از تنظیم قطعه فاخر آسیمه‌سر در 13 سالگی تا همکاری مشترک با پدر

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛  بامداد بیات، آهنگساز و تنظیم‌کننده جوان ایران، متولد ۱۳ مرداد ۱۳۶۴ در تهران بود؛ فرزند زنده‌یاد بابک بیات، یکی از اسطوره‌های موسیقی فیلم ایران و برادر دوقلوی باربد بیات.

بامداد از همان کودکی در خانه‌ای بزرگ شد که در آن صدا، ساز، نت و روایت هم‌زیستی روزمره داشتند. او اولین آموزه‌های موسیقی را نه در کلاس، بلکه در آغوش پدری آموخت که خود خالق خاطره‌انگیزترین ملودی‌های سینمای ایران بود.

بامداد بیات در سن ۱۱ سالگی وارد هنرستان موسیقی شد و به طور رسمی آموزش‌های حرفه‌ای موسیقی را آغاز کرد. سپس برای ادامه تحصیل به کانادا مهاجرت کرد و در شهر تورنتو دیپلم خود را در رشته موسیقی جَز (Jazz) دریافت نمود. او می‌گوید که بسیاری از آموزه‌های فنی را پیش از آن در ایران و نزد پدرش آموخته بود و همین موضوع به او در فضای آموزشی غربی مزیتی ویژه می‌بخشید.

بامداد همواره پدرش را «استاد بابک بیات» می‌خواند و باور داشت انسان‌ها پس از مرگشان تازه متولد می‌شوند. از نظر او، موسیقی تنها یک حرفه نبود، بلکه «راهی برای زیستن» بود. او در توصیف ارتباط با پدرش گفته بود: «پدرم یکی از بهترین دوستان من بود. هر زمان دلم می‌گرفت، با او درد دل می‌کردم و همیشه مرا راهنمایی می‌کرد. هرچه دارم از پدرم دارم.»

بامداد بیات در چندین پروژه موسیقی فیلم در کنار پدرش به عنوان دستیار آهنگساز فعالیت کرد. از جمله این آثار می‌توان به موسیقی فیلم‌های «ساحره»، «دو زن»، «فریاد»، «قرمز»، «دست‌های آلوده» و سریال «ولایت عشق» اشاره کرد.

همچنین در آثاری مانند «خانه دوست کجاست»، «عصیان»، «سام و نرگس»، «یک علف ناقابل» و سریال «آفتاب و زمین» به صورت مستقل آهنگسازی کرد و نشان داد که مسیر هنری‌اش را با توانایی شخصی دنبال می‌کند.

یکی از پروژه‌های مهم بامداد، تنظیم بی‌کلام قطعاتی از آثار پیش از انقلاب پدرش بود که با عنوان «بن‌بست» منتشر شد؛ مجموعه‌ای که در آن صدای پنهان نوستالژی ایرانی با زبانی تازه بازآفرینی شد. او همچنین در تنظیم قطعاتی از آلبوم‌های مشهور پدرش نظیر «دو نیمه رؤیا» و «سام و نرگس» نقش داشت.

تنظیم قطعه معروف «آسیمه‌سر» از آلبوم «نون و دلقک» به خوانندگی محمد اصفهانی نیز از همکاری‌های قابل توجه او با بهروز صفاریان بود.

بامداد بیات تنها یک آهنگساز نبود؛ او منتقدی صریح و صاحب‌نظر در حوزه موسیقی پاپ نیز بود. در گفت‌وگوهایی که از او به‌جا مانده، صراحتاً از بی‌سوادی برخی تنظیم‌کنندگان، ضعف ترانه‌ها، و فقدان عمق در موسیقی رایج انتقاد کرده است.

او باور داشت که تنظیم‌کننده باید سواد آکادمیک موسیقی داشته باشد و تنها با حس و تجربه نمی‌توان موسیقی را پیش برد. همچنین از بی‌هویتی بسیاری از ترانه‌ها و روی آوردن جوانان به موسیقی‌های سطحی و کم‌محتوا گلایه داشت و موسیقی سنتی ایرانی را گنجینه‌ای می‌دانست که به‌ناحق مهجور مانده است.

بامداد موفقیتش در حوزه موسیقی را مدیون پدر میدانست و در گفت وگویی عنوان کرد که بابا همیشه می‌گفت ادامه‌ دهنده راهش هستم و من هم فقط به همین دلیل است که در ایران مانده‌ام. می‌دانید که هیچ‌وقت استادان و قدیمی‌های ما الکی از کسی تعریف نمی‌کردند. من همیشه می‌گفتم ممنون بابا لطف دارید و پدرم می‌گفت من در مورد کار تو جدی و بدون تعارف صحبت می‌کنم.

 من در سن 13-14 سالگی «آسیمه‌سر» را تنظیم کردم و می‌شنیدم که می‌گفتند پدرش تنظیم کرده و به اسم بامداد زده است! در حالی که بعد از این همه سال من پارتیتور آن را هنوز در خانه دارم، چون برایم عزیز بوده و در پوشه نگهداری کرده‌ام و خودم آن کار را تنظیم کرده بودم. من افتخار می‌کردم که این شانس را داشته‌ام که بابک بیات بزرگ، پدرم باشد. از طرفی، این موضوع آدم را بیشتر می‌سازد و من تلاش کردم در کنار ادامه دادن راه پدر، موسیقی جَز را نیز به صورت آکادمیک در کانادا فرا بگیرم و دانش خودم را تکمیل کنم.

بامداد در کنار کارهای رسمی، در آلبوم‌های مختلفی چون «حسرت فریاد» با صدای فرجام محمدی و «فقط نگاه می‌کنم» با صدای حامی نیز حضور داشت. درباره قطعه «گل مینا» که برای حامی ساخته بود، می‌گفت: «به عنوان هدیه به مادر عزیزش ساختم و حتی بابتش پولی نگرفتم؛ اما نام من را هم کنار حامی به عنوان آهنگساز زدند و این اتفاق تلخی برایم بود.

او بارها گفته بود: «من از موسیقی لذت نمی‌برم، با موسیقی زندگی می‌کنم.» موسیقی برای او نه شغل، که تنفس و معنا بود. بامداد در همان گفت‌وگوهایش، از تجربه نزدیکی با مرگ در یک تصادف گفته بود؛ تجربه‌ای که نگاه او به زندگی، مرگ و موسیقی را تغییر داده بود.

بامداد بیات فرزند اول خانواده بود. برادر دوقلویش باربد بیات، نوازنده‌ی ساز «فرنچ‌هورن» است و در ارکستر جوانان تورنتو فعالیت دارد. خواهرشان غزل بیات نیز دارای تحصیلات عالی در رشته نقاشی و پژوهش هنر است.

مرگ نابهنگام بامداد بیات جامعه موسیقی ایران را در شوک فرو برد. او در جوانی، در اوج تجربه، دغدغه‌مندی و وفاداری به راه پدرش، چشم از جهان فروبست. بامداد بیات نماد تلاش برای حفظ اصالت موسیقی فیلم در روزگار آشفته بازار موسیقی بود؛ هنرمندی که معتقد بود: «بابک بیات هنوز زنده است، چون صدای سازش هنوز شنیده می‌شود.»
 

تنظیم قطعه معروف «آسیمه‌سر» از آلبوم «نون و دلقک» به خوانندگی محمد اصفهانی از آثار فاخر بامداد بیات بود که در 13 سالگی اتفاق افتاد.