به گزارش خبرنگار فرهنگب شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آزادی خرمشهر به تاریخ ۳ خرداد ۱۳۶۱، یکی از بزرگترین و مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است. در این روز، بعد از ۵۴۱ روز اشغال توسط نیروهای عراقی، مردم ایران توانستند این شهر را دوباره به آغوش وطن برگردانند. اما این فقط یک پیروزی نظامی نبود؛ این واقعه به معنای تقویت عزت و اراده ملی ایران در برابر دشمنان بود.
آزادسازی و فتح خرمشهر که در آن روزها به خونین شهر بدل گشته بود، در نتیجه عملیات بسیار مهم و برنامه ریزی شده بیت المقدس اتفاق افتاد. عملیات بیتالمقدس در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شد. این عملیات به منظور آزادسازی خرمشهر طراحی و برنامهریزی شد. هدف اصلی، علاوه بر بازپسگیری خرمشهر، تأمین جاده استراتژیک اهواز – خرمشهر بود که به عنوان اصلیترین مسیر انتقال نیرو و تجهیزات محسوب میشد. این جاده نقش بسیار حیاتی در تأمین لجستیک و تسهیل عملیات داشت
در این عملیات، هماهنگی و همکاری میان نیروهای مختلف، از جمله سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی، نقش بسیار مهمی ایفا کرد. برقراری اطلاعات و ارتباطات مؤثر میان واحدهای نظامی، به بهبود وضعیت نیروها کمک کرد. همچنین، استفاده از تاکتیکهای غافلگیری و برنامهریزی دقیق؛ از دیگر عواملی بودند که منجر به موفقیت عملیات شدند. این اقدامات به نیروهای ایرانی امکان دادند تا با کمترین تلفات، بر مواضع دشمن تسلط پیدا کنند.
موقعیت جغرافیایی خرمشهر اهمیت بسیاری داشت. این شهر به عنوان گلوگاهی حیاتی در منطقه شناخته میشد و نزدیکی آن به اروند رود فرودگاه مهمی برای حملات دشمن بود. به همین دلیل، آزادسازی خرمشهر نهتنها پیروزی نظامی، بلکه نمادی از مقاومت ملت ایران در برابر تجاوزات خارجی تلقی میشود.
در این عملیات، بیش از ۱۰۰ هزار نفر از نیروهای ایرانی با استفاده از یگانهای پیاده، زرهی و هوایی حضور داشتند. همکاری و هماهنگی میان نیروهای مختلف به ویژه در مراحل اولیه عملیات، مانع از دفاع مؤثر دشمن شد. نیروی هوایی نیز با انجام عملیات پشتیبانی، به تأمین برتری هوایی کمک شایانی کرد.
عملیات آزادسازی خرمشهر بهعنوان یکی از مهمترین مراحل جنگ ایران و عراق در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۶۱ به وقوع پیوست. هدف آن جلوگیری از تحرکات دشمن و بازپسگیری اراضی تحت اشغال بود. پس از ۳۴ روز نبرد سخت، توانمندی و اراده نیروهای ایرانی، دشمن را به عقبنشینی واداشت.
قبل از عملیات، خرمشهر به عنوان یکی از کلیدیترین شهرهای استراتژیک در جنوب کشور تحت کنترل نیروهای عراقی بود.
نیروهای ایرانی به دقت ضعفهای دشمن را شناسایی کردند و تصمیم به اجرای یک عملیات بزرگ و منسجم گرفتند که موفقیت آن نتیجه همکاری و همفکری میان نیروهای نظامی و مردمی بود.
عملیات آزادسازی با نام رمز «عملیات الی بیت المقدس» آغاز شد. نیروهای ایرانی با حمله به مواضع دشمن، موفق شدند کمکم خط دفاعی عراقیها را بشکنند. پیشروی نیروهای ایرانی در حالی صورت میگرفت که نیروهای عراقی به تدریج روحیه خود را از دست میدادند و به عقبنشینی وادار شدند.
با ادامه عملیات، نیروهای ایرانی موفق شدند بخشهای عمدهای از خرمشهر را آزاد کنند. این پیروزی بر روحیه نیروهای ایرانی تأثیر مثبت داشته و چالشهایی چون کمبود تجهیزات و شرایط جوی نیز نتوانست مانع موفقیت آنان شود. عزم و اراده رزمندگان، به وضوح در این نبرد نمایان بود.
پیروزی در خرمشهر به عنوان یک نقطه عطف در جنگ ایران و عراق شناخته میشود. این پیروزی نهتنها موازنه قوا را تغییر داد، بلکه به روحیه ملت ایران نیز شتابی قابل توجه بخشید. احساس قدرت و اعتماد به نفس جدیدی در میان رزمندگان و مردم دیده میشد.
خرمشهر که تا قبل از بازپسگیری از ارتش عراق به نماد مقاومت ایران در جنگ بدل شده بود، پس از آزادسازی به نماد پیروزی بدل شد. این پیروزی طی عملیاتی وسیع و پیچیده با حضور طیف گستردهای از نیروها به نام عملیات بیتالمقدس به دست آمد.
تعداد نیروهای پیاده در عملیاتهای ایران تا پایان سال ۱۳۶۰ از ۲۵ گردان فراتر نرفته بود. اما با افزایش نیروهای داوطلب از سراسر کشور در سال ۱۳۶۱، این تعداد بیش از چهار برابر شد و به بیش از ۱۱۰ گردان افزایش پیدا کرد و آمار شهدا نیز چند برابر شد.
مطابق آمار شهدا نیروهای داوطلب بسیج بیشترین سهم تعداد شهدا را داشتند. به بیان دیگر خرمشهر بیش از هر چیز با خون مردم پس گرفته شد. شهری که با بیش از ۷۰۰ شهید، ۳۵ روز در برابر تجاوز عراق مقاومت کرد و با بر هم زدنِ نقشه پیشروی برقآسای ارتش بعث در سال ۱۳۵۹ به خونینشهر و نماد مقاومت ایرانیان بدل شده بود، ۱۹ ماه بعد در بهار ۱۳۶۱ با بیش از ۶۰۰۰ هزار شهید پس گرفته شد.
در دوره مقاومت ۳۵ روزه خرمشهر متولدین ۱۳۲ شهرستان در میان شهدا وجود دارند که با توجه به وضعیت و امکانات آن زمان، خود به تنهایی قابل توجه است، این تعداد به ۳۱۶ شهرستان در زمان افزایش آزادسازی پیدا میکند. تقریبا تمام ایران در آزادسازی خاک اشغالشدهشان حضور دارند.
خرمشهر نماد شد چرا که به جلوهای از مقاومت و حضور گسترده مردم و ائتلاف موثر نیروها در کشور بدل شد.