به گزارش خبرنگار شبکه اطلاعرسانی راه دانا؛ افزایش قیمت شیرخام تا 27 درصد، هنوز به معنای گرانی رسمی لبنیات نبوده است. اما در عمل، شاهد بالا رفتن قیمتهای غیررسمی در بازار هستیم، در حالی که کارخانههای لبنی از خرید شیر با قیمت جدید سرباز زدهاند.
صنایع لبنی شیرخام نمیخرند، ولی قیمت محصولات بالا رفت!
مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای کشاورزی دامداران ایران، در گفتوگو با «راه دانا» گفت: با وجود اینکه قیمت شیرخام به تصویب رسیده و حدود 23 هزار تومان تعیین شده، بسیاری از کارخانههای لبنی حاضر نیستند این شیر را با قیمت مصوب از دامداران بخرند.
او ادامه داد: در مقابل، قیمتهای محصولات نهایی مثل پنیر، کره و شیرپاستوریزه در بازار بهصورت غیررسمی بالا رفته است. این اختلاف، باعث شده دامداران ضرر کنند و مصرفکنندگان هم قیمتهای بالاتری را بپردازند.
دولت فقط شیرخام را گرون کرد، ولی لبنیات ثابت ماند
مجید حسنیمقدم، سرپرست دفتر تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی، در پاسخ به سوالات «راه دانا» گفت: هیچ تصمیمی برای افزایش قیمتهای رسمی لبنیات گرفته نشده است. تنها افزایش مصوب، مربوط به شیرخام است.
او توضیح داد: در صورت تصویب هرگونه افزایش قیمت در آینده، این موضوع از طریق سازمان حمایت مصرفکننده و تولیدکننده اعلام خواهد شد. اما تا آن زمان، هرگونه گرانی در بازار غیرقانونی محسوب میشود.
فشار مضاعف بر دامداران، سودجویی در بازار
در حالی که دامداران با افزایش قیمت نهادههای دامی، حقوق کارگران، حملونقل و انرژی دست و پنجه نرم میکنند، کارخانههای لبنی از خرید شیر با قیمت جدید سرباز میزنند. این وضعیت منجر به این شده که دامداران مجبور باشند شیر خود را با قیمت پایینتری بفروشند یا حتی در باغچهها بمانند.
در عین حال، در بازار عمده و خردهفروشی، قیمتهای غیررسمی محصولات لبنی بهخوبی نشان داده که یا سودجویان دست به بازار زدهاند یا واحدهای تولیدی بدون مجوز، خودسرانه قیمتها را بالا بردهاند.
نظارت کجاست؟
این موضوع نشان میدهد نظارتهای لازم در بازار لبنیات وجود ندارد. با اینکه دولت قیمت شیرخام را افزایش داده، اما کنترل قیمت نهایی را به بازار واگذار کرده است. این امر باعث شده تا برخی سودجویان اقدام به گرانیهای بیمورد کنند و دامداران و مصرفکنندگان هر دو متضرر شوند.
عالی در این زمینه گفت: باید دستگاههای نظارتی مثل سازمان حمایت و تعزیرات حکومتی فوراً وارد عمل شوند تا از گرانیهای غیرمنطقی و سوءاستفاده از شرایط جلوگیری کنند. همچنین، باید قیمتهای متعادلی برای محصولات لبنی اعلام شود تا هم دامداران زنده بمانند و هم مردم ناچار به پرداخت بیشتر نباشند.
همه اینها در حالی اتفاق افتاد که علی احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی طی هفته گذشته به راه دانا گفته بود: با افزایش قیمت شیرخام و مواد اولیه، فشار زیادی بر واحدهای تولیدی لبنیات وارد شده است. با این حال، هنوز مصوبهای برای افزایش قیمت محصولات لبنی صادر نشده و این سکوت دولت باعث ایجاد بلاتکلیفی در بازار شده است.
لبنیات هنوز بدون قیمت جدید است
در پی تصمیم وزارت جهاد کشاورزی و شورای قیمتگذاری، قیمت شیرخام از 18 هزار تومان به 23 هزار تومان رسید. همچنین، قیمت چربی شیر نیز از 300 تومان به 450 تومان افزایش پیدا کرد. این افزایشها معادل 50 درصد در قیمت چربی و حدود 20 تا 25 درصد در کل هزینههای تولید است.
با این وجود، هنوز مصوبهای برای تعیین قیمت جدید محصولات لبنی از سوی دولت منتشر نشده است. این بلاتکلیفی منجر به این شده که برخی واحدها خودسرانه قیمتها را بالا ببرند و مردم متضرر شوند.
تولیدکنندگان تحت فشار هستند، ولی قیمتها ثابت مانده است
علی احسان ظفری درباره وضعیت موجود گفت: وقتی قیمت ماده اولیه (شیرخام) افزایش پیدا میکند، قاعدتاً قیمت نهایی محصولات هم باید تغییر کند. طبق محاسبات، قیمت لبنیات باید تا 35 درصد افزایش یابد تا واحدهای تولیدی بتوانند دوام بیاورند.
اما با وجود افزایش هزینههای انرژی، حملونقل، حقوق کارمندان و مواد پتروشیمی، دولت هنوز به تصمیمگیری نهایی درباره قیمت نهایی محصولات لبنی نپرداخته است. این موضوع باعث شده واحدهای تولیدی تحت فشار قرار بگیرند و حتی تعدادی از آنها تعطیل شوند.
واحد تولیدی زیان کند، مردم هم قیمت را پرداخت میکنند
ظفری ادامه داد: اگر دولت قصد دارد نهادههای دامی را کنترل کند، نباید همزمان قیمت شیرخام را افزایش دهد. همچنین، ارز یارانهای هم باید کنار گذاشته شود تا قیمتها به طور واقعی شکل بگیرند.
او افزود: با توجه به اینکه حقوق عموم مردم افزایش چندانی نداشته است، انتظار ما این است که دولت اجازه ندهد قیمتها بیرویه بالا برود. با این حال، اگر مواد اولیه گران شده و هزینههای تولید بالا رفته باشد، نمیتوان از تولیدکنندگان انتظار داشت که با ضرر کار کنند.
واحدهای لبنی تعطیل میشوند، اما دامداریها رشد میکنند!
یکی از نکات مهمی که ظفری به آن اشاره کرد، کاهش تعداد واحدهای فعال تولید لبنیات بود. او گفت: در حالی که سالانه 700 تا 800 واحد لبنیاتی تعطیل میشوند، تعداد واحدهای دامداری و شبهدولتی هر ساله رشد چشمگیری دارند.
این نشانهای از عدم تعادل در توسعه بخش دامی و لبنیات است. واحدهای کوچک و متوسط لبنیاتی که سودشان کمتر از 5 درصد است، در مقابل فشارهای اقتصادی تنفس ندارند و رو به تعطیلی هستند، در حالی که بخش دامداری با حمایتهای دولتی رشد میکند.
دولت باید سریعاً قیمتها را تعیین کند
ظرفی درباره لزوم تصمیمگیری سریع گفت: دولت باید هرچه زودتر قیمت نهایی محصولات لبنی را مشخص کند. این تصمیم باید از طریق شورای قیمتگذاری و با توجه به تمامی هزینههای واقعی تولید انجام شود.
او افزود: اینکه دولت قیمت شیرخام را افزایش داد اما قیمت نهایی لبنیات را ثابت نگه داشت، باعث ایجاد تنش در زنجیره تأمین شده است. در غیاب یک تصمیم روشن، بازار به سمت هرج و مرج حرکت میکند.
چرا باید قیمتها تعیین شوند؟
به گزارش راه دانا؛ نیاز است دولت نه تنها به موقع قیمتها را تعیین کند، بلکه برنامهای بلندمدت برای حمایت از تولید داخلی و ثبات قیمتها در این بخش حیاتی داشته باشد. در غیر این صورت، نه تنها تولیدکنندگان، بلکه مصرفکنندگان هم دچار مشکل خواهند شد.
یک گره دوتایی؛ گرانی مواد اولیه و عدم تعیین قیمت نهایی
مشکل اصلی این است که دولت قیمت شیرخام را افزایش داده، اما قیمت نهایی محصولات را تعیین نکرده است. این بلاتکلیفی باعث شده فشار مضاعفی بر دامداران وارد شود و در عین حال، قیمتهای نهایی به دلیل سوءاستفاده سودجویان، بیشتر از حد انتظار بالا برود.
بنابراین، لازم است وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حمایت و تعزیرات حکومتی همکاری کنند و با تعیین قیمتهای واقعی و نظارت دقیق، از تضییع حق دامداران و مصرفکنندگان جلوگیری کنند.