به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مهدی رضایی اظهار کرد: بر اساس آخرین آمارهای رسمی، نرخ باروری کل کشور به حدود ۱.۶ فرزند به ازای هر زن رسیده است، در حالی که نرخ جانشینی جمعیت ۲.۱ فرزند است.
این کارشناس اجتماعی گفت: این بدان معناست که جمعیت ایران دیگر توانایی جایگزینی خودش را ندارد و اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده با بحران سالمندی مواجه خواهیم شد.
پیامدهای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی کاهش جمعیت
وی افزود: چالشهای کاهش جمعیت فقط به حوزه اجتماعی محدود نمیشود؛ بلکه پیامدهای آن در اقتصاد، امنیت ملی و حتی فرهنگ عمومی کشور نیز خود را نشان خواهد داد. جوامعی که ساختار جمعیتی پیر دارند، از نظر نیروی کار، پویایی اقتصادی و قدرت دفاعی در معرض آسیبهای جدی قرار میگیرند.
رضایی در پاسخ به این سؤال که آیا شرایط اقتصادی امروز مانع فرزندآوری خانوادهها نیست، گفت: البته مشکلات اقتصادی بر تصمیم خانوادهها تأثیرگذار است، اما این تنها عامل نیست. کشورهای پیشرفتهای مانند فرانسه و آلمان در دورههای رکود اقتصادی، با سیاستهای حمایتی و تغییر نگرش فرهنگی، توانستند نرخ تولد را بهبود بخشند.
وی تأکید کرد: باید همزمان با بهبود معیشت مردم، نگرش فرهنگی خانوادهها را نیز اصلاح کنیم.
قانون جوانی جمعیت؛ گامی مهم اما نیازمند اجرا
وی درباره قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصریح کرد: این قانون یک حرکت مهم و قابلتقدیر در مسیر تقویت جمعیت است و حمایتهای مالی و خدماتی متعددی را پیشبینی کرده است؛ هرچند اجرای کامل آن نیاز به پیگیری جدیتر دستگاهها دارد.
کارشناس اجتماعی گفت: با این حال قانون به تنهایی کافی نیست و اگر همراه با فرهنگسازی نباشد، اثرگذاری لازم را نخواهد داشت.
تجربه کشورهای بحرانزده در حوزه جمعیت
این کارشناس اجتماعی با اشاره به تجربه کشورهای دیگر افزود: کره جنوبی و ژاپن نمونههای مشخصی از کشورهایی هستند که کاهش جمعیت، آنها را با بحران اقتصادی و اجتماعی روبهرو کرد و اکنون با صرف هزینههای کلان در پی جبران آن هستند. ایران باید قبل از آنکه وارد چنین مرحلهای شود، اقدامات اساسی را آغاز کند.
وی در ادامه دلایل کاهش تمایل به فرزندآوری را برشمرد و بیان کرد: نگرانیهای معیشتی، تغییر سبک زندگی شهری، ترویج فردگرایی، کاهش اعتماد اجتماعی و ضعف در ارائه خدمات حمایتی از دلایل اصلی کاهش باروری در کشور است.
رضایی گفت: رسانهها و نظام آموزشی نیز در این سالها کمتر به تبیین اهمیت فرزند و خانواده پرداختهاند که باید این نقص جبران شود.
راهکارهای فوری برای جلوگیری از بحران جمعیت
این کارشناس اجتماعی در پاسخ به راهکارهای برونرفت از بحران جمعیت گفت: در گام نخست باید امید به آینده در جامعه تقویت شود. دولت باید در حوزه مسکن، بیمه، آموزش و بهداشت کودک، حمایتهای بیشتری ارائه کند و در کنار آن، رسانهها باید گفتمان «فرزند بهعنوان سرمایه ملی» را در جامعه نهادینه کنند.
رضایی تصریح کرد: مردم نیز باید نقش خود را در این زمینه جدی بگیرند. فرزندآوری صرفاً یک موضوع شخصی و خانوادگی نیست بلکه مسئولیتی اجتماعی و ملی است. همانطور که مردم ایران در دوران دفاع مقدس و تحریمها نقشآفرینی کردند، امروز هم در حوزه جمعیت باید ایفای نقش کنند.
امروز اقدام نکنیم، فردا دیر است
وی در پایان خاطرنشان کرد: آینده ایران به دست خانوادههایی ساخته میشود که فرزند را هزینه نمیبینند بلکه سرمایه کشور میدانند. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا برای جبران این عقبماندگی هزینههای سنگینتری خواهیم پرداخت.