به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ نشست خبری پانزدهمین دوره جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران، امروز یکشنبه ۱۸ خردادماه ۱۴۰۴ در خانه سینما (ساختمان شماره یک) برگزار شد.
در ابتدای این نشست خبری؛ جعفر گودرزی دبیر این رویداد، ضمن گرامیداشت یاد و نام الهه حسیننژاد، بهعنوان صدای خاموشنشدنی زخمهای پنهان جامعه، با احترام و درود به فعالان رسانه و اهالی اندیشه در حوزه سینما، از جایگاه ویژه این جشن در حفظ روح مستقل سینمای ایران سخن گفت.
وی تاکید کرد: جشن منتقدان، نه زیر سایه قدرت ایستاده و نه سر تسلیم در برابر جریانهای غالب فرود آورده است: این جشن مستقل است، چون از دل منتقدان مستقل برآمده و رایهایش امضای ایمان اهالی نقد و تحلیل سینماست. این جشن نه وابسته به فضای هیجانی است، نه تسلیم محفلگرایی و نه آمارسازیهای صوری. ما بر شفافیت و صداقت تأکید داریم و این رویکرد در رایگیری نیز نمود پیدا کرده است.
دبیر جشن بزرگ منتقدان با اشاره به رویکرد بنیادین این رویداد فرهنگی در پاسداشت سینمای متعهد، افزود: سینما بدون نقد و تحلیل صادقانه، بدون نگاه تیزبین اهل اندیشه، راه به جایی نمیبرد. انجمن منتقدان همواره کوشیده تا مسیر سینمای ایران را با چراغ نقد روشن نگه دارد. جشن منتقدان نیز، بازتاب همین مسیر است و در پانزدهمین دوره خود میخواهد فریاد بزند که سینما زنده است و برای زنده نگهداشتن آن، ما نیز بیوقفه تلاش می کنیم.
گودرزی با بیان اینکه این جشن از مسیر داوری آثار جشنواره فیلم فجر فاصله گرفته است، تصریح کرد: در دوره پیشین اعلام کردیم که دیگر جشنواره فجر را داوری نمیکنیم. علت روشن است؛ گزینش سلیقهای و حضور محدود برخی فیلمها در ترکیب نهایی، بسیاری از آثار را از نگاه منتقدان دور نگه میداشت. فیلمسازان نیز این گلهمندی را به ما منتقل میکردند. از همینرو تصمیم گرفتیم رویکرد گستردهتری اتخاذ کنیم و کل اکران سالانه سینمای ایران را مبنای داوری قرار دهیم.
وی افزود: پس از برگزاری چهاردهمین دوره، سه سال وقفه افتاد و در این فاصله، تمامی فیلمهای اکرانشده بررسی شدند. ما حدود ۲۰۷ فیلم را در بازه زمانی سه ساله تحلیل کردیم؛ از آثار بدنه گرفته تا فیلمهای هنر و تجربه، از فیلمهای قصهگو تا تجربهگرا. نگاهمان همهجانبه و غیرگزینشی بوده است.
به گفته گودرزی، گستردگی دایره ارزیابی فیلمها باعث شد که در هر بخش، بهجای پنج تا هفت نامزد، این بار ده نامزد معرفی شوند: وقتی با این حجم از آثار روبهرو هستیم، محدود کردن نامزدها به عدد اندک نهتنها دشوار، بلکه ناعادلانه است. لذا تصمیم گرفتیم در هر یک از ۱۳ بخش اصلی، فهرستی ۱۰ نفره از نامزدها را اعلام کنیم که اسامی آنها از پسفردا توسط روابطعمومی جشن به مرور منتشر خواهد شد.
در این دوره از جشن، سه چهره تاثیرگذار سینمای ایران مورد تجلیل قرار خواهند گرفت: حسن پورشیرازی، بازیگری از تبار وقار؛ فرشته صدرعرفایی، صدای روشن و ماندگار زن ایرانی در سینما و جواد طوسی، منتقدی که نگاهش روایتگر است، نه داور صرف.
گودرزی ضمن اعلام این اسامی، تأکید کرد: این بزرگداشتها با احترام و افتخار، همزمان با مراسم پایانی برگزار خواهد شد. همچنین فرایند رایگیری این دوره نیز همچون ادوار گذشته به شیوه آکادمیک و با مدیریت علی علایی، از اعضای قدیمی و موثر انجمن انجام شده است.
گودرزی اعلام کرد: بیش از ۱۰۰ منتقد در این فرآیند مشارکت داشتند: این یک فرآیند سالم، دقیق و شفاف بوده است و تمام تلاش ما این بود که با وسواس و بیطرفی، آثاری را که به روح و جوهره سینما نزدیکترند انتخاب کنیم. معیار داوری نه نام و نه مناسبات بود، بلکه ساختار، جسارت، کیفیت، زبان و روایت سینمایی بود.
گودرزی گفت: اختتامیه پانزدهمین جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران روز شنبه ۳۱ خردادماه در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به اهمیت استمرار این رویداد فرهنگی، افزود: این جشن پاسدار حافظه جمعی سینمای ایران است؛ اگر نام بازیگری، فیلمی یا حتی تصویری هنوز در یادها مانده، بدون شک رد نگاه منتقدان در آن مشهود است. ما به تداوم این مسیر ایمان داریم و به آن افتخار میکنیم.
گودرزی گفت: منتقد، سازنده سلیقه هنری جامعه است و ما امیدواریم بازتاب این سلیقه در این جشن، مسیر روشنی برای آینده سینمای ایران ترسیم کند.
دبیر پانزدهمین جشن بزرگ انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران درباره جایگاه فیلمهایی که به صورت رسمی اکران نشدهاند، در داوری این دوره گفت: هر جشنی مختصات خاص خود را دارد. ما نیز اعلام کردیم هر فیلمی که در درگاه رسمی اکران شده باشد، داوری میشود. حتی فیلمهایی که اکران آنلاین شدند در داوری حضور داشتند. خیلی از فیلمهایی که اکران رسمی نشدند برای ما قابل احترام هستند اما باید به آیین نامه جشن پایبند بمانیم. ملاک ما فیلمهایی بودند که به صورت رسمی اکران شدند چه کمدی باشند چه هنروتجربه، چه اکران آنلاین و... .
گودرزی درباره داوری نشدن فیلمهای کوتاه و مستند عنوان کرد: این فیلم ها قبلا داوری میشدند و در زمانی ما برای جشنواره فیلم کوتاه و سینماحقیقت داور معرفی و رای داوران را اعلام میکردیم. به دلیل زمان برگزاری و اینکه آثار در جشنواره داوری میشدند، این اتفاق به خارج از جشن منتقدان منتقل شد. من بارها در جلسات گفتهام که به من راهکار بدهند. آثاری که اکران میشوند، خیلی محدود است و خیلی از فیلمها خارج از داوری قرار میگیرند. من به دوستان گفتم که یک پکیجی به ما معرفی کنند که بتوانیم داوری کنیم. در جشنواره فجر نیز چند داور معرفی کردیم و آنها هم رای خودشان را دادند. قرار است در جشنواره فیلم کوتاه و سینماحقیقت داور معرفی کنیم و آنها فیلمهای منتخبان را داوری کنند.
دبیر این دوره از جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمای ایران درباره داوری جشن توضیح داد: خود من به عنوان دبیر اصلا دوست ندارم تا لحظه آخر علی علایی به من بگوید برگزیده ها چه کسانی هستند. به جز علی علایی هیچ کس، حتی منتقدان هم از آرای یکدیگر خبر ندارند. در طول این مراحل رای گیری فقط علی علایی از آرای منتقدان اطلاع دارد و ما تنها چند روز پیش نتایج را بررسی کردیم تا بتوانیم نامزدها را اعلام کنیم.
در ادامه علی علایی مدیر آکادمی نیز بیان کرد: از سال ۹۰ این جشن به صورت آکادمی برگزار میشود و آرا از سلیقههای شخصی جدا شده است. برخی منتقدان اعتراض میکردند که نباید رای آنها با برخی منتقدان دیگر یکی باشد که ما هر سال به آنها توضیح میدادیم. اتفاقا دوستان با سابقهتر رایشان اشتباهات بیشتری دارد که من گاهی مجبور میشوم به افراد زنگ بزنم تا بدانم منظورشان چه بوده است.
در ادامه این نشست جعفر گودرزی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است هر کدام از منتقدان درباره داوری خود جملهای بگویند یا نه، بیان کرد: اگر ما بخواهیم از هر منتقد یک جمله بگیریم، خیلی طولانی میشود البته خیلیها هم دوست ندارند، رای آنها اعلام شود.
علی علایی توضیح داد: برخی از دوستان زمان رای دادن، آدم های صادقتری هستند. بارها پیش آمده است که منتقدان گفتهاند رای ما در جشن منتقدان با رایمان در برخی مجلات فرق دارد. در نتیجه دوست ندارند آرا علنی اعلام شود. این نکته برای من قابل اعتنا است زیرا صادقترین رای خود را به انجمن میدهند و مطمئن هستند که کسی از رای آنها امانتداری میکند.
گودرزی درباره حذف بخشهای جنبی گفت: ما بخشهای جنبی را از برنامه حذف کردیم تا ریتم برنامه تندتر باشد و از آقای لطفی که کارگردان جشن هستند هم همین خواسته را داشتهام، زیرا در همین شرایط نیز برگزاری جشنواره ۳ ساعت طول میکشد.
وی درباره منتقدانی که آثار را داوری میکنند، توضیح داد: همه منتقدانی که آثار را داوری میکنند، عضو آکادمی انجمن منتقدان هستند.
در ادامه این نشست علی علایی بیان کرد: در گذشته قانونی وجود داشت که فیلمها برای اکران باید در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا میکردند. وقتی این قانون برداشته شد، برخی فیلمهایشان را به جشنواره نمیفرستادند و به ما انتقاد میکردند که نمیتوانیم این آثار را در جشن منتقدان نیز داوری کنیم. درواقع این سنگبنا اشتباه گذاشته شده بود. در زمان تعطیلی ۳ ساله این فرصت را به دست آوردیم که اعلام کنیم دیگر فیلمهای جشنواره فجر را داوری نمیکنیم.
جعفر گودرزی مطرح کرد: در این سالها خیلی از منتقدان با من تماس میگرفتند که چرا این جشن را برگزار نمیکنید، زیرا این جشن اعتبار زیادی میان اهالی سینما دارد. امیدوارم دیگر وقفهای در برگزاری جشن منتقدان پیش نیاید و همین روال را ادامه دهیم. البته ادامه این روند نیازمند حضور حامی مالی مانند کلینیک مهرافروز است.
دبیر این دوره از جشن منتقدان بیان کرد: نزدیک به دو ماه طول کشید تا بتوانیم فیلمهای آنلاین را پیدا کنیم ولی باز به آن بسنده نکردیم و با پلتفرمها صحبت کردیم که اگر فیلمی جا افتاده از آنها بگیریم.
علایی با گله از نبود بانک اطلاعاتی گفت: متاسفانه در هیچ کجای سینما بانک اطلاعاتی وجود ندارد و انگار همه میخواهند چرخ را از ابتدا اختراع کنند.
در پایان این نشست جعفر گودرزی بیان کرد: پایان این نشست آغاز مسئولیت ما است و امیدوارم حقیقت پررنگتر روایت شود.