به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پنجم اسفند ماه در تقویم رسمی ایران به عنوان روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس نام‌گذاری شده است. این روز به پاسداشت خدمات علمی و فرهنگی این دانشمند بزرگ، که در حوزه‌های مختلفی از جمله ریاضیات، نجوم، فلسفه و فقه فعالیت داشته، اختصاص یافته است.
خواجه نصیرالدین طوسی، با نام کامل ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی، در پنجم اسفند ۵۷۹ هجری شمسی متولد شد. او به عنوان یکی از برجسته‌ترین دانشمندان قرن هفتم هجری، در زمینه‌های مختلف علمی از جمله ریاضیات، نجوم، فلسفه و فقه فعالیت کرد. القابی مانند «نصرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» نشان‌دهنده جایگاه والای او در میان دانشمندان است.
وی در کودکی علوم پایه مانند قرآن، صرف، نحو و ادبیات را فرا گرفت و سپس به تحصیل در رشته‌های پیشرفته‌تری مانند ریاضیات، فلسفه و نجوم پرداخت. او در طول زندگی خود، بیش از ۱۹۰ کتاب و رساله علمی در موضوعات مختلف تألیف کرد که بسیاری از آنها به زبان عربی نوشته شده‌اند؛ از جمله آثار معروف او می‌توان به «اخلاق ناصری»، «تجریدالاعتقاد» و «زیج ایلخانی» اشاره کرد.
ساخت رصدخانه مراغه و تأسیس کتابخانه بزرگ
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای خواجه نصیرالدین طوسی، پیشنهاد ساخت رصدخانه مراغه به هلاکوخان مغول بود. این رصدخانه که ساخت آن از سال ۶۵۷ قمری آغاز شد، به یکی از مراکز مهم علمی آن زمان تبدیل شد. زیج ایلخانی، که حاصل رصدهای انجام‌شده در این رصدخانه بود، شامل جدول‌های ریاضی جدیدی است که پیش از آن ناشناخته بودند.
خواجه نصیرالدین طوسی همچنین کتابخانه بزرگی در محل رصدخانه مراغه تأسیس کرد که در آن هزاران کتاب نفیس از سراسر جهان جمع‌آوری شده بود. این کتابخانه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های جهان در آن زمان شناخته می‌شد و نقش مهمی در حفظ و گسترش دانش ایفا کرد.
تأثیرات و یادگارهای خواجه نصیرالدین طوسی
خواجه نصیرالدین طوسی نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی نیز تأثیرات عمیقی بر جای گذاشت. او را به عنوان یکی از پایه‌گذاران علم مثلثات می‌شناسند و کتاب‌های او در قرن ۱۶ میلادی به زبان فرانسه ترجمه شدند. همچنین، برخی از دانشمندان معتقدند که خواجه نصیرالدین طوسی مختصات قاره آمریکا را دو قرن پیش از کشف آن توسط کریستف کلمب مشخص کرده بود.
یادگارهای خواجه نصیرالدین طوسی در جهان امروز نیز قابل مشاهده است. دهانه‌ای آتشفشانی در ماه به نام او نام‌گذاری شده و سیاره‌ای که در سال ۱۹۷۹ توسط ستاره‌شناس روسی نیکلای چرنیخ کشف شد، به افتخار او «طوسی» نامیده شده است. علاوه بر این، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در ایران به نام این دانشمند بزرگ نام‌گذاری شده است.
وفات و آرامگاه خواجه نصیرالدین طوسی
خواجه نصیرالدین طوسی در ۱۱ تیر سال ۶۵۳ هجری شمسی درگذشت و در حرم کاظمین، پایین پای دو امام، به خاک سپرده شد. او در طول زندگی خود، نه تنها به عنوان یک دانشمند، بلکه به عنوان یک سیاست‌مدار و فیلسوف نیز شناخته می‌شد. تلاش‌های او برای حفظ میراث علمی و فرهنگی ایران در دوران حمله مغولان، از او چهره‌ای ماندگار در تاریخ ساخت.
خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان تاریخ ایران و جهان، نقش بسزایی در پیشبرد علوم مختلف ایفا ک؛. روز بزرگداشت او نه تنها فرصتی برای یادآوری خدمات علمی این دانشمند بزرگ است، بلکه یادآوری اهمیت علم و دانش در پیشرفت جامعه است. نام و یاد خواجه نصیرالدین طوسی همچنان به عنوان نماد دانش و حکمت در جهان زنده است.