به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در عصر دیجیتال که حریم خصوصی افراد حتی در فضای خانوادگی نیز اهمیت بسیاری پیدا کرده، سوالی جدی ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده است: آیا چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر جرم است؟ بسیاری تصور میکنند زندگی زناشویی به آنها حق کامل دسترسی به اطلاعات، مکالمات، فایلها و حتی مکانیابی لحظهای همسر را میدهد. اما واقعیت این است که قانون، حتی در ازدواج نیز حریم خصوصی فرد را محترم میشمارد و ورود به آن بدون مجوز میتواند تبعات سنگین حقوقی و کیفری به دنبال داشته باشد.
نگاهی به قانون: چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر چه جایگاهی دارد؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی بخش جرایم رایانهای، چک کردن گوشی و شنود مکالمات همسر ، دسترسی به پیامها، هک اکانت یا نصب ابزار شنود یا جاسوسی، در صورتی که بدون رضایت طرف مقابل باشد، جرم رایانهای محسوب میشود.
ماده 729 قانون مجازات اسلامی[ماده 1 قانون جرایم رایانهای]- (جزای نقدی اصلاحی 30/ 3 /1403)- هرکس به طور غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از شصت و شش میلیون (66,000,000) ریال تا دویست و شصت و چهار میلیون (264,000,000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
بنابراین چنانچه همسر، دسترسی به گوشی خود را با ایجاد رمز برای دیگران محدود کرده باشد مصداق این این ماده قانونی خواهد بود. بنابراین چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر بدون اجازه، در صورت وجود رمز در گوشی و ایجاد محدودیت برای دسترسی دیگران، مصداق «دسترسی غیرمجاز» و در برخی موارد «افشای اسرار شخصی» محسوب میگردد.
ورود به گوشی، شنود خودرو؛ آیا زندگی مشترک مجوز قانونی است؟
یکی از باورهای رایج اما نادرست این است که «چون همسر هستم، پس اجازه دارم موبایل یا خودرو شریک زندگیام را چک کنم». این تصور کاملاً خلاف قوانین جمهوری اسلامی ایران است. در هیچ یک از قوانین کشور، زندگی مشترک به یکی از طرفین حق نقض حریم خصوصی طرف دیگر را نمیدهد. چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر اگر بدون اطلاع یا رضایت او انجام شود، همانند انجام این عمل برای یک غریبه، قابل پیگرد است.
آیا میتوان از همسر بابت ورود غیرمجاز به اکانت شکایت کرد؟
بله. اگر یکی از زوجین، بدون رضایت و اطلاع، اقدام به ورود به حساب کاربری، تلگرام، اینستاگرام، ایمیل یا هر پلتفرم دیجیتال طرف مقابل کند، این اقدام مشمول ماده 729 قانون مجازات اسلامی خواهد بود. فارغ از رابطه خانوادگی، ورود به حساب شخصی دیگران که رمزنگاری شده اند بدون مجوز، جرم است. در این حالت، شاکی میتواند با ارائه مستندات به پلیس فتا مراجعه کرده و از همسر خود شکایت رسمی ثبت کند.
چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر در دادگاههای خانواده
در برخی پروندههای خانواده، مشاهده میشود که یکی از زوجین با ارائه اسکرینشاتهایی از پیامها یا فایلهای صوتی از داخل خودرو، سعی در اثبات خیانت یا سوءرفتار همسر دارد. اما اگر این مدارک از طریق چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر بدون اجازه به دست آمده باشد، نهتنها ممکن است ارزش اثباتی نداشته باشند، بلکه خود ارائهکننده مدارک در معرض تعقیب کیفری قرار گیرد. دادگاهها معمولاً مدارکی که با نقض حریم خصوصی تهیه شدهاند را بیاعتبار میدانند.
آسیبهای روانی و عاطفی ناشی از نقض حریم خصوصی
فراتر از جنبههای حقوقی، چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر پیامدهای روانی و احساسی جدی دارد. حس بیاعتمادی، بیاحترامی و کنترل افراطی، میتواند موجب فروپاشی روانی یکی از طرفین و آسیب به بنیان عاطفی خانواده شود. حتی اگر خیانتی در کار نباشد، صرف چک شدن تلفن یا نصب دستگاه شنود در خودرو میتواند حس ناامنی روانی ایجاد کند که در نهایت منجر به جدایی عاطفی و گسست روابط شود.
مرز میان نظارت، کنترل و جاسوسی در زندگی زناشویی
در زندگی مشترک، گفتوگوی سالم و توافق میان زوجین اصل است. اگر نگرانی یا تردیدی وجود دارد، بهترین راه، مذاکره، مشاوره خانوادگی یا مراجعه به وکیل سایبری و دریافت مشاور حقوقی است. اقدام خودسرانه برای چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر بدون رضایت، از مصادیق نقض اعتماد و تجاوز به آزادی شخصی است. این اقدامات اگر تکرار شوند، از سوی دادگاه میتوانند مصداق خشونت روانی محسوب شوند.
شکایت از همسر؛ چه مدارکی نیاز است؟
در صورتی که شما قربانی نقض حریم خصوصی توسط همسر خود شدهاید (مثلاً او به اکانت شما دسترسی یافته یا صدای شما را در خودرو ضبط کرده)، میتوانید با ارائه مدارک زیر شکایت رسمی ثبت کنید:
اسکرینشات از دسترسیها یا پیامها
گواهی کارشناس دیجیتال درباره ورود به حساب کاربری
فاکتور خرید دستگاههای شنود
اعترافات پیامکی یا صوتی
پلیس فتا در این موارد پرونده تشکیل میدهد و در صورت تأیید نقض قانون، موضوع به دادسرا ارجاع میشود.
نتیجهگیری
در دنیایی که فناوری در هر لحظه از زندگی ما حضور دارد، حفظ حریم خصوصی در زندگی مشترک، به یک اصل اخلاقی و قانونی تبدیل شده است. چک کردن گوشی و شنود خودرو همسر نهتنها اعتماد را از بین میبرد، بلکه میتواند آغازگر پروندهای کیفری باشد که پایان آن چیزی جز طلاق، محرومیت از حقوق اجتماعی و زندان نیست.
راه حل واقعی در مواجهه با تردید، اعتمادسازی، مشاوره و مراجعه به نهادهای قانونی با کمک وکیل متخصص در حوزه سایبری است. قانون، بهدرستی میان مراقبت و تجسس مرزگذاری کرده است. احترام به این مرزها، احترام به شریک زندگی، خود و قانون است.
برای نتیجه بهتر در مواجهه با اینگونه موارد و یا درخواست پیگیری حقوقی، ابتدا نسبت به دریافت مشاوره تلفنی از وکیل متخصص جرایم سایبری اقدام کنید.