به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با آغاز تنشهای نظامی در منطقه و در پی آن، تعطیلی گسترده کنسرتها و فعالیتهای فرهنگی و هنری در ایران، وعده بازپرداخت هزینههای بلیتهای خریداری شده به مخاطبان داده شد؛ اما با گذشت بیش از یک ماه از این وعده، بخش قابل توجهی از وجوه مردم همچنان در بلاتکلیفی به سر میبرد و سازوکار شفاف، پاسخگو و مسئولیتپذیری مشخصی برای این فرایند وجود ندارد، این وضعیت انتقادات گستردهای را متوجه سایتهای بلیتفروشی کرده است.
مسئولیتپذیری هنرمندان در مقابل بیعملی سایتها
در این میان، بسیاری از هنرمندان و برگزارکنندگان کنسرتها، مسئولیت کامل بدقولیها در بازگرداندن وجوه را متوجه سایتهای بلیتفروشی و مدیران آنها دانستهاند. به عنوان مثال، امین سالمی، رهبر ارکستر «نوای آفتاب» و برگزارکننده کنسرتی که قرار بود با حمید حامی در تاریخ ۳۰ خرداد برگزار شود و به دلیل شرایط امنیتی لغو شد، در بیانیهای خطاب به مخاطبان اعلام کرد: «هیچ مرجعی مسئولیت رسیدگی به این وضعیت را نپذیرفته است. ما بهعنوان هنرمندان از مخاطبان خود عذرخواهی میکنیم و در تلاش هستیم این روند تسریع یابد.»
نظر تهیه کننده موسیقی: سایتهای فروش بلیت مسئول بازپرداخت هستند
پویا افشاری، تهیه کننده نام آشنای موسیقی کشور، با اشاره به لغو کنسرتها در ایام اخیر و بلاتکلیفی مخاطبان در بازپرداخت مبالغ بلیت، بر مسئولیت مستقیم سایتهای فروش بلیت تأکید کرد. وی با استناد به آییننامه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توضیح داد: «با توجه به مسئولیت سایت های فروش بلیت و مدیریت فرآیند کنسرت های موسیقی و طبق آیین نامه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در صورتی که شرایط اضطراری ایجاد شود و طی مدت زمان مشخصی برطرف نشود، این سایت ها موظف به بازپرداخت مبالغ به مخاطبین کنسرت های موسیقی هستند.»
افشاری همچنین افزود که سایتهای فروش بلیت کنسرت، از جمله ایران کنسرت، هنر تیکت، ملو تیک و ایران تیکت، موظفند بلافاصله پس از رفع شرایط اضطراری، نسبت به تعیین تکلیف مبالغ دریافتی از مخاطبین اقدام کنند. در شرایط عادی، چنانچه امکان برگزاری کنسرت پس از شرایط اضطرار فراهم باشد، مخاطبینی که از قبل بلیت تهیه کردهاند میتوانند در تاریخ جدید در کنسرت حضور پیدا کنند.
اما وی با اشاره به شرایط خاص فعلی کشورمان، که همزمانی پایان حملات اسرائیل و جنگ تحمیلی با ایام ماه محرم و سوگواری امام حسین (ع) و عدم امکان برگزاری کنسرتها تا پایان ماه صفر را در بر میگیرد، تأکید کرد: «با توجه به مدت زمان طولانی که ممکن است برای تمدید برگزاری کنسرتها وجود داشته باشد، بنابراین سایت ها باید در اسرع وقت این مبالغ را بازپردخت و از بی اعتمادی مردم جلوگیری کنند.» این اظهارات به روشنی نشان میدهد که توجیهات مربوط به تاخیر در بازپرداخت از سوی سایتها، با قوانین و نظرات کارشناسان این حوزه همخوانی ندارد.
حجم پولهای بلاتکلیف و توجیهات غیرقابل قبول
بررسیها و شنیدهها حاکی از آن است که حجم پولهای مردم نزد سایتهای بلیتفروشی بسیار بالا بوده و رقمی نزدیک به ۷۰۰ میلیارد تومان مجموع پولهای تعهد شده در این سایتها همچنان بلاتکلیف باقی مانده است. مدیران این سایتها عمدتاً تنها به انتشار بیانیههایی که صرفاً قول بازپس دادن وجوه را میدهند، بسنده کرده و از ارائه توضیحات مشخص درباره دلیل عدم بازپرداخت پول مردم و تعیین تاریخ دقیق، امتناع میورزند.
توجیه رایج «عدم واریزی از سوی بانکها» که در عمده اطلاعیههای سایتهای بلیتفروشی مطرح میشود، توضیحی غیرقابل قبول و دور از واقعیت است. در شرایطی که فرآیندهای بانکی در سراسر کشور با روال عادی در جریان است، این توجیه نمیتواند پذیرفته شود. تنها گزینه ممکن برای جلب رضایت و اعتماد مخاطبان کنسرت، پیگیری جدی مدیران سایتها از بانکهای مربوطه و عمل به تعهد بدیهی بازگرداندن وجوه مردم است.
گرانی بلیت؛ ریشهای برای مشکلات فعلی
این مسئله البته تنها به سایتهای بلیتفروشی کنسرت محدود نمیشود و سابقهای از بینظمی را نشان میدهد. پیش از توقف کنسرتها، شاهد افزایش بیرویه قیمت بلیتها بودیم؛ به طوری که قیمت بلیت کنسرتها در تهران به سقف یک تا دو میلیون تومان افزایش یافته بود و برخی اجراها مانند کنسرتهای روزبه نعمتاللهی قیمتهایی تا ۳ میلیون تومان داشتند. این موضوع واکنش دفتر موسیقی ارشاد را برانگیخت و موجب کاهش قیمتها شد. مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد هشدار داد که بلیتفروشی بدون چارچوب قیمتگذاری «غیرقابلقبول» است و اعلام کرد پس از ایام محرم و صفر، قیمتها بر اساس سازوکار منطقی مستقر خواهد شد. این گرانیها باعث شده تا رفتن به کنسرت برای بخش وسیعی از جامعه تبدیل به امری لوکس شود و دامنه مخاطبین به طبقه خاصی محدود گردد.
گسترش مشکل به سایر حوزهها و پیامدهای بلندمدت
این بینظمی و عدم پاسخگویی در حوزه خدمات آنلاین، منحصر به کنسرتها نیست. سایت «علی بابا» به عنوان یکی از نمونههای بارز، در عدم واریز وجوه پروازهای لغو شده نیز بدقولی کرده است. در روزهای گذشته، این سایت حتی پاسخگوی تلفنی مطالبهگران هم نبوده و راههای ارتباطی با کارشناسان فروش را مسدود کرده است. این اتفاق در حوزه سایتهای بلیتفروشی کنسرت نیز مشهود است و به نظر میرسد صدای خریداران و مردم به گوش کسی نمیرسد.
در شرایطی که در ایام عزاداری محرم قرار داریم و برگزاری رویدادهای زنده فعلاً متوقف است، هیچ تضمینی برای پرداخت سریع این بدهیها وجود ندارد. این بحران بازپرداخت، نارضایتیها را تشدید کرده و مخاطبانی که هفتهها چشمانتظار بازگشت پول خود هستند، اکنون اعتمادشان را به سیستم فروش آنلاین از دست دادهاند.
برای جلوگیری از تکرار این مشکلات و بازگرداندن اعتماد عمومی، سازمانهای ناظر فرهنگی، نهادهای بانکی و فروشندگان باید اقدامات زیر را انجام دهند:
۱. تهیه و انتشار جدول زمانبندی شفاف: برای بازپرداخت وجوه مردم باید یک برنامه زمانی دقیق و شفاف تهیه و منتشر شود.
۲. مشخص کردن مرجع مسئولیتپذیر: یک مرجع رسمی و پاسخگو باید برای رسیدگی به این موضوع تعیین گردد.
۳. ایجاد چارچوبهای پایدار: برای آینده، با تعریف چارچوبهای مشخص برای قیمتگذاری بلیت و نحوه بازپرداخت وجوه در صورت لغو رویدادها، سنگ بنای اعتماد مجدد گذاشته شود.
تا زمانی که این مشکلات به صورت شفاف حل نشوند، علاوه بر زیان مالی وارده به مردم، اعتماد عمومی به کل زیرساخت فرهنگی و خدماتی آنلاین خدشهدار خواهد شد.