به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در شرایطی که تنشها میان ایران و اسرائیل به اوج خود رسیده و حملات نظامی گستردهای علیه تأسیسات هستهای و موشکی ایران از سوی رژیم صهیونیستی انجام شده، بحث بستن تنگه هرمز بهعنوان یک راهکار دفاعی جدی بر سر زبانها افتاده است. این تنگه، که بهعنوان یکی از حیاتیترین گذرگاههای جهانی برای انتقال نفت شناخته میشود، نقشی کلیدی در تجارت انرژی جهان ایفا میکند و برای ایران، ابزاری استراتژیک در مقابله با تهدیدات خارجی و حفظ جایگاه منطقهای به شمار میرود. با توجه به حملات اخیر اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵ که منجر به جانباختن دهها نفر و خسارات سنگین به زیرساختهای ایران شد، این گزینه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
چرا تنگه هرمز برای ایران و جهان اهمیت دارد؟
تنگه هرمز، دروازهای به سوی خلیج فارس، روزانه میزبان عبور حدود ۲۱ میلیون بشکه نفت است که بخش قابلتوجهی از نیازهای انرژی جهان را تأمین میکند. برای ایران، این مسیر نهتنها یک دارایی اقتصادی بلکه یک سپر دفاعی در برابر فشارهای خارجی محسوب میشود. سالها تلاش ایران برای تقویت توانمندیهای نظامی و تاکتیکهای حفاظتی در این منطقه، نشاندهنده عزم این کشور برای دفاع از مرزهای آبی خود در برابر اقدامات خصمانه است. این تنگه، با موقعیت جغرافیایی منحصربهفردش، به ایران امکان میدهد تا در برابر تحریمها و حملات، از اهرم فشار اقتصادی استفاده کند.
تجربه تاریخی و واکنشهای دفاعی
تاریخ نشان داده که ایران در مواجهه با تهدیدات جدی، از ابزارهای دریایی برای حفظ جایگاه خود بهره برده است. بستن تنگه هرمز میتواند پاسخی متناسب به تجاوزات اخیر اسرائیل به تأسیسات انرژی ایران باشد، اقدامی که بهعنوان نقض آشکار قوانین بینالمللی تلقی میشود. با کنترل این مسیر حیاتی، ایران میتواند فشار اقتصادی بر کشورهایی که با تحریمهای یکجانبه آن را تحت فشار قرار دادهاند، وارد کند. این استراتژی، نهتنها یک دفاع مشروع بلکه ابزاری برای بازگرداندن تعادل به روابط منطقهای است.
آیا ایران تنگه هرمز را خواهد بست؟
ایران تاکنون از اقداماتی مانند بستن کامل تنگه هرمز خودداری کرده و رویکردی محتاطانه و هدفمند را در پیش گرفته است. مقامات این کشور تأکید دارند که چنین گامی تنها در صورت تشدید بیشازحد تحریکات اسرائیل و متحدانش، از جمله آمریکا، اجرایی خواهد شد. از منظر حقوقی، ایران بر اساس ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، حق دفاع مشروع از خود را دارد و حملات اخیر اسرائیل میتواند توجیهی برای واکنشهای متقابل باشد. با این حال، ایران اعلام کرده که هدفش ایجاد ثبات منطقهای است و قصد ندارد امنیت همسایگان خود را به خطر بیندازد.
تأثیرات اقتصادی و استراتژیک
اختلال در تردد نفتکشها، حتی بهصورت جزئی، میتواند اهداف استراتژیک ایران را محقق کند بدون اینکه نیاز به بستن کامل تنگه باشد. مطالعات مرکز استراتوس در سال ۲۰۲۵ نشان میدهد که چنین اقدامی میتواند فشار کافی بر بازارهای جهانی وارد کند تا بدون درگیری طولانی، به دیپلماسی راه باز شود. افزایش قیمت نفت در پی این اقدامات، نتیجه آسیبپذیری بازار در برابر تنشهای یکجانبه است، نه سیاست تهاجمی ایران. لحن آرام مقامات ایرانی و سابقه اجتناب از تشدید تنشها، حاکی از آن است که هر حرکت احتمالی در این مسیر، موقتی و با هدف فشار برای مذاکره خواهد بود.
دیپلماسی قدرت ایران در تنگه هرمز
استراتژی ایران در قبال تنگه هرمز، بیشتر یک مکانیزم بازدارنده و دفاعی است که ریشه در قوانین بینالمللی و نیاز به حفظ امنیت ملی دارد. این رویکرد، نه یک تهدید خصمانه، بلکه تلاشی برای مقابله با فشارها و تجاوزات خارجی تلقی میشود. با توجه به خسارات واردشده از حملات ژوئن ۲۰۲۵، ایران از این تنگه بهعنوان بخشی از دیپلماسی قدرتش استفاده میکند تا ضمن دفاع از منافع خود، پیام صلح و ثبات را به منطقه منتقل کند. این تاکتیک میتواند تعادل جدیدی در روابط منطقهای ایجاد کرده و بهعنوان ابزاری برای مذاکرات آینده عمل کند.
به گزارش راه دانا، با ادامه تنشها، جهان با دقت نظارهگر تصمیمهای ایران در مورد تنگه هرمز خواهد بود. اگرچه بستن کامل این مسیر همچنان گزینهای نهایی به نظر میرسد، اما اقدامات محدودتر میتواند بهعنوان سیگنالی قوی برای طرفهای درگیر عمل کند. ایران با این استراتژی، نهتنها امنیت خود را تضمین میکند، بلکه نشان میدهد که آماده است از ابزارهای قانونی و منطقهای برای دفاع از حاکمیتش استفاده کند، در حالی که همچنان درهای دیپلماسی را باز نگه میدارد.