به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با تصویب قانون جدید شورای حل‌اختلاف در تاریخ ۲۲ شهریور ماه ۱۴۰۲، ساختار رسیدگی به برخی دعاوی حقوقی و کیفری دستخوش تحولاتی اساسی شد. با شکل‌گیری این دادگاه، شورای حل اختلاف بخش عمده‌ای از صلاحیت گذشته خود را از دست می‌دهد و صرفاً در زمینه صلح‌و‌سازش بین طرفین فعالیت خواهد داشت. به عبارت دیگر، بخش قابل‌توجهی از دعاوی مالی تا سقف مشخص، جرایم غیرعمدی و برخی امور ثبتی و خانوادگی، دیگر در شورای حل اختلاف مطرح نشده و مستقیماً در دادگاه‌صلح رسیدگی می‌شوند.
این تحول قانونی، برای بسیاری از افراد پرسش‌های متعددی را ایجاد کرده است: دادگاه صلح چیست و چرا تأسیس شده است؟ چه صلاحیت‌هایی دارد و چگونه می‌توان به آرای آن اعتراض کرد؟ اگر در زمینه دعاوی مالی، ملکی یا خانوادگی نیاز به طرح دعوا داریم، آیا باید سراغ دادگاه صلح برویم یا مرجع دیگری؟ در پاسخ به این سؤالات، شناخت ساختار و ضوابط این دادگاه ضروری است. در ادامه، با نگاهی جامع به قانون جدید شورای حل اختلاف و دادگاه صلح تهران، به بررسی مفاهیم کلیدی دادگاه صلح پرداخته و نکاتی کاربردی در مورد اعتراض به آرای آن و نیز نقش وکلای متخصص در این حوزه می‌پردازیم.
دادگاه صلح؛ مرجع جدید برای رسیدگی به دعاوی مالی و خانوادگی (تا سقف مشخص)
مطابق با ماده ۱۲ قانون جدید شورای حل اختلاف این دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعاوی و جرایم زیر را دارد:
الف- دعاوی مالی تا نصاب ۱۰۰ میلیون تومان؛
ب- دعاوی حقوقی مربوط به تصرف عدوانی؛
ج- دعوای حقوقی مربوط به ممانعت از حق؛
د- دعوای حقوقی مزاحمت؛
ه- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب ۱۰۰ میلیون تومان در صورتیکه دادگاه خانواده در خصوص آن تصمیم‌گیری نکرده باشد؛
و- دعاوی مربوط به تخلیه مستأجر به جز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛
ز- دعاوی مربوط به تعدیل اجاره بها به جز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛
ح- دعوای اعسار از پرداخت محکوم به در مواردی که دادگاه صلح به اصل دعوا رسیدگی نموده باشد؛
ط- انحصار وراثت؛
ی- تحریر ترکه؛
ک- مهروموم ترکه و رفع آن؛
ل- تأمین دلیل؛
م- سازش؛
ن- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار؛
س- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی تصادفات رانندگی؛
ع- دعاوی اصلاح و استرداد شناسنامه و اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)؛
ف- الزام به اخذ پایان کار؛
ص- اثبات رشد؛
ق- الزام به صدور شناسنامه؛
ر- تصحیح و تغییر نام؛
ف- جرایم تعزیری درجه هفت و هشت: لازم‌به‌ذکر است به این جرایم مستقیماً و بدون صدور کیفرخواست در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود.
مراحل اصلی دادرسی پرونده‌ها در دادگاه صلح
برای اینکه پرونده‌ای در دادگاه صلح مورد بررسی قرار بگیرد، لازم است در چارچوب یکی از موارد صلاحیتی که در بالا ذکر شد، مطرح شود. سپس، روند کلی کار به شکل زیر است:
الف- ارجاع اولیه به شورا برای صلح و سازش: چنانچه طرفین دعوا تمایل داشته باشند، پرونده ابتدا به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود تا در مدت دوماه امکان صلح و سازش فراهم شود. این فرصت، به‌منظور کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از اطاله دادرسی درنظر گرفته‌شده. اگر سازشی حاصل شود، مراتب به قاضی دادگاه صلح اعلام شده و او تصمیم نهایی را صادر می‌کند؛
ب- رسیدگی قضایی در صورت عدم سازش: چنانچه در مهلت دوماهه، صلح و سازش حاصل نشود، پرونده به دادگاه صلح برمی‌گردد و قاضی مطابق مقررات قانونی، وارد رسیدگی ماهوی شده و رأی مقتضی صادر می‌کند؛
ج- امکان برگزاری جلسه در ساعات غیراداری: طبق مقررات جدید، در صورت نیاز یا درخواست طرفین، این دادگاه می‌تواند جلسه رسیدگی را حتی در ساعات غیراداری یا روزهای تعطیل نیز تشکیل دهد، البته به‌شرطی که رسیدگی درمحل شورا صورت گیرد. این انعطاف در زمان تشکیل جلسه، به تسریع جریان دادرسی کمک شایانی می‌کند.
در چه شرایط و مواردی می‌توان به آرای دادگاه صلح اعتراض کرد؟
مهم‌ترین مواردی که آرای صادره در دادگاه‌صلح قابل تجدیدنظرخواهی است، عبارتند از:
الف- دعاوی مالی تا نصاب ۵۰ میلیون تومان؛
ب- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی نسبت به دیه یا ارش، چنانچه میزان یا جمع آن‌ها بیش از یک‌دهم دیه کامل یا معادل آن باشد؛
ج- دعاوی حقوقی مربوط به تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت؛
د- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب ۱۰۰میلیون تومان در صورتیکه دادگاه خانواده در خصوص آن تصمیم‌گیری نکرده باشد؛
و- دعاوی مربوط به تخلیه مستأجر یا تعدیل اجاره بجز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛
ز- دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به در صورتیکه اصل دعوا قابل اعتراض باشد؛
ح- جنبه عمومی کلیه جرایم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی چنانچه مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد؛
ط- جرایم عمدی تعزیری در مواردی که مجازات قانونی آن‌ها حبس درجه هفت (حبس از ۹۱ روز تا شش‌ماه) است.
کجا و چگونه می‌توان به آرای دادگاه صلح اعتراض کرد؟
در صورتیکه رأی دادگاه صلح جزو موارد فوق باشد، می‌توان از آن در دادگاه تجدیدنظر استان اعتراض کرد. آرای دادگاه تجدیدنظر استان قطعی و لازم‌الاجراست. البته در برخی موارد، ممکن است اعاده دادرسی مطابق مقررات آیین دادرسی مربوطه امکان‌پذیر باشد.
یافتن وکیل متخصص برای دادگاه صلح
باتوجه به جدید بودن این مرجع قضایی و صلاحیت‌های گسترده‌اش، یافتن یک وکیل پایه یک دادگستری متخصص که به‌خوبی با قانون جدید شورای حل‌اختلاف و آیین دادرسی دادگاه صلح آشنا باشد، اهمیت زیادی دارد. توصیه می‌شود پیش از طرح دعوا یا دفاع، مشاوره حقوقی دقیقی را از یک وکیل باتجربه دریافت کنید. وکیل دادگاه صلح می‌تواند علاوه‌بر تنظیم صحیح دادخواست یا لوایح دفاعیه، در تشخیص نوع دعاوی قابل طرح در این دادگاه و همچنین اعتراض به آرای صادره یاری‌رسان باشد. شرکت خدمات حقوقی لاوین با بهره‌گیری از وکلای مجرب و متخصص در این زمینه در کنار شماست.
چگونه به آدرس و شعبه‌های دادگاه صلح تهران مراجعه کنیم؟
ازآنجا که دادگاه صلح، شعب منتخب دادگاه‌های حوزه قضائی شهرستان را دربرمی‌گیرد، در تهران نیز ممکن است شعبه یا شعبی از دادگاه‌های موجود تحت‌عنوان دادگاه صلح فعالیت کنند. برای آگاهی از نشانی دقیق و آخرین تغییرات مربوط به این دادگاه در تهران، می‌توانید به سایت شرکت خدمات حقوقی لاوین مراجعه کرده و اطلاعات به‌روز را دریافت نمایید. بدین ترتیب، در صورت نیاز به مراجعه حضوری یا طرح دادخواست، می‌توانید با اطمینان خاطر به مرجع صلاحیت‌دار مراجعه کنید.
دادگاه صلح؛ تغییری اساسی در روند رسیدگی به دعاوی مالی و جرایم غیرعمدی
«دادگاه صلح» بعنوان مرجع تازه‌تأسیس قضایی، تحولات قابل توجهی در نحوه رسیدگی به بعضی دعاوی مالی، جرایم غیرعمدی و اختلافات سبک ایجاد کرده است. با شکل‌گیری این نهاد، صلاحیت شورای حل اختلاف بسیار محدود و صرفاً به صلح و سازش منحصر شده است. ازاین‌رو، افرادی که درگیر دعاوی تا سقف‌های مالی مشخص، مسائل خانوادگی در حیطه مهریه یا نفقه (تاحدی که دادگاه خانواده به آن ورود نکرده)، یا جرایم تعزیری درجه هفت و هشت هستند، اکنون باید به دادگاه صلح مراجعه نمایند.
اگر با پرسشی درباره ساختار، صلاحیت، نحوه دادرسی یا اعتراض به آرای دادگاه صلح مواجه شدید، استفاده از مشاوره حرفه‌ای یک وکیل متخصص، بهترین راهکار خواهد بود. شرکت خدمات حقوقی لاوین با همکاری متخصصان حقوقی مجرب در این زمینه، آماده ارائه خدمات مشاوره و قبول وکالت است.