است. به‌عنوان مثال، قیمت گوجه‌فرنگی و خیار، همچنین پیاز و سیب‌زمینی، روند صعودی را طی کرده است. پیش از این محصولات در محدوده ۲۲ تا ۳۰ هزار تومان فروخته می‌شدند، ولی اکنون قیمت‌ها به حدود 40 تا 60 هزار تومان رسیده است. حتی در برخی مناطق بالای شهر تهران، قیمت‌ها تا ۷۰ هزار تومان نیز افزایش یافته‌اند.
در حال حاضر، افزایش قیمت سیب‌زمینی، خیار و گوجه‌فرنگی به دلایل متعددی از جمله کاهش تولید، افزایش هزینه‌های حملونقل و تقاضای بالای محصولات رخ داده است. به‌علاوه، تغییرات آب و هوایی نیز تأثیر چشمگیری بر تولید محصولات دارند. جالب است بدانید ایران پس از هند دومین تولیدکننده بزرگ پیاز است، اما قیمت این محصول نیز همچنان بالا باقی مانده است. یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت‌ها صادرات بی‌رویه محصولات است که دولت باید با تنظیم بازار و ایجاد تعادل میان نیاز داخلی و صادرات، به رفع این مشکل بپردازد.
دیگر محصولات نیز در بازار افزایشی شدید داشته‌اند. به گزارش اتحادیه صنف بارفروشان میوه و تره‌بار تهران، قیمت کلم سفید از فروردین ۱۴۰۳ تا دی‌ماه از ۸ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم افزایش یافته است، نشان‌دهنده رشد ۲۷۵ درصدی قیمت است. این افزایش قیمت به مشکلات لجستیکی، هزینه‌های تولید و توزیع و وجود واسطه‌ها نسبت داده می‌شود. واسطه‌ها به‌ویژه در اواخر پاییز با انبار کردن محصولات و سپس تدریجاً عرضه آنها، باعث افزایش قیمت‌ها می‌شوند.
دلایل متعددی بر افزایش قیمت صیفی‌جات تأثیر دارند. از جمله مهم‌ترین عوامل، نوسانات آب و هوایی است که موجب کاهش تولید محصولات کشاورزی می‌شود. همچنین، افزایش هزینه‌های نهاده‌های کشاورزی و کودهای شیمیایی تحت تاثیر نرخ ارز و بستن قراردادهای صادراتی بدون برنامه، به کمبود محصولات در بازار داخلی و افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند. مشکلات حملونقل و افزایش هزینه‌های سوخت نیز نقش بسزایی در این افزایش قیمت‌ها دارند. همچنین، تورم عمومی کلیّت اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در بازار فعلی، گوجه‌فرنگی با کیفیت نازل حدود ۴۰ هزار تومان و محصول با کیفیت بهتر تا ۶۰ هزار تومان فروخته می‌شود. این امر نشان می‌دهد سیاست‌های تنظیم بازار تا کنون نتایج محدودی داشته‌اند. گوجه‌فرنگی یکی از محصولات پرمصرف در سفره‌های ایرانی است و افزایش قیمت آن می‌تواند تأثیرات زیادی بر هزینه‌های خانوار داشته باشد. قیمت سیب‌زمینی هم افزایش یافته و از 40 هزار تومان به 60 هزار تومان رسیده است.
صادرات محصولات کشاورزی بدون برنامه دقیق می‌تواند باعث نوسانات قیمتی و کمبود محصولات در بازار داخلی شود. مدیریت صحیح صادرات می‌تواند از کمبود محصولات و افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند. دولت با برنامه‌ریزی دقیق برای تأمین بازار داخلی و صادرات، می‌تواند از ایجاد نوسانات قیمتی جلوگیری نماید.
در هفته‌های اخیر، قیمت گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی به مرزهای جدیدی از افزایش رسید. برخی مغازه‌داران عوامل اصلی گرانی را صادرات به عراق، کاهش عرضه بسبب شروع فصل سرما، بارندگی و مشکلات حملونقل می‌دانند. این افزایش قیمت‌ها باعث نارضایتی و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان شده است.
برای مدیریت بهتر بازار صیفی‌جات و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت صادرات، حمایت از کشاورزان، نظارت بر عرضه و تقاضا، استفاده از فناوری‌های نوین، ایجاد بازارهای محلی و توسعه سیستم‌های پایش نوسانات بازار ضروری است.
گرانی سیب زمینی و گوجه‌فرنگی؛ تکرار سوءمدیریت و نبود برنامه‌ریزی
اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه راه دانا با اشاره به افزایش قیمت برخی از محصولات کشاورزی در روزهای گذشته اظهار داشت: افزایش قیمت صیفی‌جات به دلیل بستن قراردادهای صادراتی است و ارسال محصولات از مناطق سردسیر کاهش یافته و بازار با محصولات استان‌های جنوبی تأمین می‌شود.
وی ادامه داد: طی روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت سیب‌زمینی در بازار بودیم که دو ماه پیش ما این افزایش قیمت را پیش‌بینی کرده بودیم و دراین‌خصوص هم اخطار داده بودیم و مسئولان را آگاه کرده بودیم.
وی با بیان اینکه این افزایش قیمت در اثر سوءمدیریت به وجود آمده و باید علت را از زی نفعان افزایش قیمت جویا شد، افزود: هر ساله در فصل زمستان شاهد این افزایش قیمت هستیم و برای جلوگیری از این افزایش قیمت نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت از طرف مسئولان و همچنین نیاز به مدیریت شرایط موجود داریم.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی بیان کرد: اگر بخواهیم به‌صورت چکیده و خلاصه علت این وضعیت را بازگو کنیم باید به ضعف مدیریت اشاره کنیم، حتماً موارد دیگری هم در این قضیه دخیل هستند؛ ولی این مورد باید از قبل پیش‌بینی می‌شد.
وی ادامه داد: امروز که قیمت سیب‌زمینی در بازار تره بار به 45 هزار تومان رسیده تا به دست مصرف‌کننده برسد قیمت از 50 هزار تومان و بیشتر می‌رسد که باید سود منصفانه فروشنده محترم هم لحاظ شود.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی همچنین در خصوص ادامه افزایش قیمت گوجه‌فرنگی در روزهای اخیر گفت: بخشی از افزایش قیمت گوجه‌فرنگی در این فصل به‌خاطر جابه‌جایی گوجه از جنوب کشور به سمت مرکز کشور است که هر ساله شاهد این اتفاق هستیم و بخشی هم‌بستگی به سال آوری محصول دارد که میزان و زمان رسیدن محصول دخیل است که با رسیدن محصول قیمت هم به ثبات می‌رسد، در برخی از سال‌ها اتفاق افتاده که حتی از فصل تابستان هم محصول بهتری وجود داشته و به ابزار عرضه شده است.
وی در ادامه در خصوص ممنوعیت صادرات گوجه‌فرنگی گفت: یکی از دلایلی هم که ضعف مدیریت را نشان می دهد همین موضوع است؛ چون باید از قبل پیش‌بینی‌ها انجام شود تا صادرکننده نیز به مشکل برنخورد، صادرکننده هم قرارداد بسته و باید به تعهداتش پایبند باشد و نباید کار به جایی برسد که بخشنامه شود که صادرات ممنوع شود.
کارگر در ادامه بیان کرد: ما باید از ارزآوری استقبال کنیم و پیشتاز ارزآوری باشیم درست است که اولویت با مصرف داخلی است؛ ولی صادرکننده هم قرارداد تنظیم می‌کند و در قبال انجام قرارداد متعهد است و باید قرارداد را اجرا کند تا به مشکل برنخورد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه سبزی در خصوص تکرار هر ساله این افزایش قیمت‌ها اظهار کرد: با تکرار هر ساله این اتفاق برای ما تجربه شده است و باید به نقاط ضعف این مسئله توجه کرد و در صدد رفع این مشکل برآمد و با برنامه‌ریزی سعی در رفع این مشکل کنیم تا به این شرایط نرسیم که شاهد افزایش قیمت بیش از حد این محصولات باشیم.
وی در ادامه به اشاره به نقش قیمت حملونقل محصول در قیمت تمام شده، ادامه داد: مسئله حملونقل هم در این افزایش قیمت‌ها بی‌تأثیر نیست و ما نباید این مسئله را هم دست‌کم بگیریم؛ چون حتماً قیمت حمل گوجه‌فرنگی از ورامین یا کرج تا تهران نسبت به حمل همین بار از جنوب کشور به تهران متفاوت است و تأثیر در افزایش قیمت تمام شده محصول دارد، در این مسئله هیچ شکی نیست.
اسدالله کارگر در پایان با بیان نبود مدیریت برای رفع مشکل افزایش قیمت‌ها، گفت: باید پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شود، خصوصاً در بحث ارزاق مردم که نیاز بیشتری به آنها دارند و بیشتر مصرف می‌شوند مثل سیب‌زمینی تا مدیریت شود و کار به این افزایش قیمت‌ها نرسد و این فقط به طور خلاصه مربوط به ضعف مدیریت است که در ابتدا عرض کردم.